Pırpırım
Mustafa Gazî
Elma
Dîqqat!
Bû kitapta neşredilmiş olan
errıksel û çırrıksal yazilar
hêç bi qûrım,
örgüt mörgut
ya da anqût oxli anqût tarafından
izin alınmadan başqa bi yêrde qûllanilamaz
(yanê her heqqi çikita mûz... pardon! mehfûzdır.)
Rahmetli annemin dediğine göre, 1958 yılında Siverek'e bağlı Şêxuliya Jêrin köyünde doğmuşum. Benden önce dünyaya gelen ve bir zaman sonra vefat eden ağabeyimin ismini ve kimliğini bana vermişler. Yani ismim ve kimliğim ölen ağabeyimden miras kalmış bana. Ben daha kundaktayken, babam işi dolayısıyla evi Diyarbakır'a getirmiş. O zamandan beridir Diyarbakır'da yaşamaktayım. İlk, orta ve liseyi Diyarbakır'da okudum. Uzun yıllardan beridir Kürt dili ve folkloru (halkbilimi) alanında kendimce çalışmalar yürütmekteyim. 1990'dan sonra Kürtçe dil dersleri vermeye başladım. Halk, özellikle genç kesim beni "Xerîb im" isimli şarkımla tanır. Şimdiye dek 150'den fazla şarkı yaptım. Müzik eserlerim değişik grup ve sanatçılar tarafından okundu. Dergi ve gazetelerde araştırmalarım ve değişik çalışmalarım yayınlandı. "Diyarbakır Türkçesi" isimli ilk kitabım Elma Yayınları tarafından 2004 yılı nisan ayında yayınlandı.
Mustafa Gazî
İçindekiler
Açıklama / 9
Pırpırım bilmeceleri / 11
Erebacı Sılho'nun qiçinda meydana gelen çıban / 13
Şalwarli û satorli gamêşler Receb abênin selexanasma saldırdi / 14
Ruha'dan özel bi xeber / 15
Dun gêce şêx Meheme duzuluxine kimliği meçhul qırx doqiz tene pantor duşti / 16
Kaşkaşok xetti / 17
Qomançilerın reisi tûmansız ûxûx'i qaçirma ginşımi başarisizlixla sonıçlandi / 19
Armûdın eyisıni kimler yiyer / 20
Hebeşizm / 21
Pişo Meheme Homa'nın rehmetıne qawûşti / 25
Çırrık bi hikeye; Elvis Presli / 28
Tarkan'ın deprem taratan müthiş itıraflari / 30
Biz bû filmi daha önce de seyrêtmiştix lo / 32
Şair Evdilcilêt Ximbilzade qomaya girdi / 33
Emeriqali Tomi'nın aqrabalari / 43
Efrûtistanli Efrût ajanlar / 45
Qontr-Dilenci rûtolar / 46 t
Mehkeme az daha ökuzi trên xettinden merhum biraxidi / 48
Prof. Mehmekundır Andozade yılın adami seçildi / 49
Heywanistan kökenli xeberler / 50
Eşegistan'dan özel bi xeber / 51
Legleg Ziqo güfte oldi / 52
Xalê Xello'nin çiftlixi / 53
Fışfiş Molo'yi şirınxaladilar / 55
Zıbılistan / 56
Parsek Holo meşhur oldi / 58
Qirtik qirtik xeberler / 59
Şerbetçi Mihê ortadan qeyboldi / 65
Ökuzun qafasina düşen löküz / 67
Wehûw bû ne biçim qiçtir lo / 8
Qurban olım ishalin beleşine / 69
Manyax raporli Evdilxuşxuş bû sefer yalanız / 70
Meşhur romancilardan Topıkzade'nın qız, Qopikzade'nin de nonoş oldixi ortaya çixti / 71
Diyarbekır'deki telefon sapıxlarına Miqladiz Fifi de qatildi / 72
Tawox Edê'nin qıç meselesi / 73
Ölme eşegım yaz gelsın / 75
Kurt (Kürt) filminin ûlıslararasi müthiş başarısi / 76
Ökuzname / 77
Kerdızler odınci Mıhe'nın pırtliya pırtliya şarqi söliyen eşeğini çaldilar / 81
Heyfın beleşi / 82
Şefaquzibesk Xurûbi dun gêce şêx meheme duzluxinde qonsêr vêrdi / 83
Qirıx zıbo da şairler kerwanı,a qatildi / 84
Zebzeci Çirxo kemlêş awcilıxına başladı / 85
Şeftrên Ûxo û başıma gelenler / 86
Qeşmerotik laflar / 88
Cizlawitçi Şako meşhur senhetçi Evdıllehim Acilises'e qarşi dehwa açti / 89
Repizm / 90
Tûmansal bi mesele / 93
Fon müzikli çiş / 95
Ordan bûrdan / 96
Şeyda qeyboldi / 100
Nesimi'ye / 102
Pilsız qaldim / 103
Nesimi'ye mektup / 108
AÇIKLAMA
Bu kitaptaki yazrlarımın bir kısmı 1996-1997 yıllannda Roj gazetesinde yayınlandı. O dönemlerde hem Kürtçe dil dersi veriyor hem de gazete okurlarını mizahi yazılanınla Kürtçe harfleri öğrenmeye yönlendiriyordum. Gazetedeki yazılarım Diyarbakır Türkçesiyle, biraz da kırık ağzıyla kaleme alınmış basit şeylerdi ama sonuçta okurun hoşuna gidiyordu. Okur, hoşuna giden mizahi yazılarımı okumak için mecburen Kürtçe harflere aşina oluyordu zamanla.
Kitaba, Roj gazetesindeki köşemde kullandığım Pırpırım ismini koymayı uygun buldum. Pırpırım, Kürtçe bir sözcük olup "semiz otu" anlammdadır. (Pırpırım'ın bir kaç varyantı vardır; Pırpır, Pırpar, Parpar Pırpank, vb.)
Kitapta kullanmış olduğum alfabe Kürt alfabesidir. Bunu kullanmamın en önemli nedenlerinden biri, Kürtçe'nin baskısı sonucu Türkçe bir kısım seslerin Kürtçeleşmesi ve bu sesleri ifade eden harflerin Türkçe'de bulunmamasıdır. Kısaca ifade etmek gerekirse; Kürt alfabesi, Diyarbakır Türkçesi'ne çok uygun düştü. Türk alfabesiyle yazsaydım eğer, yazılarımın hiç bir anlamı kalmazdı. Örneğin: Xêr (hayır, sevap), Bêlelixle (böylelikle), Oxır (okur), Xestexana (hastane), Heq (hak), Wış (taaccüp kelimesi) ve benzeri yüzlerce kelimeyi Türk alfabesine göre hangi harflerle, nasıl yazabilirsiniz?
31 Harften oluşan Kürt alfabesine, Kürtçe'de bulunmayan ama Türkçe bir ses olup Diyarbakır Türkçesi'nde yoğun olarak kullanılan (ö)'yü ilave ettim. Böylece Diyarbakır'da konuşulan Türkçe'nin orijinalitesini bozmadan Pırpırım'ı yazabilme olanağı buldum.
.....
Mustafa Gazi
Pırpırım
Elma
Elma Yayınlan: 45
Pırpırım
memleketten ölesine yansımalar
(Errıksel û çırrıksal yazilar)
Mustafa Gazi
Editör Müslüm Yücel
Kapak düzeni: Şoreş Yürük
Kapak çizimi: Doğan Güzel- Qmk
Birinci basım Nisan 2005
Baskı Engin Matbaacılık
Elma Yayınlan
İlk belediye cad. 37- 6
Tünel- İstanbul
Tel- Faks: 212- 243 01 56
ISBN : 975- 8794- 42- 6
