Eski İstanbul Kürtleri (1453-1925)

Eski İstanbul Kürtleri (1453-1925)

Üç milyona yakın Kürdün yaşadığı tahmin edilen İstanbul, dünyanın "en büyük Kürt kenti" olarak kabul ediliyor. Birçok kültür ve uygarlığın birarada yaşadığı imparatorlukların başkenti, Kürtlerin de "kültür başkenti" olmuştur. 19. yüzyılın sonlarından itibaren bu şehir, Kürt entelijensiyasının kültürel faaliyetlerinin merkezi olmuştur. Uluslaşma sürecinin başlarında Kürtler biçok ilki bu şehirde gerçekleştirdiler. Önemli parti ve derneklerini burada kurdular; kitap, dergi ve gazetelerini burada çıkardılar.

1453'te, "fetihle birlikte İstanbul'a gelmeye başlıyorlar. 1900'lü yıllarda 30 bin cıvarında olan Kürt nüfusu günümüzde 3 milyona ulaşırken, yani yüz katına çıkarken İstanbul da eski konumunu yeniden kazanmaya başlıyor. Rohat Alakom bu çalışmasında, 1453'ten 1925'e fetihten cumhuriyete uzanan yaklaşık 500 yıllık süreçten kesitler sunuyor, Kürtlerin İstanbul'u "feth"ine ışık tutuyor.

Rohat Alakom

İçindekiler

Giriş / 7

Bölüm I
Kürtlerin İstanbul'a göçü (1453-1925) / 13
Dünyanın en büyük Kürt kenti İstanbul ve yüz katına çıkan Kürt nüfusu / 13
İstanbul'da kurulan üç Kürt köyü / 20
İlk gelenler / 22
Kürtlerin İstanbul'a sürgünü / 38
II. Abdülhamid, Kürtler ve İstanbul / 43
Bedirhanilerin topluca cezalandırılması (1906) / 48
Bazı Kürt mekanları / 54
Avrupa yakası / 55
Anadolu yakası / 55

Bölüm II
Modern Kürt milliyetçiliğinin ilk merkezi: İstanbul / 65
İstanbul'da doğan Kürt aydın tabakası / 68
II / 87
İstanbul'da kurulan ulusal Kürt örgütleri / 95
Periyodik Kürt basını /104
Kitap dünyası / 109
Kürt milliyetçiliğine vurulan son darbe / 111

Bölüm III
İstanbul'daki Kürt kadınları / 115
Kürt kadınlarının yarı-diplomatik İstanbul seferleri / 117
Kürt kadınının yaşamı / 121
Duvarların yıkılması: Kadın-erkek cephesinin oluşması / 123
Kürt Kadınları Teali Cemiyeti / 130
Diğer bazı çalışmalar / 136

Bölüm IV
İstanbul'daki Kürt hamal topluluğu / 139
Kürt hamalların sayısı ve geldikleri yöreler / 142
Hamallara ilişkin bazı gözlemler / 144
1826—Kürt hamallarının tasfiyesi / 146
1896—Kürt hamallarının İstanbul'a akını / 147
1906—Büyük gözdağı / 148
Hamalların bazı boykot girişimleri / 150
Kürt aydınları ve hamallar / 151
Kürt hamalları ve milleyetçilik / 153
Hamalların efsanevi lideri: Zaro Ağa (1774-1934 /155
Hamal öyküleri / 161
Hamalların informasyon merkezleri: Kahvehaneler / 163
Sonuç /165

Ekler / 169
3/341/1245 Terkos'ta... / 171
XIX. yüzyıl İstanbul'unda yaşanmış hikayeler / 173
İstanbul Belediye Başkanı Göztepe istasyonunda öldürüldü / 175
Hocam ve amcam Şükrü Baban / 180
Zaro Ağa 162 yaşında öldü / 186

Kaynakça / 189

Albüm / 197

Rohat Alakom - 1955 yılında Kars'ın Kağızman ilçesinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladı. 1973 yılında İstanbul'da bir yıl Gazetecilik Enstitüsü'nde öğrenim gördü. Daha sonra Ankara'ya yerleşti, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölümünü bitirdi. Yükseköğrenimini bitirdikten sonra yurtdışına çıktı. Değişik gazete ve dergilerde yazıları yayımlanan Rohat Alakom'un şimdiye kadar kitap olarak çıkan araştırmaları şunlardır:
Kürdoloji biliminin ikiyüz yıllık geçmişi, 1987
Çağdaş Türk edebiyatında Kürtler, 1989
İsveç kaynaklarında Kürtler, (Kürtçe) 1991
Unutulmuşluğun bir öyküsü: Said-i Kürdi, 1991
Yaşar Kemal'in yapıtlarında Kürt gerçeği, 1992
Ziya Gökalp'in büyük çilesi: Kürtler, 1992
Kürt folklorunda bir kadın hakimiyeti, (Kürtçe) 1994
Kürdistan'da yeni bir güç: Kürt kadınları (Kürtçe) 1995
Şerif Paşa, bir Kürt diplomatının fırtınalı yılları, 1998
Hoybûn örgütü ve Ağrı ayaklanması, 1998
Eski İstanbul Kürtleri (1453-1925), 1998
İsveç'te yaşayan yazar "İsveç-Kürt ilişkilerinin tarihsel geçmişi" adlı yeni çalışmasını hazırlıyor.

Eski İstanbul Kürtleri (1453-1925)

Avesta yayınları

Avesta / Şehir: 44 / 1
Eski İstanbul Kürtleri (1453-1925)
Rohat Alakom

Editör: Abdullah Keskin
Kapak: Ahmet Naci Fırat
Kapak resmi: Abdullah Frères (Kürt şef)
Tashih ve mizanpaj: Avesta
Baskı: Gülen ofset
Birinci baskı: 1998 İstanbul

Avesta basın yayın reklam tanıtım müzik dağıtım ltd. şti.
Asmalı mescit sok.
Şahin han 35 / 403
Beyoğlu / İstanbul
Tel—fax: (0212) 251 71 39

ISBN: 975-7112-47—X