De onderdrukking van de Koerden in Turkije, een misdaad?
Hugo Van Rompaey
Koerdisch Intuut Brussel & EPO
In de internationale politiek komen mensen- en volkenrechten reëel niet aan de orde. De geopolitiek wordt bepaald door de economische en militaire belangen van de grootmachten.
Turkije is de brug tussen Europa en Azië. In de periode van de Koude Oorlog vervulde dit land de rol van militaire voorpost van het westerse bondgenootschap. Het land fungeert als doorgeefluik van aardolie- en aardgasvolumes uit Rusland en Azië voor de westerse multinationals. Op Turks grondgebied ligt ook, voor het belangrijkste gedeelte, de bedding van de Tigris en de Eufraat. Daardoor speelt Turkije strategisch een dominante rol in het waterbeheer van het Nabije Oosten.
Het parlement van België en van enkele andere West-Europese landen en het Europese parlement hebben, quasi unaniem, enkele keren Turldje tot de orde geroepen om de schending van de mensenrechten ten overstaan van zijn etnische minderheden, vooral van de Koerden, stop te zetten. De westerse regeringen blijven echter vasthouden aan een opportunistisch beleid en sluiten de ogen voor de aangeklaagde wantoestanden.
In dit boek wordt een grondige analyse gemaakt van wat er met de Koerden in Turkije aan de hand is. De auteur drukt de hoop uit dat het boek ook zal gelezen worden door mensen die in de nationale en internationale politiek verantwoordelijkheid dragen.
Hugo Van Rompaey (°1943) haalde aan de Katholieke Universiteit van Leuven diploma’s in klassieke filologie, filosofie, antropologie, kunst- en godsdienstwetenschappen en theologie. Hij was twaalf jaar burgemeester van Geel en achttien jaar parlementslid. Als parlementair maakte hij een prioriteit van mensenrechten. Hiertoe combineerde hij uitgebreide studies met plaatsbezoeken in Zuid-Afrika, Namibië, Somalië, Burundi, de Westelijke Sahara, ex-Joegoslavië, Irak en Turkije. Dit boek is de neerslag van veertien jaar betrokkenheid bij het Koerdische dossier.
Inhoud
Dankwoord / 7
Woord vooraf / 9
Inleiding / 13
Hoofdstuk 1. De onderdrukking van de Koerden in Turkue / 17
Geschiedenis van het Koerdische volk / 19
De Koerden aan hun lot overgelaten / 22
Een antropologische analyse / 27
Het belang van taal / 37
Besluit / 40
Hoofdstuk 2. Vergelijking Koerden met andere etnische groepen / 41
Baskenland / 42
Kosovo / 46
Noord-Ierland / 51
Oost-Timor / 55
Quebec / 60
Besluit / 63
Hoofdstuk 3. Terrorisme en de bevrijdingsstrijd / 65
Kenmerken van terrorisme / 65
Legitimatie van terrorisme / 69
Bestrijding van terrorisme / 72
Gerechtvaardigd geweldgebruik / 75
Besluit / 90
Hoofdstuk 4. Etnische emancipatie / 93
Volksnationalisme en de staat / 94
Complexiteit van het fenomeen volksnationalisme / 94
Volksnationalisme binnen de staat / 102
Theologische visie op volksnationalisme / 110
Volksnationalisme en geweld / 117
Volksnationalisme en ethiek / 124
Besluit / 130
Algemeen besluit / 133
Bijlagen: / 139
Kaart Koerdistan / 139
Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers. Voorstel van resolutie aangaande het probleem van de Koerden en de andere etnische minderheden in TUrkije ( 1474/1-90/91 ) / 140
Resolutie aangenomen / 142
Voorstel van resolutie aangaande de bevordering van het vredesproces en het herstel van de mensenrechten in het zuidoosten van Tbrkije Belgische Senaat, 717 - 1 ( 1992-1993) / 144
Voorstel van resolutie aangenomen / 146
Brief aan eerste minister Dehaene / 148
Enkele voorbeelden van scheldbrieven / 149
Vertaling van de brief van een gepensioneerde Turkse kolonel / 151
Brief van de voorzitter van de Dirkse Commissie Mensenrechten / 153
Brief van een Turkse burger / 154
Brief van de voorzitter van de universitaire raad van Konya / 157
Noten 159 Bibliografie 174 Index / 185
DANKWOORD
Dit boek is gebaseerd op de verhandeling die ik aan de kul in 2002 indiende tot verkrijging van de graad van licentiaat in de Godsdienstwetenschappen. Ik wil mijn dank uitdrukken voor de degelijke begeleiding die daarbij werd gegeven door prof. Dr. J. De Tavernier en de nuttige commentaren die werden geformuleerd door de professoren Dr. R. Burggraeve en Dr. D. Pollefeyt.
Mijn dank gaat ook naar het Koerdisch Instituut v.z.w. te Brussel, dat onder leiding van zijn directeur Derwich M. Ferho de uitgave van dit boek mede realiseerde, evenals naar epo vzw en haar uitgever Hugo Franssen. die een positieve bijdrage hebben geleverd tot de realisatie van dit project.
Dit boek is een noodkreet, op de eerste plaats gericht tot beleidsverantwoordelijken in de nationale en de internationale politiek, om mensen- en volkenrechten, in het bijzonder voor de Koerden, een reële plaats te geven op de politieke agenda en niet langer totaal ondergeschikt te maken aan geopolitieke, militaire en economische belangen.
Met dit werk wil ik het diepe trauma overwinnen dat ik na achttien jaar parlementair mandaat heb overgehouden aan de cynische onwil van regeringspartijen om zich effectief te bekommeren voor de verdediging en de eerbiediging van de mensen- en volkenrechten.
Ik leg aan de lezer niet een politiek, maar een ethisch dossier voor, geschraagd door inzichten uit de historiografie, de filologie, de sociologie en de antropologie, en vooral uit de filosofie en de theologie.
Met dank aan de lezer voor de aandacht die dit boek mag genieten.
Hugo Van Rompaey
Eresenator
Geel, 21 februari 2003
Ik draag dit boek op aan de Türkse wetenschapper Dr. Ismail Besikci, die jarenlang in Turkije werd gevangengezet en gefolterd omdat hij wetenschappelijke werken publiceerde over de Koerdische kwestie, en aan Abdullah Öcalan, die vanaf 1984 in Tbrkije de leiding nam over de Koerdische bevrijdingsstrijd en vanaf 1993 ervoor ijverde het wapengeweld te vervangen door politiek overleg.
InleidingIn 1988 verschenen er op de West-Europese televisieschermen gruwelijke beelden van de bombardementen met chemische bommen op Koerdische dorpen in Noord-Irak. Het betrof een vergeldingsactie van Saddam Hoessein tegen de Koerden die in de Iraans-Iraakse oorlog met de Iraniërs zouden gecollaboreerd hebben. Meteen werden de Koerden uit de onbekendheid gehaald en ontlokten ze medevoelen voor het lijden dat ze over zich heen gestort kregen.
Door die gebeurtenissen kwam de Koerdische kwestie ook op de politieke agenda. De auteur van dit boek heeft het voorrecht gehad om vanuit zijn parlementair mandaat vanaf toen betrokken te zijn bij het Koerdische dossier. Vanaf het begin speelde niet alleen een emotionele, maar ook een principiële belangstelling omtrent de vraag wat er voor een volk, dat zo getroffen wordt, nog rest aan mensenrechten en aan toekomst.
De Iraakse Koerden hebben dan een tweede maal de media- en politieke belangstelling gehaald toen ze op het einde van de Golfoorlog, in 1991, in opstand kwamen tegen Saddam Hoessein en door hem massaal in de Noord-Iraakse bergen werden gedreven. De probleemsituatie van het Koerdische volk werd weerom aangrijpend op de landkaart gebracht, maar de publieke belangstelling was opnieuw van korte duur.
Er stelt zich echter niet alleen een Koerdisch probleem in Irak, maar ook in alle andere landen die grenzen aan of gedeeltelijk samenvallen met het aloude Mesopotamische gebied, namelijk het uitgestrekte Koerdistan waarvan de ...
Hugo Van Rompaey
De onderdrukking van de Koerden in Turkije, een misdaad?
Koerdisch Intuut Brussel
Koerdisch Intuut Brussel & EPO
De onderdrukking van de Koerden in Turkije, een misdaad?
Hugo Van Rompaey
Omslagontwerp: Jan Depover
Foto voorplat: © Nick Hannes
Vormgeving : EPO
Druk: drukkerij EPO
© Hugo Van Rompaey, Koerdisch Instituut Brussel
en uitgeverij EPO vzw, 2003
Uitgeverij epo
Lange Pastoorstraat 25-27
2600 Berchem
Tel : 32 (0)3/239.68.74
Fax: 32 (0)3/218.46.04
uitgeverij@epo.be
www.epo.be
Koerdisch Instituut
Bonneelstraat 16
1210 Brussel
Tel: 02/230.89.30
Fax: 02/231.00.97
info @ kurdi shinstitute.be
www.kurdishinstitute.be
ISBN 90 6445 3047
D 2003/2204/5
Nur 661
Verspreiding voor Nederland
Centraal Boekhuis bv Culemborg
