La bibliothèque numérique kurde (BNK)
Retour au resultats
Imprimer cette page

Geçmişten Günümüze Kürt Kadını


Auteur : Mehmet Bayrak
Éditeur : Özge Date & Lieu : 2002, Ankara
Préface : Pages : 392
Traduction : ISBN : 975-7861-07-3
Langue : TurcFormat : 165x245 mm
Code FIKP : Liv. Tur. Bay. Gec. N° 2017Thème : Sociologie

Geçmişten Günümüze Kürt Kadını

Geçmişten Günümüze Kürt Kadını

Mehmet Bayrak


Özge


Bir toplum içindeki bireylerin ve cinslerin ilişkilerini belirleyen asıl etkenler; o toplum düzenini biçimlendiren üretim ilişkileri ile o toplumun kültürel-inançsal yapılanmasıdır.
Kürt toplumu Milattan önce ve sonra, hatta günümüze kadar genellikle hayvancılıkla ve tarımla geçiniyor. Hayvancılık çoğunlukla ortak mülkiyeti ve ortak üretimi de beraberinde getiriyor. Modern anlamdaki hayvan besi çiftliklerinin bulunmadığı Kürdistan'da ve Anadolu'da, zorunlu olarak hayvan besi ve yayılım alanları olan meralar ortak kullanımdadır. Öte yandan, küçük üreticiler biraraya gelerek ortak hayvan sürüleri oluşturur ve birarada üretim yaparlar. Bu iş, doğal olarak kadın ve erkeklerin birlikte çalışmasını getirir. Aynı şey, aşağı yukarı tarımsal üretimde de ge-çerlidir.
Bu üretim ilişkisi zorunlu olarak kadını, çalışma yaşamının içine çeker ve dinin toplumsal yaşam gerçeğine uymayan katı kurallarına uymasını engeller.
.....



İçindekiler

Önsöz / XIII

I. Kesim
I. Bölüm: Geçmişten Günümüze Kürt Kadını
a – Giriş / 3
b - Anadolu ve Mezopotamya Mitoloji ve Uygarlıklarında Kadın / 5
c - Kürtler'de Anaerkillik / 12
ç- Melek Kültüne Bağlı Kürtler'de Kadın / 17
d - Batı Literatüründe Kürt Kadını / 24
e - Kürtçe ve Türkçe Eserlerde Kürt Kadını / 37
f - Günümüzde Kürt Kadını / 43
g - Meşhur Kürt Kadınları / 49
ğ - Halk Şarkılarında Kürt Kadını / 52

II. Bölüm: Kırım Savaşı'nda Bir Kürt Amazonu: Kara Fatma
a - Kırım Savaşı Öncesi ve Sonrasında Osmanlı-Kürt ilişkileri / 61
b - OsmanlI'da Bir Dönemeç: 1853-1856 Kırım Savaşı ve Kürtler / 67
c - Kürtler'de Savaşçı Kadın Tipleri ve Bir Örnek: Kara Fatma / 73
ç - Batı Literatüründe Kara Fatma / 76
d - Türk Literatüründe Kara Fatma / 80
e - Kürt Literatüründe Kara Fatma / 83
t - Sözlü Kaynakların Anlatımıyla Kara Fatma / 84

III. Bölüm: Kürt Kadını Üstüne Kaynakça
Kaynaklar / 91

II. Kesim
Belgeler
1 - Kürt Aşiret Lideri Kara Fatma Hanım
İstanbul'da Osmanlı Sultanı ile Görüşüyor (1854) / 109
2 - Kürt Aşiret Reisi Kara Fatma (1867) / 114
3 - Kürt Kadınlarının Eşkıyalığı (1870) / 116
4 - Kürtler'in Göçebe Yaşamı ve Kadın (1881) / 118
5 - Kürt Kadınları (1891) / 126
a) Statüleri ve Uğraşı Alanları / 126
b) Aile Gelenekleri / 137
c) inançları / 140
d) Halk Şiiri ve Halk Öyküleri / 148
6 - Kürt Keldaniler'in Düğün Gelenekleri (1896) / 171
7 - Kürtler'de Düğün Törenleri (1897) / 176
8 - Yezidîler'de Düğün Gelenekleri (1897) / 179
9 - Kürtler'de Kadın Meselesi (1913) / 183
10 - Kürt Kadınları (1914) / 186
11 - Kara Fatma: Osmanlı Kadınlığında Cevher-i Hamaset (1915) / 191
12 - Kürd Hanımı (1919) / 194
13 - Kürd Kadınları Teâli Cemiyeti (1919) / 198
14 - Kürt Kadını (1927) / 203
a - Giriş: Kürtler / 204
b - Batı Kafkasya Kürdistan ı / 211
c - Kürtler'de Ateş Kültü / 216
ç - Kürtler'in Dili / 217
d - Kürtler'in Dini / 217
e - Kürtler'in Toplumsal Yapısı / 218
f - Sovyet Öncesi Batı Kafkasya Kürt Kadını / 220
g - Sovyet Kürt Kadını / 223

15 - Kürt Misafirperverliği ve Ezdinan Aşiret Reisi Bir Kadın: Fatma (1932) / 233
16 - Kürt Kadını / 236
a - Giriş / 236
b - Küçük Bir Kızın Yaşamı / 238
c - Nişanlı Kız / 239
d - Evlilik / 239
e - Siyasal Yaşam / 242
17 - Kürt Kadını ve Sosyal Rolü (1936) / 244
18 - Meşhur Kürt Kadınları (1945-47) / 249

[1 - Esma, 2- Emetullah, 3- Umu Muhammed, 4- Cuveyriye, 5- Cuveyriye, 6- Hayran Hanım, 7- Hanzad, 8- Hatun, 9- Devlet Hatun, 10- Rebia Hatun, 11- Zümrüt Hatun, 12- Zühret Hatun, 13- Zeynep Hatun,14- Sit-el-Şam, 15- Sit el-lrak, 16- Sakine, 17- Sırrî Hanım, 18- Şah Hatun, 19- Şöhret el-Dineweriye, 20- Safiye (Dey-fiye) Hatun, 21- Ayşe ismet el-Teymuriye, 22- Adile Hanım, 23- Azra Hatun, 24-Gaziye Hatun, 25- Fatma Hatun (Bu adla 6 kadın), 26- Kara Fatma, 27- Outlumek, 28- Mah Şeref Hanım, 29- Melike Hatun, 30- Munise Hatun, 31- Munise Hatun, 32-Nesib Hatun, 33- Huvadad Hatun]
19 - EI-CabarFden Ek İsimler (1969) / 261
[34 -Ahter, 35-Ate Han, 36- Bira Helim ve Meha Nergiz, 37-Emine Hane Oaraçivari, 38- Hafse Hane Naqib, 39- Halime, 40- Hatu Hurşidî, 41- Hatu Şanaz, 42- Hazine, 43- ismet Qazi Muhammed, 44 - Keçe Neğedeyi, 45- ûedem Heyr Feyli, 46- Leyla Bedirhan, 47- Meryem Han, 48- Mihriban Bervarî, 49- Perviz, 50- Rewşen Bedirhan, 51- Velye Hanım Erdelanî, 52- Zeriye Yusub]
20 - Kürtler'de Aile Yaşamı (1961) / 268
a - Kadının Yeri / 268
b - Evlilik / 271
c - Doğum / 275
21 - Kürtler'de Evlilik (1961) / 280
a - Aile Yapısı / 281
b - Düğün Hazırlığı / 286
c - Evliliğin Tanımı / 300
22 - Kürtler'de Aile Yaşamı (1966) / 311
a - Kürdistan'da Aşkla       Oyun Oynanmaz / 311
b - Evlilik ve Nişan İçin Hazırlıklar / 313
c - Düğün / 316
ç - Kürt Evi / 319
d - Beşiğin Etrafında / 320
e - Çocuklar ve Çocuk Yetiştirme / 325
23 - Batı Seyahatnâmelerinde Kürt Kadınının Glyim-Kuşamı ve Takıları / 327
24 - Kürdistan'da Kadının Rolü ve Aile Hayatı (1992) / 333
a - Giriş / 333
b- Askerlik / 333
c - Politika / 335
ç - Din / 335
25 - Kürtler'de Kahraman Savaşçı Kadın Tipleri (1997) / 338
26 - Sonsöz Yerine: Gazıya Jina Kurd (Kürt Kadınının Çağrısı) / 344
27 - OsmanlI ve Batı Fotoğraflarında Kürt Kadını / 349
28 - OsmanlI Kartpostallarında Kürt Kadını / 373

Görsel Ürünler Dizini

I. Kesim

I. Bölüm
1 / Mitolojide Amazonlar
2 / Doğu edebiyatında savaşan kadın: Gülşah savaşıyor
3 / Milattan önceki Kürt kadını ve erkeği
4 / Geçmiş çağlarda Mezopotamya'da kadın-erkek ilişkileri
5 / Davulcular eşliğinde savaşan Kara Fatma ve adamları
6 / "Şehnâme"de müzik eşliğinde savaşanlar
7 / Bir Kürt kadın gerilla

II. Bölüm
8 / Kırım Savaşı aşamasında Çukurova bölgesinde Kürt aşiretleri ve
Türkmen oymaklarını gösterir harita
9 / Kürdistan kahramanı Kara Fatma İstanbul'da
10 / Kürdistan kahramanı Kara Fatma
11 / Bir "başıbozuk” gönüllü tipi
12 / Varna'da müttefik kuvvet komutanlarının müzakeresi
13 / Kara Fatma'nın konakladığı Davutpaşa Kışlası
14 / Kara Fatma'nın görüştüğü Padişah Abdülmecid
15 / Kara Fatma'nın görüştüğü Serasker Rıza Paşa
16 / Kara Fatma'ya ilişkin ilginç gözlemler aktara İngiliz Amirali "Müşavir-Paşa" Slade
17 / 1853-56 Osmanlı-Rus Savaşı'nın tüm cephelerini gösteren harita
18 / 1854'te Sivastopol
19 / Sivastopol cephesinde katkı sunan Rus kadınları
20 / Savaş sonrası Paris'te 1856'da yapılan Barış Anlaşması
21 / Sivastopol Destanı'nda "Muharebe-i Kara Fatma"
22 / OsmanlI Arşiv belgelerinde Asiye Hanım
23 / Kara Fatma'nın soyundan gelen "Fataraş" ailesinden bir grup

II. Kesim

Belgeler
24 / Kara Fatma Hanım, Kürt süvarileriyle İstanbul'da
25 / Kürt süvariler İngiliz basınında
26 / Kürt Prensesi Kara Fatma Fransız basınında
27 / Amazon Kürt kadını
28 / Kürt kadınları
29 / Kürt amazonu Kara Fatma, Avusturya basınında
30 / İtalyan literatüründe Kürt kızı
31 / İtalyan literatüründe evli Kürt kadını
32 / Fransız literatüründe Kürt kadını
33 / Fransız literatürüne göre "Harem"de Kürt kadını
34 / Yezidî Kürt kadınları
35 / Bir Yezidî çift
36 / Sardarbulak'ta Kürt kızları
37 / Yaylada kadınlar ve erkekler
38 / Yaylada keçi sağımı
39 / Mezopotamya'da kadın-erkek ilişkileri
40 / Asuri-Kaldeliler’de düğün töreni
41 / Kürt kadınlarının dansı
42 / Bir düğünde Kürt kadınlarının dansı
43 / Örtülü Kürt kadını
44 / M.S. 4. Yüzyılda Kürt ailesi
45 / Ermeni ve Kürt yerlileri
46 / Toroslar'da yaşayan halklardan insanlar
47 / Kürt Prensesi Kara Fatma, Alman basınında
48 / Kürt kadınına ilişkin önemli yazılarıyla bilinen Kürt aydını Memduh Selim Bey
49 / Kürt Kadınları Teali Cemiyeti Nizamnâmesi'nin kapağı
50 / Göçebe Kürt çadırının içi
51 / Kürtler'de yayla yaşamı
52 / Kafkaslar'da bir Kürt kadını: Fatma Hanım
53 / Kafkaslar'da bir Kürt kadını: Güllü Hanım
541 19. Yüzyıl sonlarında Kafkaslar'da Çiçanlı Kürt kadınları
55 / 19. Yüzyıl sonlarında Kafkaslar'da Peçaralı Kürt kadınları
56 / 19. Yüzyıl sonlarında Kafkaslar'da Radki Kürt kadınları
57 / 19. Yüzyıl sonlarında Ermenistan'da Kürt kızları
58 / Yezidî aşiret lideri Meyan Xatûn
59 / Muş yakınlarından bir Kürt kadını
60 / ip eğiren Kürt kadını
61 / Yabancı bir gezgini ağırlayan Kürt kadını
62 / Kürt kadınları çeşme başında
63 / Fransız literatüründe Kürt kadınları
64 / Caf aşireti lideri Adile Hanım, İngiliz diplomatlarla
65 / Alişer'in eşi Zarife Hanım
66 / Amuda'dan bir Kürt kadını
67 / İlginç giyim ve takılarıyla Kürt kadın ve erkek tipleri
68 / Kadınlı-erkekli Kürt tipleri ve kostümleri
69 / Kermanşah dolaylarında Kürt gelini
70 / Kilim dokuyan Kürt köylü kadınları
71 / Yayık yayan Kürt köylü kadını
72 / Kürt dansı (çûpî)
73 / 20. Yüzyıl başlarında Sanandaj'lı Kürt ailesi
74 / Düğün alayını izleyen atlı Kürtler
75 / Ermenistan'da Kürt kadınlarının dansı
76 / Çeşme başında Kürt kadınları
77 / Van-Çatax yöresinden bir aile
78 / Kadınlı-erkekli Kürt tipleri
79 / Kadınlı-erkekli Kürt tipleri
80 / Caf aşiretinden bir aile
81/ Kürt kadınları <:
82 / Urfa-Diyarbakır arasında yaylada kadınlar ve erkekler
83 / Ararat'ta Celâlî aşiretinden kadınlar, erkekler ve çocuklar
84 / Dul Kürt kadını
85 / Çeşitli takı özellikleriyle "Doğulu" kadın
86/ Tipik başlığıyla bir Kürt kadını
87 / Çeşitli takı özellikleriyle Kürt kadınları
88 / Tereyağı üreten Burukî kadınları
89 / Kürt kadın ve erkekleri toplu halde
90 / Çatışmada bir Kürt kadın savaşçı

Albüm

27 - Osmanlı ve Batı Fotoğraflarında Kürt Kadını
91 / Kürt kızı
92 / Sivas yöresinden Kürt kadını
93 / Harputlu Kürt kadını
94 / Yozgat yöresinden Kürt kadını
95 / Palulu Kürt kadını
96 / Sarıkayalı Kürt kadını, Türkmen kadını, Burdurlu Ermeni kadın
97 / Doğu güzeli
98 / Gotni'de genç Kürt kadını
99 / Dört Kürt kadını
100 / Yezidî Kürt kızı
101 / Kürt kadın tipleri
102 / Cellala'da Kürt kadınları
103/ Diyarbekirli Zaza Kürt kadınları
104 / Caf aşireti lideri Adela Xanım konuklarıyla
105 / "Doğulu" genç kadın
106 / 1890’da bir Kürt köyü ve kadınlar
107 / Kuzeydoğu Mezopotamya'dan Kürt kadınları
108 / Maraş bölgesinde Kızılbaş-Kürt kadınları
109 / Antitoroslar'da Kürt kadınları
110 / Binboğalar'da Kızılbaş-Kürt kadınları yaylada kilim dokurken
111 / İran'da Puşt-i Kûh bölgesinde Kürt kadınları

28 - Osmanlı Kartpostallarında Kürt Kadını
112 / Bir Kürt kadını (Yekî ez nisvane Kürdiye)
113 / SivaslI Kürt kadını
114 / Doğulu güzel
115 / Yün eğiren Kürt kadını
116 / Dersimli ve Gergerli Kürt kadınları
117 / Mezopotamya'da Süryani kadınlar
118 / Suriyeli Kürt kadını
119 / Genç Kürt kadını
120 / Suruçlu Kürt kadınları
121 / Kürt prensesi Kara Fatma (Kürt cengâverlerinden Kara Fatma)
122 / Şam'da bir Kürt ailesi
123 / Zaza/Kürt kadın ve erkekleri ortaklaşa iş yaşamında
124 / Keçi sağan Kürt kadını
125 / Sakız pazarlayan kadınlar
126 / Kürt Beyi (iki kadın arasında)
127 / Kürt dansı
128 / Mezopotamya'da Kürt kadınlarının dansı


ÖNSÖZ

Bir toplum içindeki bireylerin ve cinslerin ilişkilerini belirleyen asıl etkenler; toplum düzenini biçimlendiren üretim ilişkileri ile o toplumun kültürel-inançsal yapılanmasıdır.

Kürt toplumu Milat’tan önce ve sonra, hatta günümüze kadar genellikle hayvancılıkla ve tarımla geçiniyor. Hayvancılık çoğunlukla ortak mülkiyeti ve ortak üretimi de beraberinde getiriyor. Modern anlamdaki hayvan besi çiftliklerinin bulunmadığı Kürt coğrafyasında ve Anadolu’ da, zorunlu olarak hayvan besi yayılım alanları olan meralar ortak kullanımdadır. Öte yandan, küçük üreticiler biraraya gelerek ortak hayvan sürüleri oluşturur ve birarada üretim yaparlar. Bu iş, doğal olarak kadın ve erkeklerin birlikte çalışmasını getirir. Aynı şey, aşağı yukarı tarımsal üretimde de geçerlidir.
Bu üretim ilişkisi zorunlu olarak kadını, çalışma yaşamının içine çeker ve dinin toplumsal yaşam gerçeğine uymayan katı kurallarına uymasını engeller.

İslamiyet' in benimsenmesi ve feodal mîrliklerin oluşmasından sonradır ki, özel mülkiyetin yaygınlaşması ve İslâmî ümmetçi düşüncenin etkisiyle kadın sosyal yaşamdan giderek çekilir ve erkek, yaşamın her alanında başat cins konumuna gelir. Feodal ilişkiler ve onun ideolojisi olan ümmetçi düşünce, bunun en büyük etkenidir. Hamidiye Alayları olgusu da, kadın-erkek ilişkilerini olumsuz yönde etkileyen önemli bir faktör olur.
Bu nedenle İslami öğretilere bağlı Kürt topluluklarıyla, İslamdışı öğretilere bağlı (Alevî, Ahle Haq ve Yezidî gibi) Kürt toplulukları arasında karşı cins yani kadın-erkek ilişkileri açısından belirgin farklar vardır. Bunu, İslamiyet’ten önceki Kürt toplumu ile İslamiyet sonrası Kürt toplumunu karşılaştırdığımızda da rahatlıkla görüyoruz.

Sözgelimi Kürtler’ in geçmişte bağlı bulunduğu Zerdüşt düşüncesi ile onun güçlü ve yenilikçi devamı niteliğindeki Mazdekçilik öğretilerinde, kadın-erkek eşitliğini esas alan bir anlayış vardır. Hatta Mazdek öldürüldükten sonra karısı Hurreme, onun yerine geçerek düşüncelerini yaymaya devam ediyor. Peşine takılanlara Hurremdin adı veriliyor. Hurremdinliler, İran-Kürdistan-Mezapotamya bölgelerinde geniş alanlara dağılarak bu öğretiyi yayıyorlar. Bugünkü Alevilik’ le Ahle Haqlık’a ve Yezidilik’e damgasını vuran birçok düşünce, kaynağını onun kuramcısı ve isim-anası olduğu Hurremilik’ ten alıyor.

Alevî, Ahle Haq ve Yezidî Kürtler’ de dini töre ve törenler kadın ve erkeklerce birlikte yapılır. Alevî ve Ahle Haq gibi« Melek Kültü» ne bağlı topluluklarda, Kürt kadınının önemli bir rolü vardır. Bu öğretilerde toplumu yönettiğine inanılan Kırklar Meclisi’ nin (Çihiltan) 40 üyesinden 17’ si kadındır. Öte yandan, 2O.yüzyıl başlarında faaliyet gösteren dini lider Nimetullah Ceyhunâbâdî’ nin beraberindeki 1145 sûfînin yaklaşık 500’ ü kadın olduğu gibi; Ahle Haq (Yarsanizm) dininin kutsal metinlerinden bazıları da Mama Nergiz Şahrazuri gibi kadınlarca yazılmıştır.

Cem (Cıvvat) ve Sema gibi Alevî törenleri kadın ve erkeklerle ortaklaşa yapıldığı gibi; şiirin ve şairliğin horlandığı İslami öğretilere karşılık Alevî ve Bektaşî topluluklarında birçok kadın şair de yetişmiş ve bunların sayıları Batılılaşma hareketiyle birlikte artmıştır.
İslamiyetin etkisine girmeden Kürt toplumunda kadınların da tıpkı erkekler gibi, ekonomik ilişkilerin yanısıra politikada, dinde ve askerlikte görev aldıklarını görüyoruz.
19.Yüzyılda mîrliklerin çözülmesinden ve Kürt halkının OsmanlI’ya başkaldırmasından sonra, kadının yeniden savaş ve politika sahnesine çıktığı görülüyor. 19.Yüzyıla ilişkin Batılı seyahatnameler; Kürt kadınlarının ustalıklı at biniciliğinden ( süvarilik ) ve savaşçılığından övgüyle söz ederken; onların komşu halkların kadınlarına oranla daha özgür olduklarını vurguluyorlar.

Batıklar, geçmiş yüzyıllarda Kürt kadınına daha çok ekzotik ve romantik bir ba-kışaçısıyla yaklaşmış, Kürtler’ in de içinde yer aldığı Doğulu aydınlar ise kadını adeta esgeçmişlerdir. Bundan dolayı da başta Kürt kadını olmak üzere Doğulu kadın konusunda bir literatür eksikliği ve bellek zayıflığı yaşanmıştır. Bu nedenle, bu çalışma bir bakıma insanların belleklerini yeniden tazelemeyi ve kadın konusunu yeniden bilince çıkarmayı amaçlamaktadır.
Esas olarak «Geçmişte Kürt Kadını» üzerinde yoğunlaşan çalışmaya, Batılı gezgin ve araştırmacıların kimi ilginç makaleleri eşlik etmektedir. Çünkü, Doğulu aydınlarca çoğu kez görmezlikten gelinen «Doğulu kadın» olgusunu da öncelikle Batıklar gündeme getirmiştir.

Konuyu ete-kemiğe büründürmek amacıyla, başta gravürler olmak üzere Kürt kadınına ilişkin birçok eski görsel ürüne de metin içinde yer verilmiştir.
Eserin sonuna ise, Kürt kadınına ilişkin OsmanlI fotoğraf ve kartpostallarından oluşan küçük bir«Albüm» eklenmiştir.
Sözlerimi şöyle noktalamak istiyorum. Batılı gezginlerce de tesbit edildiği üzere; üretim ilişkilerine ve içinde bulunulan etnik ve etik özelliklere göre değişiklik gösteren göreceli bir kadın özgürlüğüne rağmen, kuşkusuz Kürt top-lumunda da kadın «ezilen» bir cinstir ve hâlâ bir kimlik sorunu vardır. Dahası, bu ezilmişlik günümüzde daha da ileri boyutlara varmış ve Kürt kadını bir "töre kıskacı" içine sokulmuştu.

Bu nedenle, baskı altında tutulan ve ezilen bir cins olarak kadının gerçek anlamda özgürleşmesi de, herkesin doğal ve özgül kimliğiyle ve eşitçe yaşadığı bir demokratik toplumun yaratılmasına bağlıdır. Bu ise, her şeyden önce şiddet ve savaş kültürüne karşı mücadele edecek, bağımsız bir demokratik kadın hareketinin oluşturulmasına bağlıdır. Çalışma, bu konuda bir perspektif sunabilirse, amacına ulaşmış demektir.

Mehmet Bayrak

I. Kesim

1. Bölüm

a - Giriş
Bir toplum içindeki bireylerin ve cinslerin ilişkilerini belirleyen asıl etkenler; o toplum düzenini biçimlendiren üretim ilişkileri ile o toplumun kültürel-inançsal yapılanmasıdır.

Kürt toplumu Milattan önce ve sonra, hatta günümüze kadar genellikle hayvancılıkla ve tarımla geçiniyor. Hayvancılık çoğunlukla ortak mülkiyeti ve ortak üretimi de beraberinde getiriyor. Modern anlamdaki hayvan besi çiftliklerinin bulunmadığı Kürdistan'da ve Anadolu'da, zorunlu olarak hayvan besi ve yayılım alanları olan meralar ortak kullanımdadır. Öte yandan, küçük üreticiler biraraya gelerek ortak hayvan sürüleri oluşturur ve birarada üretim yaparlar. Bu iş, doğal olarak kadın ve erkeklerin birlikte çalışmasını getirir. Aynı şey, aşağı yukarı tarımsal üretimde de ge-çerlidir.

Bu üretim ilişkisi zorunlu olarak kadını, çalışma yaşamının içine çeker ve dinin toplumsal yaşam gerçeğine uymayan katı kurallarına uymasını engeller.
Ancak Kürdistan'da İslamiyet'in benimsenmesi ve feodal mirliklerin oluşmasından sonradır ki özel mülkiyetin yaygınlaşması ve islami ümmetçi düşüncenin etkisiyle kadın sosyal yaşamdan giderek çekilir ve erkek, yaşamın hemen her alanında başat cins konumuna gelir. Feodal ilişkiler ve onun ideolojisi olan ümmetçi düşünce, bunun en büyük etkenidir.

Bu nedenle islami öğretilere bağlı Kürt topluluklarıyla, İslam-dışı öğretilere bağlı (Alevi, Ahle Haq ve Yezidi gibi) Kürt toplulukları arasında karşı cins yani kadın-erkek ilişkileri açısından belirgin farklar vardır. Bunu, İslamiyet'ten önceki Kürt toplumu ile İslamiyet sonrası Kürt toplumunu karşılaştırdığımızda da rahatlıkla görüyoruz. Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarının varislerinden biri olarak Kürtler'in, bu uygarlık ve kültürlerden etkilenmemesi kuşkusuz mümkün değildi...


Mehmet Bayrak

Geçmişten Günümüze
Kürt Kadını

Özge

Özge Yayınları
Özge Yayınları Yayınları - 29
Geçmişten Günümüze
Kürt Kadını
Mehmet Bayrak

Meşrutiyet Caddesi 17/19
Kızılay / Ankara
Tlf: ( 0312 ) 418 22 96
Fax:(0312)419 9204

ISBN 975-7861-07-3

Görsel Düzenleme
Suna Demir

Kapak Düzeni
Süleyman Yurdakul

Baskı
ABC Matbaacılık Ltd. Şti.
Tlf: (0312 ) 385 43 54 pbx

Ankara - 2002

Kapak Resmi
Batı literatüründe “ Kürt Prensesi ”,
“Kürt Amazonu” ya da “Kürdistan Kahramanı”
Doğu literatüründe “Kürt Cengâveri” olarak nitelendirilen
Kara Fatma’ya ilişkin renkli bir kartpostal.

[Kaynak: Ed. Max Fruchtermann, Constantinople]

gecmisten_gunumuze_kurt_kadini_m_bayrak.pdf
Visionneuse n'a pas trouvé le document


Fondation-Institut kurde de Paris © 2024
BIBLIOTHEQUE
Informations pratiques
Informations légales
PROJET
Historique
Partenaires
LISTE
Thèmes
Auteurs
Éditeurs
Langues
Revues