La bibliothèque numérique kurde (BNK)
Retour au resultats
Imprimer cette page

Türkçe izahlı Kürtçe grameri


Auteur :
Éditeur : Med Date & Lieu : 1992, İstanbul
Préface : Pages : 192
Traduction : ISBN :
Langue : Kurde, TurcFormat : 160x235 mm
Code FIKP : Liv. Tur. Kur. Kl. 2152Thème : Linguistique

Présentation
Table des Matières Introduction Identité PDF
Türkçe izahlı Kürtçe grameri

Versions

Türkçe izahlı Kürtçe grameri
(Kürmançça lehçesi)

Kemal Badıllı

Med

1. Yeryüzünde, her insan topluluğunun bir dili vardır. Bu dil, Kürmanççada o topluluğun adına -î eki getirilerek adlandırılır: Kurd (Kürt) - Kurdî (Kürtçe), Tırk (Türk) - Tırkî (Türkçe) gibi. Dili adlandırma, ünlü kişilerin veya onlara mensup olanların adlarına aynı eki ilâve etmek suretiyle de yapılır : Osman - Osmanî (Osmanlıca) gibi.

Yeryüzünde, mevcut olmuş veya olan kavimler kadar dil vardır. Dillerin sayısını kafi surette tâyin ve tesbit etmek mümkün değildir. Bununla beraber, bugüne kadar (2796) dilin konuşulduğu, bunlardan bugün ancak (118)'inin devlet dili olarak kullanıldığı, bunlar arasında en eski bir devlet ve medeniyet dili olarak Kürtçenin de bulunduğu bilinmektedir.

Yeryüzündeki diller bugün birbirinden ayrı ve müstakil bir durumda bulunmalarına rağmen, aralarında gurup gurup bir takım yakınlıklar vardır. Bazan kapalı, bazan da açık olan bu yakınlık ve benzerlikler iki noktada toplanır :

.....



Kemal Badıllı, 1923 yılında Urfa’da doğdu. İlk ve ortaokulu Urfa’da, liseyi İstanbul’da Kabataş Erkek Lisesi’nde okuyarak İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Uzun yıllar Urfa’da avukatlık yapan Badıllı Yeni Türkiye Partisi’nden milletvekili oldu. Kürt dili ve Edebiyatı alanmda eserler verdi. Elinizdeki Kürt dili Grameri ölümünden (1975) önce 1965 yılında basıldı.


Table des Matières


İçindekiler

Açıklamalar / 5
İçindekiler / 7
Önsöz / 15

Giriş
Kürtçe ve bölümleri
Yeryüzündeki diller / 19
Dil aileleri
Dil gurupları / 20
1. Tek heceli diller
2. Eklemeli diller
3. Çekimli diller
Kürtçenin dünya dilleri arasındaki yeri / 21
Kürtçenin bölümleri
1. Lûrî
2. Goranî
3. Kelhûrî
4. Kurmancî / 23
Kürtlerin kullandığı yazılar

Birinci bölüm Sesler
Seslerin çeşitleri / 26
1. Sesliler
2. Sessizler / 27.
Ses olayları
1. Ses değişmesi
2. Ses türemesi
3. Vokal düşmesi
4. Konsonant düşmesi / 31
5. Konsonant ikileşmesi / 31
6. Yabancı kelimelerde

İkinci Bölüm Kelimeler
1. Yapıları bakımından kelimeler / 33
a) Kökler
b) Ekler
Eklerin yazılışı
2. Manaları bakımından kelimeler / 34
a) İsimler
b) Fiiller / 35
c) Edatlar

Üçüncü Bölüm
İsim
1. Varlıklara verilişlerine göre / 36
a) Özel isim b) Ortak isim / 37
2. Varlıkların oluşlarına göre
a) Somut isim
b) Soyut isim
3. Varlıkların sayılarına göre
a) Tekil isim
b) Çoğul isim
4. Topluluk isimleri
5. Bileşik isim / 38
İsimlerde erillik – dişillik
İsimlerde tekillik – çoğulluk / 40
İsimlerin çoğul yapılmaları
Yabancı kelimeler / 42
Özel isimlerin çoğullanması / 42
İsimlerde birlik
Târif harfi / 44
İsimlerin ilali / 44
İlalin çeşitleri
1. Özel ilal
2. Genel ilal / 47
İsim tamlaması / 49
Tamlanan ve tamlayanın çeşitleri / 50
Zincirleme tamlama
Tamlanan ve tamlayanin çoğullanması / 52
Tamlamanın anlamları
1. Affı beyan veya bedel
2. Genel olarak iyelik / 54
3. Diğer anlamları
Kesik tamlama / 55
İsim takımının çekimi / 55
İsimlerin çekimi
İsimin halleri / 56
1. Yalın hâl
2. -İ ve -E hâlleri
3. -E taraf hâli / 60
4. İçine hâli
5. -De hâli
6. -Den hâli / 61
7. İçinden hâli
8. -Den taraf hâli
9. Birlik-beraberlik hâli / 61
10. Vasıta hâli
11. İçin hâli
12. -Nin hâli
13. Ünlem hâli
a) Hitapta
b) Bedduâlarda / 63
Küçültme isimleri
Şahıs isimlerinin kısaltılması / 64

Dördüncü Bölüm
Sıfat / 66
Vazifeleri bakımından sıfatlar / 66
A. Vasıflandırma sıfatları
Sıfat tamlaması
Sıfat tamlamasında teselsül / 68
Belirtilen ve belirtenin çoğullanması
Karşılaştırma / 69
1. Eşitlik
2. Üstünlük
3. Mübâlağa / 70
B. Belirtme sıfatları
1. Sayı sıfatları
a) Asıl sayı sıfatları
Sayı tamlaması / 73
b) Sıra sayı sıfatları / 74
Sayı ilali / 74
c) Üleştirme sayı sıfatları
d) Kesir sayı sıfatları / 76
Sayı zarfları / 77
Çarpma
2. İşaret sıfatları
a) Genel olarak
b) Ayrı ayrı olarak işaret sıfatları / 79
c) İşaretin pekiştirilmesi / 80
Yapıları bakımından sıfatlar / 81
Basit sıfatlar
Türemiş sıfatlar
a) -î ile türeyen sıfatlar
b) -kî ile türeyen sıfatlar / 82
c) -van ile türeyen sıfatlar
d) -în ile türeyen sıfatlar
e) -bı ile türeyen sıfatlar / 83
f) -bî, bê ile türeyen sıfatlar
g) -wek ... ile türeyen sıfatlar
h) -tî, -anî ile türeyen sıfatlar
i) -ok ile türeyen sıfatlar
j) -or/-orî ile türeyen sıfatlar
k) -arî ile türeyen sıfatlar
l) -ax, -e ile türeyen sıfatlar
C. Bileşik sıfatlar

Beşinci Bölüm
Zamir
Şahıs zamirleri / 86
A. Geçişsiz şahıs zamirleri
Geçişsiz şahıs zamirlerinin özellikleri / 87
B. Geçişli şahıs zamirleri
Geçişli şahıs zamirlerinin özellikleri / 88
Pekiştirme zamiri / 89
Belirtme zamirleri / 91
İlgi ve iyelik zamirleri / 92
Soru zamirleri / 92
Bağlama ve ulama zamiri / 94
Belgesiz zamirler / 95

Altıncı Bölüm
Zarf / 98
1 Zaman zarfları
2.Yer zarfları / 100
3 Nasıllık-nicelik zarfları / 100
4. Tasdik, nefi, şüphe, soru zarfları

Yedinci Bölüm
Fiil
Yapıları bakımından fiiller / 102
I. Basit fiiller
Masdar
A. Fiil tabanı / 103
1. Asıl fiil tabanı
2. Yapma fiil tabanı
a) Kök kelimeler / 104
b) Fiil gövdelerinin teşkili / 107
B. Masdar eki
II. Bileşik fiiller
A. Birinci gurup bileşik fiiller
Yardımcı fiiller
B. İkinci gurup bileşik fiiller / 111
C. Üçüncü grup bileşik fiiller
1. Bir ön-edatlı bileşik fiiller / 111
a) Basit ön-edatlar
b) Bileşik ön-edatlar
2. Çift ön-edatlı bileşik filler / 114
Çift ön-edatların özellikleri
Üçüncü grup bileşik fiillerin özellikleri / 116
Nesne alıp almamaları bakımından fiiller / 117
Aslî geçişli – yapma geçişli fiiller
Failleri bakımından fiiller / 119
Etgen fiiller
Edilgen fiiller
Dönüşlü fiiller / 120
İşdeşli fiiller
He ne ni / 121
Eksik fiiller / 122
Eksik fiillerin özellikleri
İsnada benzer fiiller / 125
Fiil çekimi / 126
Fillerin değişmeleri
1. Şahıs
2. Azlık-çokluk
3. Zaman
Kipler / 127
Bildirme ve tasarlama kipleri
Fiillerin çekiminde genel esaslar / 128
Geçmiş zaman gövdesi
Geniş zaman gövdesi
Emir kipi
Emir kipi hakkında notlar / 129
Emri gaip / 133
Ek-fiil ve çekimi
Ek-fiilin geçmiş zamanı / 136
Ek-fiilin olumsuz şekli / 137
Kiplerin yapımı
Genel esaslar
Kipler ve yapımları / 139
I. Basit fiillerde
A. Fiil tabanindan türeyen kipler / 139
1. Görülen geçmiş zaman kipi
2. Şimdiki zamanın hikâyesi kipi / 140
3. Öğrenilen geçmiş zaman kipi / 141
4. Öğrenilen geçmiş zamanın hikâyesi kipi / 142
5. İstek şeklinin hikayesi kipi / 143
6. Gelecek zamanın hikâyesi kipi / 145
7. Geniş zamanın hikâyesi kipi / 147
8. Gereklik şeklinin hikâyesi kipi / 148
9. Şart şeklinin hikâyesi kipi / 149
B. Emirden türeyen kipler
1. Geniş zaman kipi
2. Şart kipi / 151
3. Şimdiki zaman kipi / 152
4. Gelecek zaman kipi / 153
5. İstek kipi / 155
6. Gereklik kipi
II. Bileşik fiillerde
Kiplerin şart şekilleri / 157
Kiplerin iktida şekilleri / 159
Olumsuzluk / 161
Soru şekli / 163
Partisipler
Gerundiumlar / 165

Sekizinci Bölüm
Edat
1. Ön-edatlar / 167
a) Gerçek ön-edatlar
b) Ön-edat olarak kullanılan zarf veya isimler / 167
2. Son edatlar / 169
3. Ünlem edatlar
a) Çağırma
b) Sakındırma / 170
4. Bağlama ve ulama edatları / 171

Dokuzuncu bölüm
Kelime yapımı
Bileşmeler / 173
A. Ulama bileşmeleri
1. Doğrudan doğruya bileşme
2. û ve diğer ulama edatlariyle bileşmeler / 174
3. Bi ve –E ile olan bileşmeler
B. Belirtme gösteren bileşmeler / 175
C. Bileşik sıfatlar / 176
Türeme / 177.
A -dan, -gûn ekleriyle türeme
B. -van, -vanî ekleriyle türeme
C -ok ekiyle türeme / 178
D. Diğer ekler
1 Küçültme şekilleri
2 -în eki
E. -e, -a, -an, -î ekleri

Onuncu Bölüm
Sözdizimi
A. Cümle ve ögeleri / 180
1. Cümlenin temel ögeleri
a) Yüklem
b) Özne / 181
2. Cümlenin yardımcı ögeleri
a) Nesne
b) Tümleç / 182
B. Yüklemlerine göre cümleler
1. İsim cümlesi
a) İsim cümlesinde özne
b) İsim cümlesinde yüklem / 184
İsim cümlesinde ek-fiiller / 185
İsim cümlesinde pekiştirme
2. Fiil cümlesi
Fiil cümlesinde özne
Fiil cümlesinde yüklem / 186
Fiil cümlesinde nesne ve tümleçler / 186
Fiil cümlesinde ögelerin sırası / 188




Fondation-Institut kurde de Paris © 2024
BIBLIOTHEQUE
Informations pratiques
Informations légales
PROJET
Historique
Partenaires
LISTE
Thèmes
Auteurs
Éditeurs
Langues
Revues