Resmi Türk tarih ve politikasının ideolojik temelleri Lozan antlaşması ve Kürtler. Kemalizm ve Kürt sorunu. Kürt sorunu ve militarist çözüm. Sömürgeleştirilmiş Kürdistan, Kürt kültürü ve asimilasyon politikaları. Kürt gerçeğine ve kültürüne ilişkin kimi belirlemeler. Kürt sorununun çözümü "zor" ve "Türkleştirme" olamaz. Kürt sorunu "susurluk" çıkmazında. Düşünce özgürlüğü ve Kürt sorunu. Sürgündeki Kürt aydın ve örgütlerinin diplomatik girişimleri. Batılılaşma ve kürtler. Kürt sorunu ve barışçı-demokratik çözüm. Kürt aydınlanmasının öncüleri albümü.
İçindekiler
Önsöz / 11
I. Bölüm: resmi türk tarihinin ideolojik temelleri I-a) Giriş / 15 I-b) Resmi tarihle hesaplaşmak / 17 I-c) Tarihi konuşturmak / 19
II. Bölüm: resmi Kürt politikasının temellerini atanlar ve bağlaşıkları II-a) Doktor Friç'i tanır mısınız? / 21 II-b) Tarihten günümüze sarkan bir acılı gerçek: Çiller, Pelister ve de Kürtler / 24 II-c) Çillerler'in sırdaşı Gönül Pelister'in hatırlattıkları / 26 II-ç) Osmanlı sadrazamından Cumhuriyet başbakanına servet-sefalet çelişkisi / 29
III. Bölüm: Kemalist aydınlar ve Kürt sorunu III-a) Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olan Kemalistler / 31 III-b) Kerameti "Komintern belgeleri"nden menkul Kemalist Şeyh / 35 III-c) Kürt sorunu Kemalistlerin "Kurt kapanı" oldu! / 37 III-ç) Militan-Kemalist "Çölajanı"nı tanır mısınız? / 40 III-d) Aziz Nesin ve aydın onuru / 41 III-e) Hayat ilacı, özgürlük ağacını büyütmeye devam ediyor / 43 IV. Bölüm: Türk ırkçılığında bir prototip: Türkeş IV-a) Giriş / 46 IV-b) Türkeş'in "Federasyon" tezi / 48 IV-c) Bataklık gülleri / 50
V. Bölüm: İstiklal marşı ve Onuncu yıl nutku'nda ümmetçi ve şoven anlayış V-a) İstiklal marşı ve Onuncu yıl nutku / 53 V-b) Mehmet Akif, İstiklal marşı ve Atatürk / 55
VI. Bölüm: Devletin asimilasyoncu eğitim politikası VI-a) 8 Yıllık temel eğitimin rekortmeni neden Tunceli? / 58 VI-b) Eğitimde gerikalmışlık ve üniversite trajedisi / 60
VII. Bölüm: Kürt sorunu ve militarist çözüm VII-a) Askere havale edilen Kürt sorunu / 63 VII-b) Umumi müfettişlikten Süper valiliğe giden çıkmaz yol / 65 VII-c) "Şark islahatçıları"nın Kürt çıkmazı / 67 VII-ç) Bir insanlık suçu: Katliamlar ve soykırımlar / 70 VII-d) "Futbol" yerine "bayrak" / 72 VII-e) Irkçılık ve "vurma, kırma, boğma" edebiyatı / 75 VII-f) Bremen mızıkacılarının kanlı konseri / 77 VII-g) "Devrim" mahkemeleri mi, "dikta" mahkemeleri mi? / 79 VII-ğ) Savaş kirletiyor! / 83 VII-h) Tarihten ders almak / 85 VII-ı) Sağır kulaklara küpe olsun / 88
VIII. Bölüm: MGK, laiklik ve Kürt sorunu VIII-a) Asker politikacıların dayanılmaz hafifliği / 91 VIII-b) MGK raporunun düşündürdükleri / 93 VIII-c) MGK, laiklik ve dini toplum / 94 VIII-ç) Askerler ve irtica / 97 VIII-d) MGK'nin din çıkmazı / 99 VIII ı-e) MGK'nin düşündürdükleri / 102
IX. Bölüm: Kürt sorunu "Susurluk" çıkmazında IX-a) Mesut Yılmaz'ın açmazı / I05 IX-b) Sızı içinde sızı / 107 IX-c) Susurluk skandalının sunduğu gerçekler / 110 IX-ç) Susurluk unutturulmaya çalışılırken / 112 IX-d) Hamidiye alayları'ndan Korucular'a "Kürd'ü Kürd'e kırdırma" politikası / 113 IX-e) Kürd'ün Kürd'e ettiği mi, "Kurd"un Kürd'e ettiği mi? / 116 IX-f) Parayla satınalınmış "kahramanlıklar" ya da öz yerine kabukla uğraşmak / 118 IX-g) Susurluk, çakıltaşı edebiyatı ve çakallar / 120 IX-ğ) Çakıltaşı edebiyatıyla sürdürülen kirli savaş ya da ateşte nâra atanlar / 122 IX-h) Eşkiyalığa hakaret etmeyin! / 124
X. Bölüm: Türkiye'nin "Kürt" telaşı X-a) XI-XVI'ncı yüzyıllar arasında Kürt-Türk ilişkileri / 127 X-b) İdris-i Bidlisi dönemeci / 129 X-c) Kürt (Hamidiye / aşiret) süvari alayları dönemeci / 131
XI. Bölüm: İslamcılar'ın Kürt politikası XI-a) Refah Partisi'nin Kürt politikası / 134 XI-b) Erbakan da Kürt mü? / 136 XI-c) Düşünce özgürlüğünde İslamcıların çifte standardı / 139
XII. Bölüm: Yabancı gözüyle Kürt sorunu XII-a) Yabancının kavrayıp, "Yerli"nin kavramadığı Kürt sorunu / 141 XII-b) Türk-Alman ilişkileri ve Kürt sorunu / 143 XII-c) ABD'nin Kürt raporu ve kimi gerçekler / 146 XII-ç) Kürtler'in self-determination hakkı ve Türk devletinin savunması 148 XII-d) Profesör Fasarya / 150
XIII. Bölüm: Türkiye-Suriye ekseninde Kürt sorunu XIII-a) Cumhuriyet döneminde Türkiye-Suriye ilişkileri / 153 XIII-b) Türkiye-Suriye ekseninde Kürt sorunu ve bir belge / I55
XIV. Bölüm: Lozan antlaşması ve Kürtler XIV-a) Lozan dönemecinin anlamı / 158 XIV-b) Lozan'ın ardından barışı yakalamak / 160 XIV-c) Lozan'ın bedelini kim ödedi? / 162 XIV-ç) Türkiye, Lozan'a uyuyor mu? / 165
XV. Bölüm: Misak-ı milli, "Kutsal sınırlar" ve Kürt sorunu XV-a) Misak-ı milli ve Kürtler / 167 XV-b) Kutsal sınırları çizenler / 169 XV-c) Parçalanmışlık ve Kutsal sınırlar üzerine / 171
XVI. Bölüm: Kemalist cumhuriyet ve Kürt sorunu XVI-a) "Cumhuriyet"i doğru kavramak / 174 XVI-b) Atatürk cumhuriyeti / 176 XVI-c) Atatürkçülük çağımıza yanıt verebilir mi'? / 178
XVII. Bölüm: İttihattan cumhuriyet'e "aşiret" ve "laiklik" politikaları XVII-a) İttihatçılar'ın kotardığı aşiret ve halklar politikası / 18I XVII-b) Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e geçen "tek millet" politikası / 183 XVII-c) Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e geçen "tek din" politikası / 185
XVIII. Bölüm: Sömürgeleştirilmiş Kürdistan XVIII-a) "Gerikalmışlık" Kürdistan'ın kaderi mi? / I88 XVIII-b) Günümüzün acılı gerçeği: Bölgelerarası sermaye-sefalet çelişkisi / I90 XVIII-c) Bir devlet politikası olarak burjuva-ağa ittifakı / 192 XVIII-ç) Sömürgeci anlayış toprak reformu yapabilir mi? / 195
XIX. Bölüm: Bitmeyen kavga ve Kürt göçü XIX-a) Kürtler'in başağrısı göç ve "gurbet içinde gurbet" / 198 XIX-b) Köy boşaltmalar ve Kürt sürgünleri / 200 XIX-c) Horasan'dan Guam adası'na "Güneşin doğduğu ülkeler"e Kürt göçü / 203 XIX-ç) Bu kafayla / 205 XIX-d) "Gurbet içinde gurbet"te Kürt yasağı / 207 XIX-e) Teller ve mayınlarla bölünen Kürtler / 209 XIX-f) Kürdistan'da seyahat yasağı / 211
XX. Bölüm: Kürt kültürü ve asimilasyon politikaları XX-a) Yaşar Kemal'de önemli dönüşüm / 2I4 XX-b) Yaşar Kemal ve "Yalan cumhuriyeti" / 216 XX-c) Yaşar Kemal ve bilince çıkan ırkçılıklar / 218 XX-ç) Yaşar Kemal'e sataşan Türk-İslam sentezci Osmanlı ulema artıkları / 221 XX-d) Yaşar Kemal'in kültürel yakınmasının resmi tanıkları ve sanıkları / 223 XX-e) 1923 dönemeci / 226 XX-f) "Türkleştirme" politikası / 228 XX-g) Asimilasyonun Türk basınındaki yansımaları / 230
XXI. Bölüm: Kürt sorununun çözümü "zor" ve "türkleştirme" olamaz XXI-a) Kürt kimliğini yoketme politikasının ideolojik temelleri / 233 XXI-b) "Kürt çıkmazı"nın günümüzdeki yansıması / 237 XXI-c) Kürt proplemi Türk ırkçılığıyla yaşıttır / 239 XXI-ç) 75 yıldır aynı terane / 241 XXI-d) "75 yıllık filmin yeni versiyonu / 243 XXI-e) Zoraki çözüm sorun yaratmaya devam ediyor / 246 XXI-f) Köy ve orman yangınlarının arka planı / 248 XXI-g) Kirli savaşın kirli dinci silahı: Hizbullah ya da "Hizbullkontra" / 250 XXI-ğ) "İnsan Hakları"na sıkılan kurşunlar / 252 XXI-h) "Gözlerimi istiyorum!" ya da kirli savaşta Vietnam sendromu / 254 XXI-ı) "Kara güne layık mıyız? / 257
XXII. Bölüm: düşünce özgürlüğü ve kürt sorunu XXII-a) Açıklık: Bütün kötülüklerin panzehiri / 259 XXII-b) Türkiye'yi kahreden korku: Düşünce özgürlüğü / 261 XXII-c) "Düşünce özgürlüğü" mü, "ifade özgürlüğü" mü? / 263 XXII-ç) Kürt düşmanlığının ilkel silahı: TMK ve 8. madde / 264 XXII-d) "Bölücü ve yıkıcı faaliyet" / 266 XXII-e) Sansür ve sürgünle Kürt sorunu çözülür mü? / 268 XXII-f) Hüznün, burukluğun, onurun, kıvancın ve sevincin ödülü / 270 XXII-g) Az hapisli düşünce özgürlüğü(!) ve trajikomik yargılamalar / 272 XXII-ğ) "Ezan, bayrak, çakıltaşı" edebiyatı ve açlık grevleri / 273 XXII-h) Eşber'in gönül gözleri / 274 XXII-ı) Kürt sorununun çözümünde ilk adım: Düşünce özgürlüğü / 276
XXIII. Bölüm: Kürt sorunu ve barışçı çözüm XXIII-a) "Silahlar sussun, İnsanlar konuşsun" / 280 XXIII-b) "İhanet füzeleri"yerine "barış kalemleri" / 282 XXIII-c) Çakıltaşı edebiyatı ve TOBB raporu / 285 XXIII-ç) Çözüm arayışlarını tıkayan ihanetçiler / 286 XXIII-d) Barış treni ve bir "sosyalist" / 288 XXIII-e) Barış kongresi ve gecesi / 29I XXIII-f) Barış, kardeşlik ve dayanışma komitesi'nin Kürt sorununun çözümüne ilişkin çağrısı / 293
XXIV. Bölüm: Kürt sorununda yeni bir süreç XXIV-a) Kürt sorununun geçirdiği evreler / 296 XXIV-b) Cumhuriyet'ten günümüze gelen süreç / 298
XXV. Bölüm: Sürgündeki Kürt aydın ve örgütlerinin diplomatik girişimleri XXV-a) Dr.M.Ş. Sekban ve "Kürtler türklerden ne istiyorlar? "(1923) / 301 XXV-b) Dr. Sekban ve "Kürt sorunu - azınlıkların problemleri"(1933) / 303 XXV-c) Kürt aydınlarının muhtıra-mektubu (1926) / 305 XXV-ç) Kürt Hoybun örgütü'nün dünyaya çağrısı: "Türkiye'de Kürtlerin kırımı" (1928) / 307 XXV-d) Dr. Shirguh (C.A. Bedirhan) ve "Kürt sorununun kökeni ve nedenleri" (1930) / 309 XXV-e) Celadet Bedirhan ve "Mustafa Kemale açık mektup"( 1933) / 312 XXV-f) Dr. Mesut Fanizade ve doktora çalışması (1933) / 3I4 XXV-g) Dersim katliamı ve diplomatik girişimler / 316 XXV-ğ) Kürd cemiyeti adına Dr.Ahmed Nafiz bey'in Sanfransisko konferansı'na sunduğu muhtıra (1945) / 319 XXV-h) "Kürd cemiyeti" adına Dr.Ahmed Nafiz Yekbun'un girişimleri (I945) / 321 XXV-ı) Hıristiyan Asuriler'in "muhtıra "sı (1945) / 323 XXV-i) Kürt delegasyonunun "Memorandum"u (1948) / 325 XXV-j) 1980'den sonraki süreç: "Kürdistan'da insan hakları uluslararası konferansı" / 327 XXV-k) "Kürtler: İnsan hakları ve kültürel kimlik" uluslararası konferansı / 329 XXV-I) "Kürt halkı: İnsan hakları olmadan gelecek olamaz" uluslararası konferansı / 33I
XXVI. Bölüm: Kürt gerçeğine ilişkin kimi belirlemeler XXVI-a) Neden "Şeyh Said isyanı" değil? / 334 XXVI-b) Bu "Güneydoğu" da nereden çıktı? / 336 XXVI-c) Türk-Kürt anlaşması ve Kürtçe Kur'an yasağı / 338 XXVI-ç) Newroz'un ve 1 Mayıs işçi bayramı'nın yasak olduğu ülke: Türkiye / 340 XXVI-d) Newroz'un sunduğu gerçekler / 343 XXVI-e) "Binbaşı Noel'in günlüğü"nde Mütareke sonrası Kürt arayışı / 345 XXVI-f) "Avrupa Alevi akademisi" toplantısının düşündürdükleri / 349 XXVI-g) Asimilasyon politikaları ve kültürel örgütlenme / 351 XXVI-ğ) Köy enstitüleri'nin bilinmeyen yüzü / 352 XXVI-h) Devletin bölerek yönetme politikası ya da Kürtlük-Zazalık / 355 XXVI-ı) Ermeni katliamının ideolojik nedenleri / 357 XXVI-i) "Askeri kırdıran Enveri Paşa" / 360 XXVI-j) Gel de Tevfik Fikret'i anma! / 362 XXVI-k) Köpeğe övgü, insana sövgü - Köpeğe ağıt, insana lânet / 364 XXVI-I) Açlık grevleri / 366 XXVI-m) Geride kalanların dramı / 368 XXVI-n) Bir seçimin sunduğu gerçekler ve "Demokrasi bloku" / 370 XXVI-o) "Türk-İslam sentezi" mi, "Alaturka faşizm" mi? / 372 XXVI-ö) 12 Eylül'ün ateşten gömleği ve Kürtler / 374 XXVI-p) I2 Eylül'le hesaplaşma / 388 XXVI-r) Kimyasal katliam mağduru hacar'ın dramını biliyor musunuz? / 392
XXVII. Bölüm: Bir aydınlanma aracı olarak basın ve Kürt gazeteciliği XXVII-a) Batılılaşma hareketinin yazılı basın boyutu: "Takvim-i vekayı" / 394 XXVII-b) Batılılaşma hareketinin yazılı basın boyutu: "Ceride-i havadis" / 396 XXVII-c) Kürt gazeteciliği 100 yaşında / 398 XXVII-ç) "Düşünce özgürlüğü ve Ronahi ile dayanışma gecesi" / 400 XXVII-d) Unutulmaya ve unutturulmaya direnmenin Sesi: "Birnebûn" / 403 XXVII-e) Med-TV'nin anlamı / 405
XXVIII. Bölüm: Kürt sorununun çözümünde basının rolü XXVIII-a) Kürt yayıncılığının geçirdiği aşamalar / 408 XXVIII-b) Kürt yayıncılığına ilişkin görüş ve öneriler / 4I3 XXVIII-c) Arap harfi Kürt kimlikli gazete ve dergilerin türkiye kütüphanelerindeki mevcut sayılarının katalogu / 415
XXIX. Bölüm: Kürt kültürüne ilişkin kimi belirlemeler XXIX-a) Uygarlıklar beşiğine ne oldu? / 421 XXIX-b) "Çağdaşlık, evrensellik" ve de Kürtler / 423 XXIX-c) Bir Kültür adamı olarak İsmail Cem ve "Azınlık ırkçılığı" / 426 XXIX-ç) Türkülerin dili / 428 XXIX-d) Arif Sağ vurmadı saza, duygular dönüştü söze / 43I XXIX-e) Dicle, Fırat ve Munzur'un şiirsel sesi / 433 XXIX-f) Türkü tadında şiirler: "Can taşır Dicle" / 436 XXIX-g) Türkiye'yi ödüllendiren Kürtler / 438 XXIX-ğ) "Mazlum ve kahraman" Yılmaz'ın acılı büyük Kürt yaşamı / 440 XXIX-h) Devlet "Mem û Zin "den neden korkuyor? / 442 XXIX-ı) Divan şiirinin üç büyük Kürt şairi: Fuzûlî, Nef'î Nabî / 444 XXIX-i) "Meşahir-i Kurd u Kurdıstan"ın önemi / 447 XXIX-j) İdam edilen Kürt aydını Kemal Fevzi / 449
XXX. Bölüm: Batılılaşma ve Kürtler XXX-a) Giriş / 454 XXX-b) Kürtler ve Türkler'in birlikteliklerinin tarihi / 458 XXX-c) Kürt milliyetçiliğinin gelişimi / 461 XXX-ç) Meşrutiyet dönemi ve Kürt örgütlenmeleri / 464 XXX-d) Birinci dünya savaşa sonrası dönem ve Kürtlere verilen sözler / 468 XXX-e) Lozan ve sonrası / 472 XXX-f) Şark ıslahat planı / 474 XXX-g) Değerlendirme / 478 XXX-ğ) Çözüm önerileri / 480 XXXI. Bölüm: "Sonsöz" yerine bir ek: "Kürt sorunu ve demokratik çözüm" (Refik Karakoç) / 483
ÖNSÖZ
Bu eserin omurgasını oluştura Ronahi ve Hêvi gazetelerindeki yazılarıma şöyle başlamıştım.
"İnsanların yazmakta zorlandıkları anlar, demler ve dönemler vardır. Hele olaylar ve sorunlar çevrenizi kuşatmışsa hangisinden başlayacağınızı bilemezsiniz. Ayağınız, gövdeniz Avrupa'da; yüreğiniz, beyniniz binlerce kilometre uzaktaki halkınızla birlikte atmakta ve çırpınmaktadır. Halkınızın üstü başı karanlık kokarken, bu karanlığın titreşimleri sizi de yalar ve bunaltır... İşte, tam bu sırada karanlıkları aydınlatmayı amaçlayan Ronahi çıkar karşınıza ve iki temel gerçeklik yetişir imdadınıza. Bilirsiniz ki, toplumsal ve ulusal gelişme yasaları tüm yasaların üzerindedir ve en büyük güç haktır, haklılıktır... Boşuna dememiş aydınlanmacı, insancı şair Tevfik Fikret "Haktadır, haktır en büyük kuvvet" diye.
Hele, dünyanın en mağdur ve en mazlum halklarından birini temsil ediyorsanız, bu haklılığınız binlerce, milyonlarca kat daha artar. Ve düşünürsünüz kendi kendinize. Önasya'nın en büyük ve en eski halklarından biriyken, nasıl olur da 21. yüzyıla girilirken bu konumda kalır bir halk.
1806-1880 dönemini bir yana bırakın, 1880'den buyana ulusal taleplerle ölümcül bir mücadeleye koyulan bir halk nasıl olur da bunca bedele rağmen bu ölçüde yaya kalır. Kendikendinize düşünüp dalar gidersiniz. Karşınıza dünden bugüne bir "ateş, kan, barut" siyaseti çıkar!.. 1806'dan buyana 40'a yakın ayaklanma, tenkil (zorla göçürtme), te'dip (zorla yola getirme) ve katliama tanık olmuş, tanıklık etmiş ve yaşamış bir halk. Kısmi özgürlüklerin egemen olduğu 1908-1920 dönemi dışında, demokratik ifade ve mücadele kanalları tıkanmış ve sürekli zora sürülmüş bir halk. Talepleri hep zorla, askerle bastırılmaya çalışılmış.
Dünden bugüne yönetimler, bu acılı tabloyu karşılarına alıp bunun nasıl çıkmaz bir yol olduğunu düşünmemişler ya da düşünmek istememişler. Zorun sürekli zoru doğurduğunu kavramamışlar ya da kavramak istememişler. Yönetimler açısından bunun bir "çıkmaz yol" olduğunun anlaşılması için acaba daha kaç başkaldırıya ve katliama ihtiyaç var? diye düşünmekten kendinizi alamıyorsunuz. Gelelim öbur cepheye yani Kürt halkının temsilcilerine. Acaba dünden bugüne mücadelenin öznesi haline getirilen "silah"a, diğer mücadele araçları yeterince eşlik etti mi? Sözgelimi siyasal, demokratik ve diplomatik mücadele kanalları yeterince işletildi mi? Bunlar kapalıydı deniyorsa, acaba biz bu kanalları açmak için "demokratik zor" yöntemlerini yeterince kullanabildik mi? "Zor" denince insanların aklına hemen "silah" geliyor. Oysa, bir kitap, bir dergi, bir gazete, bir radyo, bir televizyon, bir meslek veya siyasi kitle örgütü; Parlamentoda ya da uluslararası bir platformda verilecek mücadelenin tümü, "demokratik zor" türü mücadelelerdir. Ve bu tür mücadeleler, çoğu zaman silahlı mücadeleden daha kalıcı kazanımlar getirir.
Bir başka gerçeğin de altını çizmek durumundayız: Bir gerilla, bir savaşçı gücü ne kadar inanmış ve yürekli olursa olsun, kısa vadede başarılar kazansa bile uzun vadede örgütlü ve donanımlı güçler karşısında gerilemeye yargılıdır. Çünkü bu tür bir karşılaşma, son tahlilde "et ile demir"in çarpışmasından başka birşey değildir. Yanlış kullanıldığı zaman da haklı davayı haksız yapar... İşte, yaşadığımız kimi örneklerde görüldüğü gibi, en tehlikeli olan da budur.
Tüm bunları karından söylemek değil, ama yüksek sesle düşünmekse bence gerçek demokratlık ve yurtseverliktir... Sorumluluğun, sorumlu davranmanın gereği de budur, aydın olmanın gereği de...
Yaşamım boyunca hiç bir zaman karamsar olmadım; bugün de iyimserim ve haklılığının, Kürt halkını yakın gelecekte özgürlüğüne taşıyacağına inanıyorum. Çünkü bugün "özgürlük", Kürt halkının dilinin şakıdığı, elinin dokuduğu en güzel nakıştır ve ekmek-su-hava kadar elzem bir ihtiyacıdır. Üstelik, hakkın ve haklılığın en büyük güç olduğunun bilincindedir... Yeter ki, geçmişten ders alınarak geleceğe daha akılcı ve tutarlı adımlarla yürünebilsin..."
Bu eserin temel kaynaklarını oluşturan köşe yazılarımın ilkinde, aynı zamanda bu çalışmanın düşünsel dokusunu oluşturan görüşlerimi böyle açımlamıştım.
Aradan geçen birkaç yıllık sürenin sonunda, görüş ve önerilerimizde ne denli haklı olduğumuzu zaman ve siyasal gelişmeler bir kez daha kanıtladı.
Günümüzde Kürt sorunu, dünyadaki birçok devletin ve toplumun gündemine otururken, "silah"ın hiç bir şeyi çözmediği ve barışçı-demokratik çözümden başka bir seçenek bulunmadığı bir kez daha kanıtlandı.
Eserimizi kotarırken, Kürt sorununa ve demokratik çözümüne ilişkin düşüncelerimizi temellendirebilmek için doğal olarak bir konu bölümlemesine gittik. Öncelikle Kürt sorununun tarihsel, toplumsal, siyasal ve ideolojik kökenlerini irdelememiz gerekiyordu. Ardından II. Abdülhamid'le başlayan Kürtlere ve Kürdistan'a dönük Türk resmi politikasının temelleri sorgulanmaya çalışılıyor. Türkçü İttihad-Terakki yönetimince kurumlaştırılmaya çalışılan "Kürt kimliğini yokederek Kürt sorununu çözme" temelindeki bu resmi politikanın, Cumhuriyetten sonra nasıl uygulamaya konduğu ve bunun yarattığı tepkiler, örnekleriyle sergilenmeye çalışılıyor.
Yakın tarihe ilişkin bu sergileme, bir yandan Kürt sorununun bizzat şoven ve sömürgeci yönetimlerce çıkarıldığını, bir yandan da dünden bugüne başvurulan "zor" yöntemlerinin bu sorunu neden çözemediğini ve çözmeyeceğini ortaya koyuyor.
Örneklerle açımlanıp vurgulanan temel düşüncelerden biriyse, Kürt sorununun ancak barışçı-demokratik yöntemlerle çözümlenebileceğidir. Bu nedenle çalışmamızın adını "Kürt sorunu ve demokratik çözüm" koyduk. "Kürt sorunu" tarihsel ve toplumsal bir gerçekliği, "Demokratik çözüm" ise çağdaş bir gerekliliği ve zorunluluğu vurguluyor.
Çalışmanın belkemiğini haftalık köşe yazıları oluşturduğu için, aynı temanın değişik bölümlerde işlendiği ve benzeri konulara farklı bölümlerde yer verildiği görülebilecektir. Benzeri vurgu ve belirlemelere de değişik bölümlerde rastlanabilecektir.
Bu konuda yaygın bir ayıklama yapmayı gerekli bulmadık. Çünkü çalışmamıza ad olarak öne çıkarılan "Kürt sorunu ve demokratik çözüm" kavramları aynı zamanda görüş ve önerilerimizin zamirini oluşturuyor. Bu nedenle, bu belirlemeler ne kadar vurgulanır ve altı çizilirse, o kadar yararlı olacağını düşünüyorum.
Okuyucu tarafından anlayışla karşılanacağını ve yadırganmayacağını umduğumuz bu yinelemelerin ötesinde; bir bütün olarak çalışma, Kürt sorununun tarihsel, toplumsal, siyasal ve ideolojik kaynak ve kökenlerini sergileyebiliyor ve "demokratik çözüm"ün zorunluluğu konusunda bir perspektiv sunabiliyorsa amacına ulaşmış demektir.
Mehmet Bayrak
Mehmet Bayrak
Kürt sorunu ve demokratik çözüm
Özge
Öz-Ge Yayınları : 24 Kürt sorunu ve demokratik çözüm Mehmet Bayrak
Birinci baskı: Şubat 1999 Dizgi ve mizanpaj: İkramettin Oğuz Kapak Resmi: Sürgünde, Kürt sorununun demokratik çözümü konusunda çeşitli diplomatik girişimlerde bulunan Xoybûn'un öncü kadroları toplu halde. Oturanlar, soldan sağa: Kadri Cemil Paşa. Bedirhanilerden Halil Rami, Haco Ağa, Resimde ulusal giysilerle görünen Haco Ağa'nın üç oğlu, soldan sağa: Çaçan Haco, Cemil Haco, Hasan Haco. Halil Rami'nin arkasında Celadet Bedirhan, Celadet Bedirhan'ın arkasında Kamuran Bedirhan görülmektedir. Kadri Cemil Paşa'nın omuzuna elini koyan Ahmet Nafiz, Haco Ağa'nın arkasında Memduh Selim, Haco Ağa'nın solunda Ekrem Cemil Paşa (siyah ceketli) yer almaktadır.
