VersionsMuhtasar hayatım [Türkçe, Ankara, 1992]
Kurtejiyana Min [Kurdî, Dîyarbekir, 2007]
Kurtey Jiyanim [Kurdî, Diyarbekir, 2007]
Muhtasar hayatım, Kemalizme karşı Kürt aydın hareketinden bir yaprak
Ben bu hatıralarımı, nasıl Kürt yurtseveri olduğumu, altmış senelik hayatımda bu uğurda nasıl mücadele verdiğimi, bu yolda nasıl ilerlediğimi, çocuk yaşımdan itibaren sekseniki yaşıma kadar geçirdiğim tatlı, acı ve bazen de pek acı hayatımı, arkadaşlarımın ısrarlı isteklerine uyarak, mümkün olduğu kadar kısaca anlatmak maksadı ile yazıyorum.
Ben Diyarbekirliyim, Cemil Paşazade Kasım Beyin oğluyum. Doğum tahimim 1891'dir. Yani sekseniki yaşındayım. Cemil Paşa 1902'de vefat ettiği zaman ben onbir yaşında idim. On amcam vardı. Babamla birlikte onbir kardeş idiler. Babam kardeşlerin dördüncüsü idi. Babamın üç kızkardeşi vardı. Babam ve üç ağabeyi Diyarbekir'de okumuşlardı, fakat kardeşlerinden altısı lise ve yüksek tahsillerini İstanbul'da ikmal etmişlerdi. Üç halam, hemşirem ve onbir kız amcazadem Diyarbekir okullarında okumuşlardı. erkek amcazadelerimden beşi İstanbul'da tahsillerini tamamlamışlardı. Cemil Paşa'nın oğulları, kızları torunlarının hepsi okumuşlardı. Kısacası, Cemil Paşa'nın bir tek ümmi (okur yazar olmayan) evladı yoktu.
Cemil Paşa'nın vefatında onbir oğlunun yaşadığını yukarıda yazmıştım. Bu onbir kardeşin yedisi evli idiler. Bunların kız ve oğlan çok çocukları vardı. Evli olmayan dört amcam daha çocuk idiler. İkisi benden dört yaş büyük, diğer ikisi benden birer yaş küçük idiler. Zavallı Kemal ve Cevdet amcalarım Kürdistan şehidiydiler. Türk kurşunu ile şehit edilmişlerdi.
Ben, dört amcam, bir halam, üç kız amcazadem, küçük kardeşim Şemseddin (Türklere kurban gitmiştir) ve dört amcamın oğulları, yani biz ondört çocuğu hususi hocalar üç sene evde okuttular. Sonra, 1901'de kızlar kız okuluna, oğlanları Askeri Reşidiye okuluna gönderdiler.
.....
Sunuş
Birinci basım Brüksel Kürt Enstitüsü tarafından 1989 yılında Belçika'da basılan Muhtasar Hayatım kitabını Kürt halkının hizmetine sunmak, M. Kemal döneminin Kürt milli savunucularından olan Ekrem Cemil Paşa'yı Kürt insanına tanıtmak için Brüksel Kürt Enstitüsü başkanlığını yapan Ekrem Cemil Paşa'nın kızı Pervin Hanım'a yayın isteğimizi ilettiğimizde memnuniyetlerini ifade ederek gerekli yardımı ve sıcak ilgiyi gösterdiler. Kendilerine teşekkür ederiz.
Bu kitap Ekrem Cemil Paşa'nın yaşamından çok 1. Dünya Savaşı'nda Kürtlerin işgal ordularına karşı Türklerle beraber yapmış olduğu yurt savunması ve o dönemin kürt aydın ve yurtseverlerinin Ulusal devleti hedefleyen Kemalizme karşı gösterdikleri mücadele ve milli taleplerinin savunulmasında gösterdikleri çabaları belirttiği için önem taşımaktadır. Kürt milli mücadelesinin bir kesiti olan bu dönemin okurlarına sunmaktan memnunuz.
Kitabın okuyucuya sadeleştirerek ulaştırılması amacımızdı. Ancak özü bozma endişemiz, sadece anlamakta zorluk çekileceğini düşündüğümüz kelimeleri kitabın sonunda birinci basımda var olan sözlük kısmına ekledik.
Beybun yayınları
BİRİNCİ BASIMIN ÖNSÖZÜ
Ekrem Cemil Paşa bu anılarını (Muhtasar Hayatım) 1973 yılında ölmeden bir yıl önce yazdı. Görüleceği gibi yazar yirminci yüzyıl başlangıcının önemli olaylarını, yaşam öyküsü ile birlikte, çok kısa şekilde vermektedir: Yazarın zengin, feodal yaşamı doğal olarak dünya anlayışını etkilemiştir. Örneğin, anılarının başlangıcında Cemil Paşa ailesini çok övmekte, daha sonra babacan (paternalist) bir tavırla da Kürt ulusunun sorunlarına eğilmektedir.
Okuyucuların geçmişe yeni anlayışla bakılamayacağının bilincinde olduklarına, o günün militanlarını yine o günün koşuları içinde değerlendireceklerine inanıyoruz.
Görüleceği gibi, yazar hernekadar kendi ulusunun ya da Dünya'nın durumundan ne kadar memnun değilse de, o günkü toplumun bir kişisi olması nedeniyle çağının düşünce çizgisini aşamamıştır. Buna rağmen Ekrem Cemil Paşa, dürüst, özverili ve yurtsever idi. Bizim anılarımızı yayınlamaktaki amacımız Kürdistan tarihinin yüzyılımızın başlangıcına ilişkin bir sahifesini tanıtmaktır. Ulusumuzun günümüzde sürdürdüğü mücadele, geçmişte dede ve ninelerin sürdürdükleri mücadelenin bir devamıdır. Günümüzün mücadelesini geçmişinden soyutlayamayız. Geçmişin mücadele tarihi bilinmeden, ulusumuz, geniş anlamda, verdiği mücadelede eksik kalır. Geçmişte ve günümüzde verilen mücadele örneklerini irdeleyen eserleri derleyip, günümüz okurlarına sunarak genişliğine ele alarak işlememiştir. Buna neden, kendisi ve aynı yıllarda Atatürk'ün zulmünden kaçarak Suriye'ye iltica etmiş diğer Kürt aydınları arasındaki çelişkilerdir. Bu çelişkiler onları bir araya getirip, birlikte dönemlerinin tarihini yazmayı engeldi. Bu nedenledir ki onlardan bazıları, örneğin: Zinar Silopi (Kadri Cemil Paşa), Veteriner Dr. M.Nuri Dersimi, Ekrem Cemil Paşa, Nureddin Zaza... dönemlerinin tarihini bölük bir şekilde yazmışlardır. Böyle olmasına karşın bize bıraktıkları eserler gerçekten üstün değerdedirler. Bunlarla bize sorunlarımızın eskilik ve çetinliğini vurgulamaktadırlar. Umarız ki Kürt gençleri geçmişte yaşanan olaylardan bazı dersler çıkararak, yani kişi, aile ve parti çelişkilerini bir yana bırakıp tarihlerin kökünden alıp başarıyla devam etsinler.
Yazarın yayına aldığımız anıları dışında, Kürdistan eski tarihine ilişkin Kürtçe ve Türkçe yazılmış bir eseri vardı. Buna da ileride yayına alacağımızı umuyoruz. Çok tanınmış Amerikalı gazeteci ve yazar Dana Adams Schmidt, Atlantie Monthly Press Yayınları, Toronto 1964'de Journey Among Brave Men adlı kitabında Irak Kürdistan'ındaki araştırma ve anılarını yazarken, bu gezi sırasında Ekrem Cemil Paşa, kendisine rehber ve tercüman olarak eşlik etti. Kitaptaki defalarca adı geçen "Bavê Comerd", Ekrem Cemil Paşa'dır.
Yazarın kullandığı arapça alfabeden latinceye çevirirken konu ve metinlerin anlaşılması için kitabın sonuna bir sözlük ekleyerek okuyuculara yardımcı olmaya çalıştık.
Ekrem Cemil Paşa
Muhtasar hayatım
Kemalizme karşı Kürt aydın hareketinden bir yaprak
Beybûn
Beybun yayınları
Birinci basım: 1989 Belçika
İkinci basım: Mayıs 1992
Dizgi: R prodüksiyon - Ankara
Tel: 425 39 20
Baskı: Özkan matbaacılık
Tel: 229 59 74
Kapak: Ümit Sarıaslan
Beybun yayınları
Adakale sokak 32/20
Yenişehir / Ankara
Tel: 434 21 63, fax: 231 31 83
