Avukatsız Halk Kürtler
Heinz Gstrein
Akyüz
Kürt sorununun yakıcı bir şekilde gelip ülke gündemine oturduğu bu sırada Dr. Heinz Gstrein 'ın kitabının yayınlanıyor olması bir tesadüf değildir. Kürt halkı şu an tarihle de hesaplaşmak zorundadır. Tarihle yapılacak bir hesaplaşma nesnel bir gözleme gereksinim duyar. İsviçreli yazar Dr. Heinz Gstrein kitabında böylesi bir nesnellik taşımakta ve “Arap dünyasının çeşitli kesimlerinde patlamaya hazır barut fıçılarından bir tanesi olarak değerlendirdiği Kürt sorununu ayrıntılı biçimde sorgulamaktadır.
Kendi diliyle anlatırsak "Eserim, aynı zamanda Kürt sorununun, șu ya da bu tarafın içe dönük ulusalcılığı ile değil, çok uluslu Ortadoğu kültürü çerçevesinde eșitlik içinde bir arada yașama ilkesine göre çözülebileceğini gösterecektir..."
İçindekiler
Yayıncının Notu / 9
Önsöz / 10
I.Bölüm
Tarihsel saptamalar
Osmanlı imparatorluğu'nun Yıkılmasından Önce Kürt Halkı / 11
Kürtlerin Irak'taki Kurtuluş Mücadelesi / 15
Barzani Sahnede / 19
1958 Askeri Darbesi / 23
Kurtuluş Savaşı ve Barzani / 25
Kasım'ın Devrilişi ve Irak Baasçıları / 27
KDP'de Yeni Yol Ayrımı / 29
Modern İran ve Kürtler / 35
Mehabad Kürt Cumhuriyeti-1946 / 38
Suriye, Lübnan ve Filistin’de Kürt Azınlıklar Sorunu / 39
SB'de Kürtlerin Durumu / 41
Kürt Göçmenler / 42
2.Bölüm
Bölgesel Düzeyde Ortadoğu'da Kürt Sorunu
Dil ve Kültür Birliği / 45
Kürtlerin Dinsel Yapısı / 47
a) Kürtlerde Müslümanlık / 48
b) Hınstiyan Kürtler / 50
c) Yezidi Kürtleri / 52
d) Ehl-i Hak / 56
e) Kürtler Arasında "Dünya Dini" Bahailik / 57
Kürtlerde Sosyal Devrim / 57
3.Bölüm
Çözüm Yolları
Ulusal Devlet Kurma Çabalan / 61
Irak Kürt Manifestosu / 63
Komşu Ulusalcı Eylemler Açısından Kürt Sorunu / 71
a) Panarabizm ve Kürt Sorunu / 72
b) Paniranizm ve Kürtler / 73
c) Başdüşman: Panturanizm / 74
d) Siyonizmin Gölgesi Altında Kürt Bağımsızlık Savaşı / 75
İslami Birlik ve Yenilenme Çerçevesi İçinde Kürt Halkı / 76
4.Bölüm
Belgesel Seçmeler
Kürt Ulusal Marşı "Ey Rakib" / 78
Irak Kürt Manifestosu - 11 Mart 1970 / 79
Kürt Sorunu Üzerine Irak "Ulusal Bildirisi" / 81
Kürt Demokrat Partisi'nin Kendini Tanımlaması / 84
Kajykname: Kürt Kajyk Partisi'nin İdeolojik Programı / 86
Bir Kürt Kendini Anlatıyor / 96
Dipnotlar / 98
ÖNSÖZ
Ortadoğu'da bugün Kürt sorunu Filistin anlaşmazlığının, Körfez'de hüküm süren yoğun atmosferin ve geçici bir banşın sağlanmış olmasına karşın gerilimini sürdüren Güney Sudan sorununun yanısıra, Arap dünyasının değişik parçalarında patlamaya hazır barut fıçılarından birini temsil etmektedir. Kürt sorununun bir bütün olarak irdelenebilmesinin zorluğu, Irak, İran, Suriye(...) ve Sovyetler Birliği topraklarını kapsayan Kürdistan'a barışçı bir çözüm yolu bulunması kadar zordur. Arap, İran, (...) ve Sovyet kesimi Kürt yerleşim bölgeleri, genel olarak ayrımsız askeri yasak bölge konumunda bulunmaları nedeniyle, buralarda yerinde yapılabilecek gözlem olanağım da ortadan kaldırmıştır. Bütün bu koşullara karşın yine de bu kitap hazırlanabilmişse bunu sadece Kürt ve Irak tarafından karşılıksız yapılan yardıma ve desteğe borçluyuz. Berlin Üniversitesi İran Halkları Etnolojisi ve Kürdoloji dalı öğretim görevlisi Dr. Cemal Nebez'e öncelikle teşekkür etmek isterim. Kürdoloji sorunlarındaki uzmanlığının yanısıra, Almanya Dinler Tarihi Araştırma Kurumu'nun bilim görevlisi olması nedeniyle Dr. Nebez, Kürt halkına ilişkin, dinsel yapı ve buna ilişkin bölümlere önemli sayıda dökümanterie katkıda bulunmuştur.
Avusturya'nın Bağdat Büyükelçisi olan Dr. Norbert Linhardt'a önemli belgeleri sağladığı için, yine aynı büyükelçilikte çalışan Bay M.Y. Batuska'ya sadece Irak'ta incelenebilecek belgeleri sağlaması nedeniyle; ve Kahire'deki Avusturya Kültür Enstitüsü Müdürü Dr. Bemhartt Stilifried'e Enstitü Kitaplığı'nı bize açarak bu kitabın hazırlanabilmesindeki yardımları nedeniyle teşekkürü görev biliriz.
Bu kitap Kürt ulusunun varlığı ile hak ve gereksinimleri sorununa daha iyi yanıt bulmada yardımcı bir el kitabı olacaktır. Bu kitap, bir başka açıdan Kürt sorununun şu ya da bu tarafın içe dönük ulusalcılığı ile değil, uluslar bileşkesi konumundaki Ortadoğu kültürü çerçevesinde eşitlik içinde bir arada yaşama genel geçer kuramına göre çözümlenebileceğini gösterecektir.
Kahire 20 Mart 74
Dr. Heinz Gstrein
I. Bölüm
Tarihsel SaptamalarOsmanlı İmparatorluğunun Yıkılmasından Önce Kürt Halkı
Irak, İran, (...) Suriye ve Sovyetler Birliği sınırları içinde 500 bin km2'den fazla bir alan üzerinde yaşayan etnik bir topluluk olan Kültlerin oldukça büyük bir kısmı I. Dünya Savaşı'nın bitimine kadar Osmanlı İmparatorluğumun egemenliği altında bulunuyordu. Tahran'daki Şehinşah ve Rus Çarları ise sadece Ağrı Dağı, Kürt Torosları ve Zagros sıradağlarının batı kesimleri arasında kalan ova ve yaylaların genç ve aşınmış engebelerini (doğu ve kuzeydoğu kesimleri) egemenlikleri altında tutuyordu. Kürt halkı pratik anlamda bütün tarihi boyunca kendisine oldukça pahalıya padayan özerkliğini bu kesimde de — Şehinşah ve Rus Çarları’nın egemenliği altındaki kesim ç.n.— koruyabilmiştir. (1)
.....
Heinz Gstrein
Avukatsız Halk Kürtler
Akyüz
Akyüz Yayınları
İnceleme-Araştırma
Kitap no: 24
Avukatsız Halk Kürtler
Dr. Heinz Gstrein
Çeviri: Kemal Yalım
Eylül 1991
Yayına Hazırlayan: Necmi Akyazan
Dizgi: Bibliotek 513 43 60
Birinci Basım: Ağustos 1991
Baskı: Erdoğan Ofset
Akyüz Kitabevi
Neşet Ömer Sk.
Kadıköy İş Merkezi No: 10/124
Kadıköy-İstanbul
Tel:349 43 14 - 347 08 27
