Netayic ül-Vukuat

Netayic ül-Vukuat

Mustafa Nuri Paşa

Türk Tarih Kurumu

Yeniçerilerin ayaklanmaları:

Bundan önceki ciltte bildinliğiıniz gibi II. Sultan Süleyman Han, Osmanlı tahtına oturtulduğu halde asker takımının baş kaldırmaları ve taşkınlıkları günden güne arttı. Bu nedenle kaymakam Köprülü Oğlu Fazıl Mustafa Paşa, bu taşkınlık selinin önüne bir yıldırma ve sindirme barajı çekmek için bazı çabalara girişti. bu durumu sezen eşkıya sürüsü hemen Şeyh ül-İslam Debbağ Zade Mehmet Efendi'ye (ölümü: 5.11.1702) gidip kendisinen kaymakam Köprülü Oğlu Fazıl Mustafa Paşa'nın öldürülmesi için bir fetva vermesini istediler. Karakterli, namuslu ve cesur ...

İçindekiler

Beşinci Bölüm

Bu bölüm, 1687 yılında II. Sultan Süleyman'ın tahta çıkışından
1774 yılında yapılan Küçük Kaynarca Barışı'na dek geçen olayları içine alır.

Yeniçerilerin ayaklanmaları / 1
Avusturyalılar'ın Bı-Igrud"ı ek geçirmeleri / 2
Köprülü Zadı Fazıl Mustafa Paşa'nın sadrazamlığı / 3
Selim Giray Han'ın başarısı / 4
Belgrad'ın nlınmnsı / 6
II. Sultan Ahmet Han'm saltanatı / 8
Sadrnzuın Fazıl Mustafa Paşa'nın şehid oluşu ve Türk ordusunun bozguna uf!;raıuası / 9
II. Sultan Mustafa Han •111 saltanatı / 12
Yeni hiikiimdar II. Mustafa'nın ilk seferi / 13
II. Sultan Mustafa Han'ın ikinci seferi / 14
II. Sultan l\Iustafa'nın üçüncii seferi, Zanta olayı ve sadrazamın şı-hid oluşu / 15
Sanışı;ı ılı-vh-t.lerle Iıarrş ve uzlaşma / 18
Edirne olayının nedeni / 22
III. Sultan Ahmed'in saltunatı / 24
Moskof seferi, Baltacı Mehmet Paşa'nın ordu komutanlığı, savaş ve barış durumu / 25
Şehid Ali Paşa'nın sadrazamlığı / 29
Venedik seferi, Şehid Ali Paşa'nın komutanlığı ve Moranın alınması / 30
Avusturyalılarla sav aş çıkması / 31
Sadrazam Ali Paşa'nuı şehid olması ve Osmanlı ordusunun bozguna uğruması / 32
Nevşehirli Damad İbrahim Paşa'mn sadrazamlığı / 33
Barış anlaşması / 34
İran ile savaş / 36
Patrona olayı / 38
I. Sultan Mahmut Han'ın saltanatı (1730-1754) / 40
İranla yapılan savaşın durumu / 41
Rusya ile savaş ve Avusturyalıların anlaşmayı bozmaları / 44
Belgrad'ın geri alınışı ve Avusturyalılarla barış / 50
Nadir Şah ile savaşlar / 51
İran ile barış yapılması / 52
III. Sultan Osman'ın saltanatı (1754-1757) / 54
III. Sultan Mustafa Han'ın saltanatı (1757-1774) / 55
Ruslarla savaş / 56
Türk ordusunun yenilmesi / 60
Osmanlı donanmasının yakılması / 62
Kınm'ın saldırıya uğranıası / 65
Ruslarla mütareke yapıldığı halde barış yapılamaması / 67
I. Sultan Abdülhamit Han'ın saltanatı (1774-1789) / 71
Kaynarca barış anlaşması / 73
Küçük Kaynarca anlaşmasına ek iki madde / 88
Beşinci bölümün tümleci / 95
Mülki durum / 97
Devlet ileri gelenlerinin durumu / 100
Askeri durum / 113
İstanbuldaki aylık defterinin birinci taksidine ait liste / 116
Yeniçerilere ulufe nasıl dağıtılırdı? / 117
Mali durum / 127
Devlet gelirlerinin ve giderlerinin ayrıntıları / 130
Kesime bağlanmış eyaletler / 133
Kesime bağlı vilayetlerden Bağdad / 134
Basra eyaleti / 134
Dış işleri / 142
Bilim ve eğitim işleri / 144
Netayic ül-Vukuat hakkında M. Galib'in açıklaması / 152

Altıncı Bölüm
Netayic ül-Vukuat'ın bu altıncı bölümü 1771 yılından 1841 yılına dek geçen olayları anlatır.
Halil Hamit Paşa'nın girişimleri / 156
Cezayirli Hasan Paşa'nın durumu / 159
Kının olaylan / 161
İran savaşı / 169
Rusya ve Avusturyaya savaş açılması / 172
Nemçelilerin yenilgiye uğraması / 175
Özü kalesinin istilası / 177
I. Sultan Abdülhamit Han'ın ölümü ve III. Sultan Selim Han'ın tahta geçişi / 179
Boze bozgunu / 182
Yerköy'de başarı kazanılması / 185
İsmail kalesinin Ruslar eline geçmesi / 186
İsveç ile ittifak anlaşması / 187
Prusyıı ile ittifak anlaşması / 188
Maçin savaşı / 189
Deniz savaşı / 190
Anapıı 'nuı Ruslar eline geçmesi / 190
Ruslarla silahlan bırakma anlaşması / 192
Avusturyalıların barış anlaşması / 193
Ruslarla barış anlaşması / 194
V elırat kulesinin ele geçirilişi / 196
Küçük Hüseyin Paşa'ııın kaptanlığı / 196
Pashan oğlu olayı / 200
Fransızların Mısır'a girmesi / 200
Mısır'ın geri alınışı / 204
111. Sultan Selim Hun olayuıın başlangıcı / 208
Rusya ile savaşın patlak vermesi / 211
İngiltere donanmasının İstanbul'a gelişi / 211
Osmanlı ordusunun yola çıkması / 214
Ayaklanma çıkması ve IV. Sultan Mustafa'nın tahta çıkarılması / 214
Zorbaların ayaklnnması ve saltanat değişikliği / 217
Alemdar Mustafa Paşa 'nm durumu / 220
Deniz savaşı / 222
İngilizlerin İskenderiyeye sataşması / 222
İç değişiklikler ve il. Sultan Mahmut Han'ııı tahta çıkışı / 223
İkinci olayın (Alemdar olayı) başlangıcı / 224
Bayraktar Mustafa Paşa olayı / 230
Rusya seferinin yenilenmesi / 235
1224 yılı (M. 1809) savaşları / 237
H. 1225 (M. 1810) yılı savaş olayları / 239
Laz Ahmet Paşa'nın sadrazamlığı / 240
H. 1226 (M. 1811) savaşları / 241
Ruslarla barış / 242
Sırbistan durumu / 243
Hicazın durumu / 246
Derebeylerinin köklerinin kazınması / 247
Tepedenli Ali Paşa'nın durumu / 248
Rum ayaklanması / 251
V ak'ai Hayriye (yeniçerilerin ortadan kaldırılışı) / 253
Rusya seferinin ortaya çıkması / 256
Bağdad durumu / 260
İşkodralı Mustafa Paşa'nın durumu / 261
Garp ocakları ve Fransanın Cezayire girmesi / 262
Mısır durumu / 265
Sultan Abdülmecit Han'ın tahta geçişi / 276
Son mısır savaşı / 277
Altıncı bölümün tümleci / 281
Tanzimata göre sivil yönetim / 287
Tanzimatta mal, can ve namus güvenliği / 288
Arazi gelirleri Öşür / 288
Tanzimat ve vergiler / 290
Tanzimat ve cizye konusu / 292
Tanzimat ve yönetim / 292
Askeri durum / 294
Yeniçerilerin kaldırılmasından sonra askeri durum / 297
Mali durum / 302
Devlet erkanının durumu / 307
Dış işleri / 310

Özür dileme (itizar) / 312
Netayic ül-Vukuat'ı bastıran Mehmet Galib Beyin açıklaması / 316
M. Galib Beyin eserin basımı üzerine açıklaması / 316
Osmanlı padişahlarının saltanat ve yaşam süreleri listesi / 318
Notlar ve açıklamalar / 319
Kişi adlan dizini / 335
Yer, ulus, toplum, devlet adları, deyimler ve terimler dizini / 345

BEŞİNCİ BÖLÜM

Bu bölüm, 1687 yılında il. Sultan Süleyman'ın tahta çıkışından 177 4 yılında yapılan Küçült Kaynarca Barışı'na dek geçen olaylan içine alır.

Yeniçerilerin ayaklanmaları:

Bundan önceki ciltte bildinliğiıniz gibi II. Sultan Süleyman Han, Osmanlı tahtına oturtulduğu halde asker takımının baş kaldırmaları ve taşkınlıkları günden güne arttı. Bu nedenle kaymakam Köprülü Oğlu Fazıl Mustafa Paşa, bu taşkınlık selinin önüne bir yıldırma ve sindirme barajı çekmek için bazı çabalara girişti. bu durumu sezen eşkıya sürüsü hemen Şeyh ül-İslam Debbağ Zade Mehmet Efendi'ye (ölümü: 5.11.1702) gidip kendisinen kaymakam Köprülü Oğlu Fazıl Mustafa Paşa'nın öldürülmesi için bir fetva vermesini istediler. Karakterli, namuslu ve cesur bir kişi olan müfti (Şeyh ül-İslam) : "Fazıl Mustafa Paşa düşmana kale mi verdi yoksa Osmanlı Ordusu'nun bozguna uğramasına mı neden oldu ki asıla? Devlet temelinin sağlamlaştırılması için şer'an katli gereken muzır kişiler asıl sizlersiniz" demek suretiyle doğru, yiğit bir kişiye yakışır biçimde cevap vermiş ve kendilerini yanınından kovmuştur.

Bunun üzerine bu azgın çapulcu takımı, sadrazam Sivavuş Paşa'ya gidip Şeyh ül-İslam Debbağ Zade Mehmet Efendi'yi görevinden attırıp sürgüne yollattılar.

Fazıl Mustafa Paşa, sadrazam Siyuvuş Paşa'nın hem efendisinin oğlu hem de kayınbiraderi olduğundan, sadrazam araya girerek, Fazıl Mustafa Paşa'nın Akdeniz Muhafızlığı'ndan uzaklaştırılması ile yetinildi.

Böylece isteklerinin yapılması ile tuşkınlıkları sınırı aşmış bulunan yeniçerilerin zorbalıkları ve mukataalar mallarına el uzatmaları çoğaldığından sadrazam da yeniçerilerin baskılarının ağırlığı altında suskun ve şaşkın kaldı. Yeni çeri Ağası, taşkınlık edenlere öncülük eden onları kışkırtanları astırmaya ve hadlerini bildirmeye başladı.

Bunun üzerine gemi azıya almış ve kudurmuş bir duruma gelmiş bulunan edepsiz yeniçeriler önce yeniçeri ağasını öldürüp ortadan ...

Mustafa Nuri Paşa

Netayic ül-Vukuat

Türk Tarih Kurumu

Türk Tarih Kurumu Yayınları
Netayic ül-Vukuat
Kurumları ve Örgütleriyle
Osmanlı Tarihi, Cilt III-IV
Mustafa Nuri Paşa
Sadeleştiren, notlar ve açıklamaları ekleyen
Prof. Dr. Neşet Çağatay

Türk Tarih Kurumu Yayınları
XXII. Dizi - Sa. Ia.

Türk Tarih Kurumu Basımevi
Ankara 1980