PÊŞGOTİN / ÖNSÖZ
Bu kitabın hazırlanışmda iki hedef kitle göz önünde bulundurulmuştur:
- Kürtçe'yi yeni öğrenenler. - Kürtçe'yi sözlü olarak bilip okuma ve yazmayı öğrenmek isteyenler.
Kürtçe'yi yeni öğrenenler kitabı baştan sona kadar işleyip Kürtçeyi öğrenebilirler. İkinci hedef kitle ise, yani Kürtçe'yi sözlü olarak bilip Kürtçe okuma ve yazmayı öğrenmek isteyenler, bir taraftan telaffuz, imla ve dilbilgisi ile ilgili bilgileri okuyarak, diğer taraftan ise Cd'den okuma parçalarını dinleyerek / dikte olarak kullanarak hedeflerine varabilirler. Her iki hedef kitleye ulaşabilmek için kitap elden geldiğince sistematik ve basamaklı (aşamalı) olarak hazırlanmıştır. Aşağı yukarı her 'ünite' şu şekilde hazırlanmıştır:
- Okuma parçası - Yeni kelimeler - Dilbilgisi ile ilgili bilgiler - Alıştırmalar
Bütün okuma parçaları Cd üzerinde değişik kişiler tarafından okunmuştur. Kitabın yazıldığı dönem itibariyle Türkiye'de (resmi ve özel) kurumlarda Kürtçe öğrenme olanağı olmadığından, Kürtçeyi 'kendi kendine öğrenenler gözönünde bulundurularak hazırlanmıştır. Dilbilgisi ile ilgili bilgiler Türkçe verildiğinden, haliyle elde varolan dilbilgisel kavramlardan hareket edilmektedir. Fakat bu kavramların büyük bir kısmı Ural-Altay dil grubuna ait olup eklemeli bir dil olan Türkçeyi betimleyen terimler olduklarından, Kürtçeyi betimlemekte yetersizdirler.
Zira Kürtçe, Hint-Avrupa dil grubuna ait olup bükümlü ve ayrıca 'yarı ergativli'bir dildir. Dolayısıyla her iki dil arasında zaman zaman çok büyük yapısal farklılıklar olup bu farklar kavramlaştırmada sorun oluşturabiliyorlar. Böyle bir olgunun sonucu olarak Kürtçe için / Kürtçeye özgü bir kavramsal paradigmanın olması zorunluluğu ortaya çıkar, ki böyle bir paradigma zaten bazı Kürtçe gramer kitaplarında1 ve yabancı dillerde yazılan araştırmalarda2 vardır.
Bu kitapta kullanılan bazı dilbilgisel terimler (Casus rectus ve obliquus, İzafe eki, Ergativ gibi) Türkiye okuru için yeni / yabana gelebilir, ancak Kürtçeyi betimlemek ve öğrenmek için bunlar, açıkladığım sebeplerden dolayı, zorunludurlar.
Kitabın hazırlanışı esnasında yaşanan diğer bir sorun ise Kürtçe'de varolan ağızların kitapta ne kadar yer alacağı ile ilgiliydi. Kitapta, standartlaşma ile ilgili bütün tartışmalar bir tarafa bırakılarak, öğrenci odaklı davranılıp yazılı dile / metinlere dayanılmıştır.
Kitapta şu ekler bulunmaktadır: - Mifte / Çözümler - Ferhengoka Kurdî-Tirkî / Kürtçe-Türkçe Sözlükçe - Türkçe-Kürtçe Sözlükçe / Ferhengoka Tirkî-Kurdî - Herdu kokên fi'îlan / Eylemlerin her iki kökü - Îndeks / Dizin - Çavkanî / Kaynakça
1. Örn. Celadet Bedirxan & Roger Lescot (1997): Kürtçe Dilbilgisi. İstanbul: Doz Yayınlan. 2. Languages Typology and Universals (Volüme 55,2002, Issue 1): Focus on Kurdish Linguistics. Editors: Geoffrey Haig & Yaron Matras. Berlin: Akademie Verlag.
Sipasî
Di dema amadekirina vê kitêbê de alîkarîya gelek kesan gîhîştîye min. Xisûsen ji Dr. Rosemarie Neumann re ku ez him di heyata xwe ya üniversiteye de û him jî dû ra jê gelek tiştan hînbûme û ti carî alîkarîya xwe ji min texsîr nekirîye deyndar im. Gelek spas, Rosiya delal!
Wêneyên ku di kitêbê de ne ji alîye Armin Wollnitza ve hatine çêkirin. Danke schön, Armin. Di amadekirina Cdyê de jürgen Schardt ji me re sirf studyoyên kanala Studio 47 venekir, ew bi xwe jî li ser her perçeyî gelek caran û bi sebreke mezin xebitî. Herzlichen Dank, Jürgen. Ez ji Fatoşê, Gulê, Selman û xortê qehreman Yusuf (Usibê Muşê) re spas dikim ku wan bi dengên xwe yê di Cdyê de alî min kirin.
Hûn her hebin! . |