İçindekiler
Takdim / 5 Takriz / 7 Önsöz / 9
Birinci Bölüm Siyasî ve Askerî Tarih
I —Giriş / 27 A. Haçlı Seferlerini Hazırlayan Sebepler / 27 B. Haçlıların Ortadoğu’ya Gelişleri ve İlk Zamanlan / 30 C. Selçuklular ve Haçlılar / 31 D. Nûreddîn Mahmûd b. Zengî / 36 1 —Zengîlerle Eyyûbîlerin İşbirliği, Şam ve el-Cezîre Bölgesinde Kuvvetli Bir İslâm Birliğinin Kurulması / 36 2 — Dımaşk’ın Zaptı / 38
II —Salâhaddîn’in Tarih Sahnesine Çıkışı ve Mısır Seferleri / 41 A. Birinci Mısır Seferi / 42 B. İkinci Mısır / 45 C. Üçüncü Mısır Seferi ve Mısır'ın Zaptı / 48
III —Salâhaddîn, Nûreddîn’in Mısır Naibi / 53 A. Salâhaddîn’in Amcasının Yerine Geçmesi ve Mısır’da İdareyi Ele Alışı / 53 B. Zencilerin (Sudanlıların) ve Ermenilerin İsyanı / 55 C. Frenk-Bizans Müttefik Kuvvetleri Tarafından Dimyat’ın Muhasarası ve Müttefiklerin Yenilgiye Uğratılmalan / 55 D. Fâtımî Hilâfeti’nin Kaldırılması / 57 E. Nûreddîn ile Salâhaddîn’in Haçlılara Karşı Askerî Harekâtı / 60 F. Mısır’daki Kuvvetlerin Komşu İslâm Ülkelerine Seferleri / 62 1 — Yemen’in Zaptı / 62 2—Trablusgarb’m / 62 G. Nûreddîn’in Ölümü ve Bunun Üzerine Meydana Gelen Gelişmeler / 63 H. Sicilya Donanmasının İskenderiye Çıkartması ve Yenilgiye Uğratılması / 65
IV —Nûreddîn’in Ölümü Üzerine Şam ve el-Cezîre’de Parçalanmış Olan Birliği Salâhaddîn’in Yeniden Kurma Çabaları / 69 A. Salâhaddîn’in Halep-Musul Müttefik Kuvvetlerini Yenmesi / 70 B. Salâhaddîn’in Haşhaşîler Üzerine Seferi / 72 C. Sultan’ın Şam’da Yeni İdarî Düzenlemeleri, Anadolu Selçuklularına ve Ermenilere Karşı Seferi / 74 1 — Anadolu Selçukluları Üzerine Yapılan Sefer / 74 2 — Ermeniler Üzerine Yapılan Sefer / 76 D. Halep-Musul İttifakının ve Artuklu Beyliklerinin Salâhaddîn’in Birliğine Katılması / 77 1—Sincar’ın Zaptı / 78 2 — Âmid’in Zaptı / 79. 3 — Halep’in Zaptı / 79 4 — Musul’un Sultan’ın Yüksek Hâkimiyetini Tanıması / 82 E. Ülkenin İdaresinin Yeniden Tanzimi / 84 — Tuğtigin’in Yemen’e Tayini / 85 F. Karakuş ve Arkadaşlarının Kuzey Afrika’daki Hareketleri / 85
V —Salâhaddîn’in Abbasîler, Bizans ve Diğer Bazı Devletlerle Olan İlişkileri / 89 A. Salâhaddîn ile Abbasî Halifesi Arasındaki İlişkiler / 89 B. Salâhaddîn ile Bizans Arasındaki İlişkiler / 92 C. Salâhaddîn’in Diğer Bazı Devletlerle Olan İlişkileri / 93
VI —Salâhaddîn’in Cihadı / 95 A. Remle Yenilgisi / 96 B. Merc-i Uyun Zaferi ve Beyt el-Ahzân Kalesi’nin Fethi / 99 C. Beysan ve Beyrut Seferleri / 104 D. Mısır Donanmasının Akdeniz ve Kızıldeniz’deki Harekâtı / 106 E. Salâhaddîn’in Beysan Gazası ve Kerek Muhasaraları / 107
VII — Büyük Cihad / 109 A. Hıttîn Zaferi ve Filistin’in Kurtarılması / 109 1 — Taberiyye, Akkâ, Nâsıra, Hayfa, Nablus, Sayda, Beyrut ve Diğer Şehirlerin Zaptı / 112 2 — Askalan, Gazze ve Dârûm’un Fethi / 113 B. Kudüs’ün Fethi / 114 1 — Sur’un Muhasarası / 117 2 — Safed ve Kevkeb Kalelerinin Muhasarası / 123 C. Antakya Prinskepsliği Topraklarının Fethi / 123 D. Kerek-Şevbek, Safed ve Kevkeb Kalelerinin Fethi / 128 E. Şakîf-i Arnûn Muhasarası ve Sur’daki Yeni Gelişmeler / 129
VIII — III. Haçlı Seferi ve Akkâ Müdafaası / 131 A. Büyük Çarpışma / 134 B. Alman Haçlıları / 136 C. el-Melik el-Âdil’in ve Mısır Donanmasının Gelişi / 137 D. Yeni Çarpışmalar ve Mısır Donanmasının Yeni Bir Zaferi / 138 E. el-Melik el-Âdil’in Zaferi ve II. Henri de Champagne’in Gelişi / 139 F. Alman İmparatoru Frederich Von Swaben’in Gelişi / 142 G. Cephede Meydana Gelen Yeni Gelişmeler / 144 H. Frenklerin Etraflarındaki Muhasara Çemberini Kırmak İçin Yeni Bir Teşebbüsleri / 144 I. Takiyyüddîn’in Güney-Doğu Anadolu’ya Gitmesi ve Akkâ’daki Birliğin Değiştirilmesi / 147 J. Fransa ve İngiltere Krallarının Gelişi ve Akkâ’nın Düşmesi / 149 K. Akkâ’nın Düşmesi Üzerine Meydana Gelen Gelişmeler / 157 L. Frenklerin Askalan’a Doğru Hareketleri / 161 1 — Kaysariyye Meydan Muharebesi / 163 2 — Arsuf Meydan Muharebesi / 163 M. Frenklerin Kudüs’ü Alma Teşebbüslerinin Sonuç Vermemesi ve İki Taraf Arasında Sulh Yapılması / 166 1 — Sulh Müzakereleri / 168 2 —1191 Yılının Sonları İle 1192 Yılının İlk Yarısında Müslümanlarla Haçlılar Arasında Çeşitli Cephelerde Cereyan Eden Çarpışmalar 3 — Kudüs’ün Tahkim Edilmesi / 174 4 — Frenkler Arasında Birliğin Sağlanması / 174 5 — Müslümanlar Arasmda Birliğin Sağlanması / 175 6 — Frenklerin İkinci Defa Kudüs Üzerine Yürüme Teşebbüsleri / 176 7—İki Taraf Arasmda Sulh Müzakerelerinin Yeniden Başlaması / 179 8 — Yafa’nm El Değiştirmesi / 180 9 — Sulh Müzakerelerinin Yeniden Başlaması ve Barışın İlânı / 182 N. Sultan’ın Kudüs ve Etrafının İdaresini Tanzim Edip Dımaşk’a Dönüşü / 187 O. Salâhaddîn’in Son Günleri ve Ölümü / 190
IX —Salâhaddîn’in Şahsiyeti / 195
İkinci Bölüm Kültür Tarihi
I — Devlet Teşkilâtı / 203 A. İdarî Teşkilât / 206 1 — Sultan ve Saray Teşkilâtı / 206 2 — Vezir ve Dîvan el-İnşâ / 213 3 — Mısır ve Şam Nâibleri / 218 4—İktâ el-Hâss Sahibi Emirler / 218 5 — Hazinedar / 221 6 — Valiler / 222 7 — Reisler / 222 8 — Şihne (Subaşı) / 223 9 — Muhtesib / 223 10 — Elçiler / 225 B. Kaza Teşkilâtı ve Başkadı / 226 1 — Kazasker / 230 2 — Mezâlim Mahkemesi ve Dâr el-Adl / 230 3 — Büyük Merkezlerin Hatipleri / 232 C. Askerî Teşkilât / 232 1 — Kara Ordusu / 233 2 — Milis Kuvvetleri / 240 3 — Yaya Askerler / 241 4 — Zerdhâne ve Istabl (Silâh Deposu ve Sultan’ın Ahırı) / 242 5 — Ordu Çarşısı / 243 6 — Askerlerin Kıyafetleri ve Orduda Kullanılan Silâhlar / 245 7 —Dîvan el-Ceyş (Ordu Dîvanı) / 246 8 — Deniz Kuvvetleri ve Donanma / 252 9 —Donanmada Kullanılan Gemiler, Silâhlar ve Personel / 255 10 — Dîvan el-Ustûl / 256 D. Maliye Teşkilâtı (Dîvan el-Mal) / 256
II — Vergiler ve Devletin Diğer Gelir Kaynaklan / 265 1 — Haraç / 268 2 — Zekât, Hums ve Öşür / 271 3 — Cizye (Cevâlî) / 273 4 — el-Mevârîs el-Haşriyye / 274 5 — Ribâ ve Ahkâr / 274 6 — Merâ, Sığır, Manda, Koyun Vergileri / 275 7 — Müsadereler, Fidyeler, Ganimetler / 275 8 — Köprüler Vergisi / 277 9 —Rüsûm el-Vülât / 277 10 — Saman, Kümes Hayvanları ve Himâye Vergileri / 277 11 —Madenler / 278 12 —Balıkçılık / 279 13 —Vakıflar / 279 14 — Acez el-Udde ve Acez el-Mâl / 280 15—Hazâin el-Silâh Vergisi / 280 16 —Donanma ve Tersane Vergisi / 280 17 — el-Müteveffîr / 280 18 — el-Favâzıl / 281 19 — el-Gaybânât / 281 20 — Nısf el-Öşür / 281 21 — Dâr el-Ayar / 281 22 —Dâr el-Tırâz / 282 23 —Dâr el-Darb (Darphane) / 282 — İktisadî Durum / 285 1 — Ticaret / 289 2 — Önemli Bazı Sanayi Maddelerinin Üretimi ve İnce Sanatlar / 296 3 — Para Sistemi / 297
IV — İmar Faaliyetleri / 303 1 — Kaleler / 305 2 — Köprüler / 309 3 — Kanallar, Havuzlar, Bendler / 309 4 — Hanlar ve Kaysâriyyeler / 310 5 — Hamamlar / 310 6 — Camiler ve Mescitler / 311
V — Sosyal Yardımlaşma Kurumları / 313 1 — Hastahaneler / 313 2 — Diğer Sosyal Yardımlaşma Kurumları / 316
VI — Eğitim ve Öğretim Kurumları / 321 1 — Medreseler / 322 2 — Diğer Öğretim Kurumlan / 328 3 — Kütüphaneler / 331
VII —İlim Hayatı / 337 A. Dinî İlimler / 343 1 —Kur’ân İlimleri / 343 2 — Hadis İlmi / 345 3 — Fıkıh-Akâid İlimleri / 348 a) Hanefî Fıkhı / 349 b) Mâliki Fıkhı / 351 c) Şafiî Fıkhı / 351 d) Hanbelî Fıkhı / 358 e) Zeydiyye Fıkhı / 362 f) İmâmiyye Fıkhı / 363 g) İsmâiliyye ve Nusayriyye Fıkhı / 364 4 — Tasavvuf / 364 B. Dil ve Edebiyat / 367 1 — Dil ve Edeb (Filoloji ve Edebiyat Tarihi ve Edebiyat Tenkidi) / 367 2 — Edebî Nesir ve Şiir / 373 C. Tarih, Coğrafya, Siyaset ve Harp Sanatı / 390 D. Felsefe, Riyaziye ve Tabiî Bilimler / 406 1 — Felsefe ve Mantık / 407 2 — Riyaziye (Matematik) ve Tabiî Bilimler / 421 3 — Tıp, Eczacılık, Botanik, Zooloji / 427
Sonuç ve Cemiyetin Değerlendirilmesi / 439 İndeks / 457 Bibliyografya / 495 |