Korku ve titreme
"Korku ve titreme", öyküyle roman arasında ara bir türdür. Olaylar aynı mekanda gerçekleşir ve bütün öykülerde karşımıza çıkan karakterler aynı kişilerdir. Öyküler boyunca kahramanları çeşitli yönleriyle daha yakından tanıma fırsatı elde ediyoruz. Bu öykü-romanın en güçlü yönü köylülerin hurafe dolu yaşamlarını yeniden yaratmadaki başarısıdır. Saedi, kuru ve belgesel bir yöntem ve natüralist bir yaklaşımla bu insanların yaşamlarını tasvir etmek yerine bu kişilerin dünyasını onların gözünden göründüğü biçimde kurmaya çalışır ve bunda büyük ölçüde başarılı olur. Bu özellik okura hem bu dünyayı yeniden üretme fırsatı verir hem de onu bu dünyaya eleştirel mesafesini korumaya ve buna karşı tavır almaya iter. Bu yönüyle "Korku ve titreme" iki katmanlı bir görevin üstesinden gelmiş olur: Birinci uğrakta empati yoluyla bu yoksulluk ve hurafe dolu dünyayla özdeşleşmemizin olanaklarını sağlar, ancak ikinci uğrakta, özellikle günümüz dünyasının irili ufaklı ögelerini işe karıştırarak, bir yabancılaştırma uğrağı yaratır ve bize bu dünyanın soysuzluğunu ve yok olmaya yazgılı oluşunu anımsatır.
Birinci öykü
1
Salim Ahmet uyandığında güneş göğün ortasındaydı. Hava nemliydi ve sabah serinliği yerine şiddetli bir sıcak tavandaki rüzgarlıktan odaya giriyordu. Salim Ahmet uyanıp lengutesini1 duvardan aldı ve başına sardı, banyoya girdi, kovaları alıp eyvana çıktı. Öğle vaktinin göz kamaştırıcı aydınlığına alışana kadar bir süre bekledi, sonra kovaları yere bırakıp sedir ağacına dayadığı bisikletini gölgeye çekti. Bisiklet terkisinin iplerini çözdü ve kovaları terkiye bağladı, takunyalarını ayağına geçirdi ve bisikleti yanında sürükleyerek eyvandan dışarı doğru gitmeye başladı. Yürürken kışlık odaların karanlık camlarında yeleğine, bisiklete ve kendi ayaklarına bakıyordu.
Bahçe kapısına yaklaştığında tanımadık bir öksürük sesi yükseldi. Salim Ahmet durup kulak kabarttı. Öksürük sesi yinelendi, ardından da suyu yaran bir maşuenin2 kırık küreğini andıran bir yabancının sesi.
.....
Qolamhüseyn Saedi
Korku ve titreme
Avesta
avesta | Doğu rüzgarı: 119 | 6
Ters-o lerz (Tahran, 1968)
Qolamhüseyn Saedi
Farsçadan çeviren
Siyaveş Azeri
Editör: Abdullah Keskin
Kapak: Ahmet Naci Fırat
Tashih ve mizanpaj: Avesta
Birinci baskı: 2002, İstanbul
Baskı: Berdan matbaacılık
© Avesta, 2001
Tanıtım amacıyla yapılacak alıntılar dışında yayınevinin izni olmadan hiçbir şekilde çogaltılamaz
Avesta basın yayın reklam tanıtım müzik dağıtım ltd. şti.
Meşrutiyet caddesi
Özbek İşhanı 136 / 4
Beyoğlu / İstanbu
Tel - Fax: (0212) 251 44 80 - 251 71 39
Ekinciler caddesi,
Nurlan apt giriş katı no: 2
Ofis / Diyarbakir
Tel - fax: (0412) 222 64 91
ISBN: 975-8637-23-1
Qolamhüseyn Saedi-1936'da Tebrizli memur bir ailede doğdu. Ez Pa Neyoftade (Yılmayan) öyküsünü Kebuter-e Solh (Barış Güvercini) adlı dergide 1952'de yayımladı. Tebriz Üniversitesi'nde tıp okudu, Tahran Üniversitesi'nde psikiyatri uzmanlığı yaptı, ancak yazmayı seçti. 1956'da Hidayet'in Kör Baykuş'unun etkisi altında Xaneha-ye Şehr (Kentin Evleri) adlı romanı yazdı. 1960'lı yıllara gelmeden (Gowhar Murat takma adıyla) oyun yazarı olarak ünlendi. 1961'de yayımlanan Şebneşini-ye Başokuh (Görkemli Davet) adlı öykü seçkisinde memurların yaşamlarını betimler. 1965'te Ezadaran-e Beyel (Beyel Yas Tutanları) adlı öykü kitabı, 1967'de de Dendil adlı seçkisi yayımlandı, 1968'de yayımlanan Vahemeha-ye Binam-o Neşan (Kimliksiz Korkular) çıktı. Bunların dışında Arameş de Hozur-e Digaran (Başkalarının Huzurunda Huzur), Top, Gur-o Gehvare (Gömüt ve Beşik) adlı kitapları yayımlandı.
Saedi 1974-75 yılları arasında yaklaşık bir yıl hapiste kaldı, 1978 yılında PEN davetlisi olarak Amerika'ya gitti, aynı yılın sonbaharında Londra'da Ahmet Şamlu'yla İranşehr adlı derginin on iki sayısının yayımlanmasında işbirliği yaptı. 1979 Devrimi'nden sonra toplumsal-siyasal dergilerle işbirliği yapmaya başladı, az sayıda öyküsünü Areş dergisinde yayımladı. 1982 yılında, islamcı karşı-devrimin sol-komünist aydınları ve siyasi aktivistleri bastırması, tutuklaması ve idam etmesinin ve komünist şair Said Soltanpur'un öldürülmesinin ardından Fransa'ya sürgün gitti ve ilk dönemi 72-76 yılları arasında Tahran'da yayımlanan Elifba dergisinin yeni dönemini yayımlamaya başladı. Qolamhüseyn Saedi 1984 yılında, 50 yaşında, Paris'te öldü, ve Hidayet'in mezarı yanında toprağa gömüldü. 70'lı yıllara ait çalışmalardan iki romanı Qaribe der Şehr (Kentte Yabancı) ve Tatar-e Xandan (Gülen Tatar) 1989 ve 1993 yıllarında yayımlandı.
