Leyla, bir kürt prensesinin öyküsü

Leyla, bir kürt prensesinin öyküsü

Anneme, Hakan-Lidia'ya, Elâ-Paulo'ya, Songül Karataş'a, Aylâ Deliağa'ya, Nilgün Tiryakioğlu'na; bilgisayar destekleri için Paulo Lourenço, Hakan Aysan, Oğuz Murtezaoğlu, Metin Xoce ve Başak Çakmak'a; Fransızca çevirilerdeki yardımları için Mehmet - Emine Akev ve Lâle Murtezaoğlu'na, İtalyanca çeviriler için Tülin Kadirbeyoğlu'na, belge ve fotoğraf ulaştıran Dr. Mirella Galletti, Elâ Lourenço, Viçenc Garcia Grau, Leyla Welkin, Barbara Buckinx, Zeynep Kadirbeyoğlu, Mahmûd Lewendî ve Carina Ani Kütüphanesi'nden Satu Mariia Harjanne'ye teşekkür ederim. Anılarını paylaşan Gülümser Ataç, Gürbüz Kadirbeyoğlu ve Hüsniye Göksel'e "yüreğinize, dilinize sağlık" diyor, Adil Yücel Amca'yı sevgi ve saygıyla anıyorum.

En büyük teşekkür borcum ise özgün belgeleri veren, Kürtçe ve Osmanlıcadan çevirileri yapan, öneri ve eleştirileriyle katkıda bulunan Malmisanij'a.

İçindekiler

Önsöz / 11
Aşkın yüzüne gazel / 13
Leyla 1962 / 15

I. Bedirhani Leyla / 19
Leyla Simulakra / 19
Botan Beyi Bedirhan / 29
Bıçak sırtı sınırlar / 44
"Rutenyalı kızlar" / 45
"A beau mentir qui vient de loin" / 79
Saba melikesi Belkıs / 82

II. Aziz Bartolomeo yortusu kıyımı / 113
Josiane - Leïla / 115
Chanson de Roland / 117
Doğu'nun eşiğinde / 133
Roland'a requiem / 142
"İçimde renkler uçuşur - Al yanar yeşil tutuşur" / 146
Stabat Mater / 155

III. Suzidil Pentimento / 163
İgnis fatuus / 198
Kaynakça / 213

ÖNSÖZ

Bedirhani Leyla'dan beri adının ardında Leylâ. Anlatmak istediği yaşamöyküsü değil; adın öyküsü, adın ardındakilerin yansımaları, hepsi bu.

Üç Leyla'nın yüreğinden, belleğinden süzülmüş, Doğu - Batı gelgitlerindeki bir adın öyküsü. Kuşaklar, diller, ülkeler ötesinden üçünü bağlayan bir ad.

Adın ardında Doğu'dan Batı'ya gitmiş sıradışı bir kadın, bir zamanların ünlü bir dansçısı Prenses Leyla* var. Vaftiz kızının anıları, anımsadığı ayrıntılar dışında fazla bilgi yok özel yaşamı hakkında. Öyküsünün ipuçları, dansıyla ilgili yazılarda gizli. Fotoğraflar hep dans ederken, poz verirken; her şey avucunun içinde Leyla'nın. Gizemlerini saran sis tülünün sıyrılmasını, yarattığı mitosun yitip gitmesini istemezdi sanırım. Ancak ilkleri yaşamış Leyla Bedirhan'ı bu topraklarda yaşayan kadınların tanımasını istedim. Duymuş olanların da anımsamasını.

İkinci Leyla ise Prenses Leyla Bedirhan'ın Batı'dan Doğu'ya gelen vaftiz kızı Lozanlı Leïla.

Onun adını taşıyan,  gizin izini süren, öyküyü yazan Leylâ eski fotoğrafları, silik yazıları okuyup soru sorduğunda, ipuçlarını irdeleyip çelişkileri çözmeye çalıştığında kapılar yaşamın bilinmedik renklerine, seslerine açıldı.

Yazmak, "Gize: giriş"in, kendine saklananın dile gelmesi olduğundan uzun, sancılı bir süreçti.

Leylâ Safiye
Leyla, bir kürt prensesinin öyküsü

Avesta

avesta / Yaşam: 174 / 7
Leyla, bir kürt prensesinin öyküsü
Leylâ Safiye

Editör: Abdullah Keskin
Kapak: Genco Demirer
Kapak fotoğrafı: Leyla Bedirhan, 1937 tarihli dans programından (Malmîsanij)
Tashih ve mizanpaj: Avesta
Birinci baskı: 2004, İstanbul
Baskı: Barış matbaacılık

©Leylâ Safiye

Avesta basın yayın reklam tanıtım müzik dağitim ltd. şti.
Evliya Çelebi mah.
Aybastı sok. no: 48 / 4
Beyoğlu / İstanbul
Tel: (0212) 251 44 80 - 243 89 74
Faks: (0212) 243 89 75

Ekinciler caddesi
Nurlan apt. giriş katı no: 2
Ofis / Diyarbakir
Tel-Fax: (0412) 222 64 91

ISBN: 975-8637-77-0