| ÖNSÖZ
Halkların düşün, davranış ve yaşam anlayışının biçimlenişini, inanç ve değerler dünyasının izlediği doğrultuyu kavramada folklorun taşıdığı önem yadsınamaz. Dilden dile, çağdan çağa, kuşaktan kuşağa sürüp gelen bu sözlü ürünler, her dönemin dünyasıyla yüzleşmiş, her defasında birşeyler alıp birşeyler bırakmış, derken bin yılların kalıtını alıp getirmişler bugüne. Bu eklektik bir yığılma değil, kaynaşıp bütünleşmiş, kendi içinde belirli bir uyumu olan bir birikim.
Modern toplum ulaştığı bugünkü uygarlık düzeyini geçmiş kültür birikimine borçludur. Masallarını, atasözlerini, mitolojisini, inanç ve töre düzenini, kısaca tarihin içlerinden akıp gelen o kültür dünyasını derleyip devşirerek ulaştı bugünkü düzeyine. Herşeyden önce şu ileri bu geri demeden sözlü folklor ürünleri bir bir ve olduğu gibi derlenip yazılı hale getirildi. Çünkü geçmişinde ne varsa onun bütünüyle bilince çıkarılması, kaybolup gitme tehlikesinden kurtarılması gerekiyordu. Bilimsel yön temlerle tasnif edilip edebiyat, sosyoloji, tarih, etnografya, filoloji gibi bilimlerin hizmetine sunuldu. Böylece verili toplumsal yaşam ve değerlerin izlediği tarihsel evrimin ana ögeleri bir bir aydınlanmaya başladı. Bu olgu geleceğe yönelik tasarımların gerçekçi bir yaklaşımla oluşup biçimlenmesine de etkide bulundu. Bu sayede öncelikle yaşam ve kültür dünyasındaki gelişim ve değişimi yönlendiren dinamikler daha bir açıklık kazandı.
Ne yazık ki biz henüz işin başındayız. Masalı, türküsü, atasözü, mitolojisi, duası, bedduası, bilmecesi, efsane ve rivayetleriyle son derece zengin olan folklor dünyamızın kapısını henüz yeterince aralamış değiliz. Şurada burada karşılaşılan bu ve benzeri çabalarla, henüz istenenin çok gerisinde. Yıllarca süren yasak ve baskı koşullarının bize ve insanlık kültürüne verdirdiği kayıp çok büyük oldu kuşkusuz.
Bu kitap tarihte Dersim diye bilinen, dar anlamda bugünkü Tunceli yöresine ilişkin bazı araştırma ve derlemelerden oluşuyor. Bunlar daha önce Berhem dergisinin çeşitli sayılarında tümüyle olmasa bile ağırlıkla yayımlanmış olan yazılar. Çeşitli yönleriyle gözden geçirildikten sonra kitap haline getirilmesinde yarar görüldü. Daha geniş bir okuyucu kitlesince okunmasını sağlamak isteğiyle özellikle atasözleri, mecazlar, bilmece ve şaşırtmacaların Türkçeleri de yanında verildi.
Bu kitapda yeralan konuların derlenmesinde bizlere yardım eden tek tek her dostumuza candan teşekkür ederiz.
insanlarımızı kendine dönmeye, kendi kültürel değerlerine sahip çıkmaya yöneltmede katkısı olsun amacıyla bu çalışmayı yayımlamakta yarar gördük. Geç kaldığımız doğru, ama hemen işe koyulmamız gerektiği de bir zorunluluktur.
Mustafa Düzgün | 
