General Şerif Paşa

Şerif Paşa, Bir Kürt Diplomatının Fırtınalı Yılları [Türkçe, İstanbul, 1998]

General Şerif Paşa [Français, Stockholm, 1995]

General Şerif Paşa

Rohat Alakom

Apec

Şerif Paşa konusunda uzun bir zamandır çalışmalarını sürdüren Rohat Alakom, bu Kürt şahsiyetinin şimdiye kadar bilinmiyen veya az bilinen yönlerini okuyucuya tanıtmaktadır. Kürt tarih yazımı açısından önemli bazı verileri ve belgeleri içeren bu biyografik çalışmanın sonuna eklenen görsel malzeme, kitabı ayrıca çekici kılmaktadır. Tarihsel çalışmalara büyük bir önem veren yayınevimiz, gelecekte de bu yayın politikasını sürdürmeye devam edecektir.

1955 Yılında Kars'ın Kağızman ilçesinde dünyaya gelen yazar Rohat Alakom, ilk ve orta öğrenimini burada yaptı. 1970 Yılında Kars'da yayımlanan Yenice Çocukları adlı şiir kitabı yüzünden tutuklanarak, bir ay hapiste kaldı. 1973 Yılında İstanbul Ü niversitesi Gazetecilik Enstitüsü'nde bir yıl gazetecilik eğitimi gördü ve Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi - Eğitimde Psikolojik Hizmetler bölümünü bitirdi (1974 - 1978). Yüksek öğrenimini tamamladıktan sonra Almanya'ya gitti, burada iki yıl kalan araştırmacı, daha sonra İsveç'e yerleşti. Avrupa'da yayımlanan birkaç Kürtçe derginin yazı kurullarında da yer alan Rohat Alakom'un bu organlarda Rohat imzasıyla bir dizi inceleme ve araştırması, Kürtçe ve Türkçe onlarca kitabı yayımlandı.

İçindekiler

Bölüm I
Giriş / 5

Bölüm II
Şerif Paşa'nın ilk Yılları / 11

Bölüm III
Stockholm Yılları / 16

Bölüm IV
Şerif Paşa'rıın Paris'teki Muhalefet Yılları / 41

Bölüm V
Monte Carlo Yılları / 72

Bölüm VI
Şerif Paşa'nın Kürt Misyonu / 77

Bölüm VII
Şerif Paşa'nın Son Yılları / 98

Notlar / 105

GİRİŞ

Abdülhamit yönetimine karşı muhalefetin yükseldiği bir sırada ilk kez sesini duyuran Şerif Paşa (1865-1944) daha Stockholm'de Osmanlı elçisi olduğu yıllarda bu muhalefete katılır. 1908 yılında Meşrutiyet'in ilan edilmesinden sonra Paris'e yerleşen Şerif Paşa, bu kez tüm muhalefet güçlerini despotça susturmaya çalışan İttihatçılarla amansız bir mücadeleye girişir. İttihatçılar da kendisini yıpratmak için tüm yolları denerler, sonunda Şerif Paşa'yı ortadan kaldırmanın planlarını yaşama geçirirler. Kendisine yönelik olarak 1914 yılında başarısız bir suikast girişiminde bulunulur. Kürt Sorunu'nun 1918-1920 yılları arasında ilk kez uluslararası boyutlarda tartışıldığı bir dönemde, Kürt temsilcisi olarak kendisinden sık sık söz edilen, fırtınalar koparan ve sürekli şimşekleri üzerine çeken Şerif Paşa'nın yaşamı çok ilginç ve parlak bir görünüm sergiler.

İttihat ve Terakki iktidannın kötülüklerini sürekli dile getiren Şerif Paşa, muhalefet anlayışı için kendine şu özdeyişi (vecize) temel edinir: "Hakkı tenvir ukul için haktır" (Gerçeği aydınlatmak akıllılar için haktır), diğer yandan bu sözlerle, aydınların bir toplumda oynayabilecekleri role de yollamada bulunuyordu (1). Osmanlı imparatorluğunu sonunda yıkıma götüren ittihatçı şeflere karşı: "mücadele, daima mücadele" şiarıyla hareket eden Şerif Paşa uzun yıllar kendi çizgisinde yürür.

Bundan yaklaşık olarak 50 yıl önce ölen Şerif Paşa'nın 130. doğum yıldönümü münasebetiye kaleme alınan bu kitapçığın tek amacı Şerif Paşa ve dönemini okuyucuya tanıtmaktır. Bazı kaynaklarda zaman zaman "Mehmed Şerif Paşa", "Sait Paşazade Şerif Bey", "General Şerif Paşa”, "Kürt Şerif Paşa", "Meşhur Şerif Paşa” ,"Beau Cherif Pacha" ve "Eski Stockholm Elçisi"diye de anılan Şerif Paşa, özellikle 1908-1920 yılları arasında sürekli kendisinden söz ettirir, karizmatik bir şahsiyet haline gelir. Hem kişisel yaşamı, hem de siyasi yaşamı oldukça renkli olan Şerif Paşa hakkında şimdiye kadar bilinenler hep sınırlı ve eksik bir görünüm sergilemektedir.

Dönemi inceliyen ve değişik belgeleri yayımlayan Kürt çevreleri yapıtlarında zaman zaman Şerif Paşa'ya da dikkatleri çekerek, yaşamı ve mücadelesi üzerine yararlı açıklamalarda bulunurlar. Ama kaynaklarda birer gönderme halinde kalan tüm bu açıklamalar, kanımca Şerif Paşa'yı tam olarak tanımamıza yetmiyor. Dönemi inceliyen Haşan Yıldız (2), Naci Kutlay (3), İsmail Göldaş (4), Mehmed Bayrak (5) gibi Kürt kökenli araştırmacıların başka konuları ama aynı zaman kesitini ele alan çalışmalarında Şerif Paşa'ya değinilmekte, kişiliği ve mücadelesi üzerinde yararlı ve düşündürücü bazı açıklayıcı notlar ve yorumlar yer almaktadır.

Prof. Tarık Zafer Tunaya (6), Prof. Sina Akşin (7), Prof. Mim Kemal Öke (8), Prof M. Lazarev (9) ve Chris Kutschera (10) gibi Kürt olmayan yabancı bazı bilim adamlarının kaleme aldıkları farklı araştırma ve incelemelerde de Şerif Paşa'ya ilişkin bazı açıklamalar ve yorumlara rastlamaktayız. Şerif Paşa konusunda ilk bilgileri sunan Tarık Zafer Tunaya, Türkiye'de Siyasal Partiler adlı ...

Rohat Alakom

General Şerif Paşa

Apec

Weşanen APEC
Weşan no: 89
Bir Kürt Diplomatının Fırtınalı Yılları
General Şerif Paşa
General Cherif Pascha
En Kurdisk Diplomats Stormiga År
(1865 - 1944)
Rohat Alakom

Çapa yekemin: Stockholm 1995

Yazışma ve isteme adresi:
Rohat Alakom
Pilvingegatan 17
128 35 Skarpnack
Stockholm / Stveden

APEC-Tryck & Förlag
Box: 3318, 163 03 Spânga/Svveden
Telefon: 08-761 81 18 • Telefax: 08-761 24 90

Kapak resmi: Isueç kralı II. Oscar ue Şerif Paşa askeri bir
manevra esnasında sohbet ederken (Bu tablo 1900 yılında
Isveçli ressam Axel Jungstedt tarafından yapılmıştır.)

Utgivare: APEC-Förlag

ISBN: 91-87730-89-8