Doğu Anadolu'nun düzeni, sosyo - ekonomik ve etnik temeller-2
Aşiret yapısı - ağalık- şeyhlik ve politik ilişkiler
Önceki bölümlerde, Osmanlı Padişahları'nın Doğu Anadolu'da izledikleri siyasetlerini gözden geçirmiştik. Hanefi mezhebinden olan Osmanlı siyasi iktidarı, her şeyden önce bu nedenle, daha çok Sünni mezhebinden olan aşiretlere karşı yumuşak bir politika izlemiş, onlara iltifat etmiş, öteki mezhep gruplarına sert davranmış, onları hor görmüştür. Yine, "Toprak ve din ilişkileri" bölümünde belirttiğimiz gibi, Hamidiye Alayları'nın kuruluşu bu politik görüşün uygulaması için olmuş, aşiret ve mezhep çatışmalarının dinamizmini her zaman siyasi iktidarlar hazırlamışlardır. 1891 yılında, nerede ve hangi aşiretlere dayanarak kurulduğunu açıkladığımız Hamidiye Alayları'nın komutanları arasında 1897 yılında anlaşmazlık çıkmıştır. Bu olayda, Abdülhamit'in kurnaz politikasının büyük etkisi olmuştur. Abdülhamit, bu anlaşmazlığın tohumunu atmak amacı ile Hamidiye Alayları'nın komutanlarını İstanbula çağırmış ve onlara çeşitli armağanlar (toprak, süs eşyası, değerli şeyler) vermiştir. Ancak bu dağıtımdaki ölçü, kasıtlı olarak büyük güçlü aşiret reisine önemsiz, küçük aşiret reislerine de aksine büyük ve daha değerli ârmağanlar vermek biçiminde kullanılmıştır. Üstelik bu armağanların dağıtımı, aşiret reislerine ayrı ayrı yapılarak, çıkarılmak istenen anlaşmazlığın bütün etkenleri hazırlanmıştır. İşte, Doğu'daki aşiretler arasındaki anlaşmazlıklar daha o tarihlerde başlamıştır. Hamidiye Alayları'nın kendi aralarındaki çatışmalar 1908 yılına kadar sürmüş… | 
