Kürtler Üzerine Tezler
Yalçın Küçük
Dönem Yayınları
Çocukluğumda, köyümün köylüleri, beni, “ortak” diye seviyorlardı.
“Ortak” sözcüğünü hep sevdim; ortakçılığı, toplum için hizmeti ve eşitçiliği ahlak sayan bir dünyada yaşamak istiyorum. Yaşamak istediğim dünyayı kurmak için çabalıyorum.
Ortaklığın zor olduğunu biliyorum. İnsanı ise, zoru kolaya çeviren yaratık olarak anlamak istiyorum.
Derin ağrılar içinde bu çalışmamı tasarlarken büyük heyecan duydum.
Ortak bir toplum ve dünyadan heyecan duyan okurlarıma, bu çalışmanın, ayrı bir heyecan kaynağı olmasını diliyorum.
İçindekiler
Önsöz / 7
Birinci Bölüm
Kürtlerin Mücadele Tarihi / 21-112
Beşikçi’nin Dürüstlüğü ve Kürtler / 25
Kürdistan Neresidir ve Kürtler Kimlerdir? / 31
Mahmud ve Hamid ve M ustafa Kemal / 45
Hamidiye Kürtleri / 56
Doğu'nun Osmanlı Usulü Fethi / 73
Kürt Sorununda Uluslararası Boyutlar / 84
Kürt Mücadelesinde İki Çizgi / 105
İkinci Bölüm
Kürtlerin Oturduğu Yer: Kürdistan / 113-212
DGM Üniversitesinde "Kürdistan" Tartışması / 123
Bu Ülkede Sanık Olmak Bir Kamu Görevidir / 143
Kurtuluş: Rızgari ya da Partiya Karkeran / 166
İkinci Bölüm için Ek: Hoca Tahsin Efendiden
Geri Kalamam / 204
Üçüncü Bölüm
Bekaa Vadisi'nde Kürtler / 213-278
Bekaa'dan İlk İzlenimler / 230
Apo ile Sohbet / 233
Sokak'ta Söyleşi / 253
Lübnan ve Suriye'de Dil Gezisi / 256
Üçüncü Bölüm için Birinci Ek: Iddianame-
Çözümü-İlk Cevap / 263
Üçüncü Bölüm için İkinci Ek: Hücrede Zaman ve Mekan / 270
Dördüncü Bölüm
Resmi Kürt Tarihleri / 279-344
Türkiye Cumhuriyeti'nde Ayaklanmalar:
Aktarmalar / 285
Amerikan Diplomatları İçin Kürt Tarihi / 296
Washington'a Göre Moskova’nın Kürt İlgisi / 331
Dördüncü Bölüm için Birinci Ek: İki Belge / 339
Dördüncü Bölüm için İkinci Ek: Dört Telgraf / 341
ÖNSÖZ
Kürt Kardeşim'e göz göze el ele kalp kalbe ortak bit dünya için
Y.K., 17 Şubat 1990
Bin dokuz yüz seksen sekiz yazında Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesince tutuklanarak Ankara Ulucanlar Merkez Cezaevi'ne kapatıldıktan sonra çıkarıldığım ilk duruşmada, savunma aşamasında, "Kürt sorunu" üzerine bir kitap yazmayı vaad ettim. Altı Şubat bin dokuz yüz doksan günü vaadimi yerine getirmek zorundayım.
Aradan geçen bir buçuk yıl nerede ise her ay bir kez siyasi polisin hücrelerine kapatıldım; çıktıkça çalışmak durumundaydım. Başka sorumluluklarım da var. Sadece Öcalan söyleşisi, bana dört aya mal oldu; iki ay hazırlığı ve iki ay da gün ışığına çıkarmamın titizliği ve kaygıları gerekti.
Bunları şunun için yazıyorum: Artık insan yapısının "farklı" olduğunu açıkça kabul etmek gereğini duyuyorum. Başkaları ayrı, kendime karşı vaad ve sorumluluklarımı yapamamak bir yana, geciktirmek bile bende olağandışı tepkilere yol açıyor. Vaad günüm yaklaşınca rüyamda beni boğarak öldürüyorlar. Ben ölmemek için müthiş çığlıklar atıyorum; Cinnah'ta oturduğumuz zamanlar bazan bütün apartman dehşete kapılıyordu.
Kuşkusuz önceleri Temren de dehşete kapılıyordu. Sonra alıştı; işi otomatik bir çözümle ya beni uyandırarak ya da ağzımı eliyle kapatarak geçiştiriyordu. Daha sonraları ben, benim bu yanımı da "bilmeye" başladım; yetiştiremediğim bir yazımın akşamında "Temren, bu gece beni boğabilirler" diyordum. Çok zaman dediğim türden oluyordu; gece beni boğuyorlardı. Ama artık apartman korkmuyordu.
Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi'ne vaadimi yerine getirebilmek için olağanüstü çaba harcadım. Çeşitli dilden kaynakları kullanıyordum. Aynı zamanda Türkiye Üzerine Tezler'in beşinci kitabı ile "Sovyetler Birliğimde Sosyalizmin Çözülüşü" üzerinde çalışıyordum. Her ay hücre taliminden sonra bir yeni talime kadar sanki çalışma hummasına yakalanmıştım.
Okuyucularımın bir bölümü biliyorlar; beyin yorgunluğu bende aşırı kas ağrılarına yol açıyor ve bana dayanılmaz ağrılar veriyor. Her yıl bir ay beni yatırıyorlar; doktorlar uyuşturucularla beni dünyadan uzaklaştırarak kendime getiriyorlar.
Üç Şubat günü Muammer Hoca’nın cenazesine katıldım. Katledildiği evde, Hoca ünlü bir aydın ve ben eylemci bir üniversite öğrencisi, yakınlığımız vardı. Derinden üzüldüm. Dört Şubat gününü Ertuğrul Kürkçü ve diğer arkadaşlarla ortak yayın imkanlarını tartışarak geçirdim. Beş Şubat gününe ait notlarımda şunlar var: "Koştum. Kahvaltı yapamadım. Hiç bu kadar yorgun olmadım." Biraz ilerde şu notlar var: "Şimdi tekrar yatıyorum. Anlamıyorum. Hasta mıyım? Elim, kolum, vücudum titriyor."
Doğrusu önce çok korktum; ancak öğleye doğru dayanılmaz kas ağrılarım başladı. Fakat ben hem ağrılardan ağlıyor ve hem de seviniyordum. "Bu benim hastalığım, bu benim hastalığım, ben bunu biliyorum" diye seviniyordum. Bilmek, beni hep sevindirmiştir.
Ağrılarımı gözlemeye ve gözlemlemeye karar verdim. Şimdi gözlemlerimi kaydetmek istiyorum.
Önce aşağıdalar. Karın boşluğunda bir telaş duyuyorum. Sonra vücudumda, ayaklarımın bir veya ikisinde, her zaman değişiyor, bir yoklama yapıyorlar. Sonra kaslarımın birine konuyorlar.
Ağrı, büyük bir ağırlığın sonucudur.
Kaslarımın birine dayanılmaz bir ağırlığı bindiriyorlar. Sonra bütün vücudumu ağrılarının özgürlük alanı yapıyorlar.
Bütün vücudumu işgal ediyorlar.
Cengiz’in sürüleri, Timur'un sürüleri, Moğol sürüleri bütün vücudumu işgal ediyorlar. Bütün ağırlıklarını özgürce ve hoyratça oynatıyorlar.
Cengiz'in sürüleri, Timur'un sürüleri, Moğol sürüleri, Orta Asya'dan gelip Ortaçağ'ın tüm işkencelerini bana uyguluyorlar. En çok uyguladıkları üçtür: Yüzbinlcrce pensovi kaslarımın ucuna takıp çekiyorlar veya demir bir yelek giydirip sürekli sıkıştırıyorlar, bu yetmeyince ayaklarımdan ve kollarımdan ters yönde çekerek vücudumu koparmak istiyorlar.
Cengiz'in sürüleri Timur'un sürüleri, Moğol sürüleri bir tek elektriği bilmiyorlar.
Bir halk, bir sınıf, bir ulu'' kaç kez işgal edilir; bilim, somutun zenginliğinde soyutlamadır. İşgalcilerin çekilişini soyutlamak istiyorum. Çünkü vücudumu binlerce kez işgal ettiler ve binlerce kez çekildiler. Cengiz'in sürüleri, Timur'un sürüleri, Moğol sürüleri... Bunların zenginliğinde soyutlama yapmak zorundayım. Halkların, sınıfların, ulusların herbirinin binlerce kez işgal edilmelerinden doğan şanslı eksikliği gidermek istiyorum.
Önce aşağıda, yine karın boşluğunda, bir telaş var; belirsiz, bilemiyorum. Müthiş kargaşalı, planız, düğün de olabilir, bayram da. Ne oluyor; bunu önce gözüm farkedivor; daha doğrusu gözümde bir ışık farklılığı ortaya çıkıyor. Görmek, belki de gözde bir ışık değişimidir; bilemiyorum. Ancak günümüzdeki bu ışık değişimini, ilk önce, yüzüm izliyor; yüzümde belli-belirsiz bir rahatlama duyuyorum. Cengiz'in sürüleri, Timur'un sürüleri, Moğol sürüleri, bütün ağırlıklarıyla üzerimde oynarken belli belirsiz bir hareket önce bir ışık değişikliği oluyor ve bunu gözüm farkediyor.
Bunu şaşırtıcı bir gözlem sayıyorum. Ressam Rasin'in insanı, gözünde yoğunlaştırmasını seviyorum; şimdi anlamaya başlıyorum. İnsanın yüzünün, gözündeki ışığa yakın olduğunu da görme mutluluğunu duyuyorum.
Sonra gerçekten çekiliyorlar.
Gözümün önce ışık sayıp farkettiği, yüzümün rahatlama kabul edip kaydettiği işgalcilerin çekilişi gerçekleşiyor. Cengiz sürüleri, Timur sürüleri, Moğol sürüleri işgal ettikleri vücudumdan ricat ediyorlar.
Doğulu kadınlar, oğullarını ya da kocalarını kaybeden kadınlar, acılarım neden, göğüslerini döverek, yüreklerini parçalayarak karşılarlar? Herhalde cevabı var; ancak şu anda benim için sorular daha önemlidir.
Moğol sürüleri giderken bazan kendimi, elimi bileğimden büküp kırmaya çalışırken buluyorum. Bazan yumruk yapıp bir yerleri dövüyorum. Ancak bunun bilincine çok sonradan varıyorum.
.....
Yalçın Küçük
Kürtler Üzerine Tezler
Dönem Yayınları
Dönem Yayınları
Dönem Yayınları: 13
Temel Dizi: 3
Kürtler Üzerine Tezler
Yalçın Küçük
Yayına hazırlayanlar ve çeviri
Candan Baysan
Abdullah Keskin
Dönem Yayıncılık
Konur Sokak, 73 / 9
Kızılay, Ankara
Tel:125 93 78
Cemal Nadir Sokak
17 / 89 Kat:4
Cağaloğlu, İstanbul
Tel:528 43 72
Kapak:Ömer Ülkenciler
Dizgi: Dönem Dizgi
Birinci Baskı: Ağustos 1990
ISBN: 975-7684-06-6
