Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti
Çok sayıda Kürt öğrenci öğrenim yıllarında öğrenci derneklerinde çalışmıştır ya da bugün çalışmaktadır. Ama Kürt öğrencilerinin örgütlenme tarihi konusunda ciddi çalışmaların bulunmayışı nedeniyle geçmişte bu konuda neler olup bittiği pek bilinmez. İlk legal Kürt öğrenci derneğinin, Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti'nin adını duyan öğrenciler bile herhalde fazla değildir. Bu çalışmanın amacı bu derneği ve yöneticilerini tanıtmaktır.
1912'de kurulmuş olan Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti, Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla kapanmış, savaştan sonra yeniden açılmıştır. Bu çalışma için, birinci elden kaynaklar olarak Hêvî'nin yayımladığı Rojî Kurd ve Hetawî Kurd dergileri ile daha sonra yayımlanan Jîn dergisi ve Jîn gazetesinden yararlanılmıştır. Bu yayınlardan geniş bir seçkinin de yer aldığı kitapta, başka kaynaklarda konuyla ilgili verilerin doğruluk derecesi de araştırılıyor.
16 Mart 2002
Malmisanij
İçindekiler
Önsöz / 11
I-Kürt Talebe-Hêvî cemiyeti, kurulduğu dönem ve ortam / 13
1.1-Kuruluşu / 45
1.2-Amaçları / 57
1.3-Kurucuları / 62
1.4-Yönetici, üye ve taraftarları / 70
1.5-1913'te Yapılan Hêvî Kongresi / 94
1.6-Çalışmaları / 98
1.6.1-Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti ve kürt dili ve edebiyatı / 99
1.6.2-Eğitim, bilinç ve siyaset / 106
1.6.3 Kadın sorunu / 117
1.6.4-Bildiriler / 127
1.6.5-Cemiyetin kütüphanesi / 131
1.7-Parasal kaynaklar / 132
1.8-Hêvî'nin şubesi / 133
1.8.1-Lozan şubesi / 134
1.8.2-Cenevre ve Münih şubeleri var mıydı? / 135
1.9-Birinci dönem kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti'nin yayımladığı periyodik yayınlar / 137
1.9.1-Rojî Kurd dergisi / 138
1.9.2-Yekbûn dergisi / 146
1.9.3-Hetawî Kurd dergisi / 150
1.10-Birinci dönem Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti'nin kapanması / 160
1.11-Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti'nin Yeniden Kurulması / 163
1.11.1-İkinci dönem Hêvî'nin Kurucu ve Yöneticileri / 166
1.11.2-İkinci dönem Hêvî'nin çalışmaları ve yayınları / 169
1.12-Sonuç / 186
2.Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti'nin periyodik yayınlarından Seçmeler / 189
2.1-Rojî Kurd dergisinden Seçmeler / 191
Rojî Kurd, gaye, meslek / 193
Doktor Abdullah Cevdet, bir hitap / 196
Harputlu H. B., Garble Şark, milliyet cereyanları / 198
Midhat, Hükümetin genel kuvvetleri / 200
Kürtlük için büyük kayıp / 207
Doktor Abdullah Cevdet, Birlik yolu / 208
Harputlu H. B., Hêvî'den ümîdimiz / 212
Lütfi Fikri, Kürt milliyeti / 214
M. Bedirhan, Gençliğe saygı / 219
Dağıtım yeri / 221
Rojî Kurd'ün yönetim yeri / 221
Özel hatırlatma / 221
Ji kovara Rojî Kurd çend nivîsên Kurdî
(Rojî Kurd dergisinden birkaç kürtçe yazı) / 223
M. S. Azîzî, Hişyar bin / 225
Modanî X., Ziman û nezanîya Kurdan / 227
M. X., Ziman / 235
Gendo, Çîroka kurmancî / 238
Ekrem [Cemîlpaşaj, Berê û niha / 239
2.2-Yekbûyn dergisinden bir yazı / 241
[M. Salih Bedirhan], Yekbûn [Birlik] / 243
2.3-Hetawî Kurd dergisinden seçmeler / 245
Doktor Abdullah Cevdet, Hetawî Kurd gazetesi yazarlarına / 247
Mevlanzade Rıfat, Sayın Hetawî Kurd gazetesi kurucularına / 250
Babanzade İsmail Hakkı, Kürtler ve Kürdistan / 253
Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti’nin Beyânnâmesidir / 257
Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti Lozan şubesi / 262
Süleyman Âsaf, Kürtlük içün / 266
Tebrîk / 268
Bangî Kurd / 268
Mustafa İzzet Bey / 269
Osmanlı işleri kolaylaştırma idarehanesi / 270
Hetawî Kurd, Umûm Kürtlere hitâb / 271
Enzâr-ı Hamiyyete / 272
Hetawî Kurd, Musâhabe: Hêvî ve genclik / 273
Têrkan aşireti mensubîninden Cındo, Kürdistan mektûbları: Siverek / 276
Mağnisa'da Kürt Kızı Kevser, Hetawî Kurd risâlesine / 281
Babê Naco M[odanî] x[elîl], [Ey tatlı dilli Türk şairi Tahirülmevlevi] / 283
Kürt kardaşlarımıza / 285
Osmanlı Teshîl-i Mesâlih İdârehânesi / 286
Umüm Kürtlerin nazar-ı dikkatine / 287
Yüksek bir nümûne-i hamiyyet / 288
Teşekkür / 289
Enzâr-ı hamiyyete / 290
Yönetim yeri / 291
Ek-1)kürt Kadınları Teâlî Cemiyeti'nin Tüzüğü / 293
Ek-2)Bir şehîd-î millet / 301
Kaynaklar / 309
Önsöz
Çok sayıda Kürt öğrenci öğrenim yıllarında öğrenci derneklerinde çalışmıştır ya da bugün çalışmaktadır. Ama Kürt öğrencilerinin örgütlenme tarihi konusunda ciddi çalışmaların bulunmayışı nedeniyle geçmişte bu konuda neler olup bittiği pek bilinmez. İlk legal Kürt öğrenci derneğinin, Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti'nin adını duyan öğrenciler bile herhalde fazla değildir. Bu çalışmanın amacı bu derneği ve yöneticilerini tanıtmaktır.
1912'de kurulmuş olan Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti, Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla kapanmış, savaştan sonra yeniden açılmıştır. Bu çalışma için, birinci elden kaynaklar olarak Hêvî'nin yayımladığı Rojî Kurd ve Hetawî Kurd dergileri ile daha sonra yayımlanan Jîn dergisi ve Jîn gazetesinden yararlanılmıştır. Bu yayınlardan geniş bir seçkinin de yer aldığı kitapta, başka kaynaklarda konuyla ilgili verilerin doğruluk derecesi de araştırılıyor.
16 Mart 2002
Malmisanij
Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti (1912-1922)
İlk Legal Kürt Öğrenci Derneği
avesta | Araştırma: 121 | 14
Editör: Abdullah Keskin
Kapak: Ahmet Naci Fırat
Resim tarama: Aday grafik
Tashih ve mizanpaj: Avesta
Birinci baskı: 2002, Istanbul
Baskı: Berdan matbaacılık
© Malmîsanij
avesta Basın yayın reklam tanıtım müzik dağıtım ltd. şti.
Meşrutiyet Caddesi
Özbek işhanı 136 / 4
Beyoğlu / İstanbul
Tel-Fax: (0212) 251 71 39
(0212) 251 44 80
Ekinciler Caddesi
Nurlan apt. giriş katı, no: 2
Ofis / Diyarbakır
Tel-Fax: (0412) 222 64 91
ISBN: 975-8637-24-X
Malmîsanij-1952, Diyarbakır doğumlu. İlk ve orta öğrenimini Diyarbakır'da, yüksek öğrenimini Ankara'da tamamladı. Sorbonne ve Uppsala üniversitelerinde İrani dilleri okudu. Göteborg Üniversitesi Kütüphanecilik bölümünde master yaptı. Linköping Üniversitesinde Halk Eğitimi bölümünü bitirdi. "Hêvî", "Armanc", "Çarçira" ve "Çira" dergilerinin redaksiyonunda yer aldı, "Vate" dergisinin şef redaktörlüğünü üstlendi.
