Gizli Belgeler
Mehmet Ali Yalçın
May
Cumhurbaşkanıyla (İnönü) bir saatlik görüşme büyük dostluk havası içinde geçti. Başkan, mektup muhtevasından mütehassis olduğunu ve mektubun dile getirdiği dostluk ve bağlılığı bütünüyle paylaştığım bildirmeye beni memur etti.
Hava Yüzbaşısı Nein görüşmenin sonuçlarını tafsilatıyla rapor edecektir.
Başkan, eski diostlük bağlantılarını kurmayı garanti eden bir anlaşmaya hazırdır. Almanya'nın, herhangi bir ülkeyle Türkiye’ye karşı bir anlaşmaya girmeme niyetini açıklaması halinde Türkiye’nin de Alman çıkarlarına karşı ve Aimanyayla çatışmaya götürecek bir anlaşmaya girmiyeceğini ifade etmektedir. Türk - İngiliz anlaşmasından doğan angajmanlarla ilgili çelişmeler konusunda da «iyi niyet oldukça bir formül bulunur» dedi'. Dışişleri Bakanı Saraçoğlu’yla görüşmeler kesintisiz devam etmelidir.
Savaş malzemesinin Irak’a geçirilmesi bu bakımdan garanti gibi görülebilir.
Belgelerin Sırası
1 Almanya’nın Türkiye Büyük Elçisi Papen’in Dışişleri Bakanı Ribbentrop’a gönderdiği telgrafı (14 Mayıs 1941)
2 Ribbentrop’un Papen’e telgrafı (16 Mayıs 1941)
3 Ribbentrop’un Papen’e telgrafı (19 Mayıs 1941)
4 Ribbentrop’un Papen’e telgrafı (17 Mayıs 1941)
5 Papen’in Ribbentrop’a telgrafı (20 Mayıs 1941)
6 Ribbentrop’un Papen’e telgrafı (26 Mayıs 1941)
7 Ribbentrop’un Papen’e telgrafı (9 Haziran 1941)
8 Ribbentrop’un Papen’e telgrafı (13 Haziran 1941)
9 Papen’in Dışişlerine telgrafı (17 Haziran 1941)
10 Papen’in Dışişlerine mektubu (5 Ağustos 1941)
11 Alman Dışişleri yetkilisi Weiszaeker’im Türkiye Berlin Büyükelçisi Gerede ile yaptığı görüşmede konuşulanlar (5 Ağustos 1941)
12 Papen’in Dışişlerine gönderdiği rapor (10 Kasım 1941)
13 Hentig’dn general Erkilet’e mektubu (17 Kasım 1941)
14 Hentig’in Garoun’la yaptığı görüşmenin özeti (27 Kasım 1941)
15 Erkilet’in Hentig’e mektubu (24 Kasım 1941)
16 Politik durum hakkında Papen’in Dışişlerine gönderdiği uyarma (5 Ocak 1942)
17 Dışişleri Bakanlığı ikinci sekreteri Wehrmann'in general Varlimont’a yazdığı pusulaya ilişik mektubu (23 Ocak 1942)
18 Papen’in Dışişlerine raporu (16 Şubat 1942)
19 Papen’in Dışişlerine telgrafı (7 Mart 1942)
20 Papen’in Dışişlerine telgrafı (9 Mart 1942)
21 Dışişleri Politik ve Ticarî işler dairesi başkanı Will’in Ribbentrop’a verdiği rapor (17 Mart 1942)
22 Papen’in Dışişlerine mektubu (13 Mayıs 1942)
23 Hentig’in Garoun’la görüşmesi (1 Haziran 1942)
24 Papen’in Türk Dışişleri sekreteri Menemencioğlu’na pusulası (12 Haziran 1942)
25 Dittmann’ın Tippelskirch’e verdiği rapor (5 Ağustos 1942)
26 Papen’in Dışişlerine telgrafı (26 Ağustos 1942)
27 Papen’in Dışişlerine gönderdiği politik rapor (27 Ağustos 1942)
28 Papen’ıin neşterine telgrafı (28 Ağustos 1942)
29 İstihbarat ve Kaırşı Casusluk Dairesinin İsviçre Bakanının Menemencioğlu ile görüşmesine ait rapora iliştirdiği rapor (10 Eylül 1942)
30 Ribbentrop’um başmüşaviri Hewel-Wehrwoîf’a çektiği telgraf (12 Eylül 1942)
31 Kroll’un Dışişlerine telgrafı (21 Eylül 1942)
32 Almanya'nın Macaristan işlerini yönetmeye görevli bakam Killingeriin Dışişlerine telgrafı (25 Ekim 1942)
33 Papen’in Dışişlerine mektuıbı (2 Aralık 1942)
34 Ribbentrop’un Papen’e telgrafı (5 Aralık 1942)
35 Zeiler’in Dışişlerine mektubundan bir bölüm (9 Aralık 1942)
36 Manstein’ın Dircksen’e gönderdiği mektup (9 Mayıs 1943)
ÖNSÖZ
Sovyet Dışişleri Bakanlığı Arşiv dairesi Alman Dışişleri Bakanlığı arşivlerinde bulunan belgeleri seri hâlinde yayınlamaya başlıyor. Bu belgelerin tümü İkinci Dünya Savaşı sırasında Kızd Ordu birlikleri tarafından ele geçirilmişlerdir ve artık bugün Sovyet Hükümetinin malı olmuşlardır. Bunların açığa çıkmış olması aslmda Nazi Almanya’sının diplomatik alanda nasd büyük cinayetler tasarladığına kesin bir örnektir.
Bu kitap Nazi Almanya'sının 1941 - 1943 arasındaki Türkiye politikasını aydınlatıyor; serinin sonraki kitaplarında Nazilerin öbür ülkelerle olan diplomatik ilişkileri sırayla gün ışığına çıkarılacaktır.
Elinizdeki kitapta kullanılan ve Alman Dışişleri Bakanlığına ait belgelerde Alman Dışişleri yetkililerinin Büyük Elçiliklerle, dostluk demekleriyle ve öbür ülkelerin Dışişleri Bakanlıkları veya Büyük Elçilikleriyle olan yazışmaları bulunuyor.
Gizli Belgeler
Kitapta açığa vurduğumuz yeni belgeler şu belli başlı bölümlerde toplanmıştır:
1) Mektup ve telgraflann daktiloda yazılmış asıl nüshalalan, hepsinde sorumlu memurların imzaları, mektup veya telgrafların kime gönderildiği, hangi tarihte gönderildiği açıkça bellidir.
2) Sahiplerinin gerçek imzasıyla gönderilen mektuplar; bunlardan önemli bir kısmında resmi kaşe ve mühürler açıkça bellidir-
3) Dışişleri Bakanlığının özel ve şifreli formüllerine göre yazılmış ve bir kısmı telgraf kâğıdına geçirilmiş telgraflar.
4) Unutulmasın diye çeşitli kimseler tarafından alınmış notlar.
5) Çeşitli devlet kurumlan tarafından Dışişle-Ieri Bakanlığına gönderilmiş resmi yazılar.
Bu belgelerin tümü tarih sırasına göre değerlendirilmiştir. Yazılan alan ve gönderenler genellikle açık isim ve kimlikleriyle belirtilmiş ve o tarihte hangi görevde bulundukları, politik kişilikleri hakkında da kitabın sonuna eklediğimiz ayrı bir bölümde hayli geniş bilgi verilmiştir.
Yazışmalarla ilgili ve sadece görevlileri ilgilendiren özel notlar genellikle birbirine benzeyen standart ölçüler taşıdığı için burada belirtilmesini gereksiz gördük. Bu özel notları aşağıda gösteriyoruz:
1) Şifreli telgrafların çevirim işaretleri
2) Belgelerin sıra numaraları ve dosyalama işleminde kullanılan kaşeler
3) Bakanlığın çeşitli dairelerine ve çeşitli görevlilere gönderilen nüshaların dağıtımını belirten kaşeler
4) Dosyalamada kullanılan özel notlan gösteren kaşeler, nüshaların dağıtımıyla ilgili ek notlar
5) Gizli Devlet Sırlarına vurulan kaşe (Gehei-me - Reishssache)
6) Daktiloya çekilmiş nüshanın sıra numarası
7) Telgrafların gönderildiği yerleri gösteren kısaltılmış adresler: «Telko», «Diplogerma», «Ram» gibi.
8) Söz konusu belgenin gizlice dolaştınlması gerektiğini bildiren işaret (Geheimvermerk für Geheimreichssasche).
Sorumlu memurlann ve kişilerin kimliğini gösteren işaretler, imzalar dip notu olarak sayfa sonlarına verilmiştir.
I. Belge
Papen’den Rîbbentrop’a
Telgraf
Gizli
Ankara 14 Mayıs 1941
14 Mayıs 1941’de alınmıştır (saat 20.22)
Sayı 552
Özel trende gönderilmiştir (14 Mayıs, sayı: 1523)
Çok Acele
İmparatorluk Dışişleri Bakanına
Cumhurbaşkanıyla (İnönü) bir saatlik görüşme büyük dostluk havası içinde geçti. Başkan, mektup muhtevasından mütehassis olduğunu ve mektubun dile getirdiği dostluk ve bağlılığı bütünüyle paylaştığım bildirmeye beni memur etti.
Hava Yüzbaşısı Nein görüşmenin sonuçlarını tafsilatıyla rapor edecektir.
Başkan, eski diostlük bağlantılarını kurmayı garanti eden bir anlaşmaya hazırdır. Almanya'nın, herhangi bir ülkeyle Türkiye’ye karşı bir anlaşmaya girmeme niyetini açıklaması halinde Türkiye’nin de Alman çıkarlarına karşı ve Aimanyayla çatışmaya götürecek bir anlaşmaya girmiyeceğini ifade etmektedir. Türk - İngiliz anlaşmasından doğan angajmanlarla ilgili çelişmeler konusunda da «iyi niyet oldukça bir formül bulunur» dedi'. Dışişleri Bakanı Saraçoğlu’yla görüşmeler kesintisiz devam etmelidir.
Savaş malzemesinin Irak’a geçirilmesi bu bakımdan garanti gibi görülebilir.
Papen
Ribbentrop’tan Papen’e
Telgraf
Gizli
Özel tren, 5 Aralık 1942, 2, 30.
5 Aralık 1942’de alınmıştır. Saat: 3,30.
Sayı 1526
Büyükelçinin Şahsına
20 Kasım tarihli ve a-6154 sayılı bildirinize cevaben, mali durumlarının yetersizliği dolayısiyle Türkiye’deki dostlarımızı destekliyebilmeniz için size beş milyon altın Reichsmark gönderilmesini emrettim.
Bu parayı rahatça ve bol bol kullanmanızı ve kullanma yeri hakkında -bana bilgi vermenizi rica ederim.
Alman Dışişleri Bakanı
Ribbentrop
1700 sayıyla Türkiye’deki Alman Büyükelçiliğine çekilmiştir.
Berlin 5 Aralık 1942
Mehmet Ali Yalçın
Gizli Belgeler
May
May Yayınları
Büyük Belgeler Dizisi : III
İkinci Dünya Savaşının Gizli Belgeleri
Almanya Dışişleri Bakanlığı Arşivinden
Almanya’nın Türkiye Politikası 1941 - 1943
Mehmet Ali Yalçın
Kapak : Ayhan
Kapak Baskı : Galeri Matbaası
Dizgi: Ark Matbaacılık
Baskı: Sebat Matbaası
Basıldığı yıl: Temmuz 1968
May Yayınları
Atasaray 102
Cağaloğlu - İstanbul
1941 - 1943 yıllarındaki Türkiye’deki Alman (politikasına ait Nazi Almanyası’nın
Dışişleri Bakanlığı arşivlerinden ele geçirilen Gizli Belgeler bölümü
«Editions Paul Du-Pont»un yayınladığı kitaptan Muammer Senceır taralından dilimize çevrilmiş,
ikinci bölümfi ise Mehmet Alî Yalçın derlemiştin
