Pirtûkxaneya dîjîtal a kurdî (BNK)
Retour au resultats
Imprimer cette page

Kürt Tarihi


Nivîskar : Mahmut Baksi
Weşan : Compte d'auteur Tarîx & Cîh : 1972, Stockholm
Pêşgotin : Rûpel : 150
Wergêr : ISBN :
Ziman : TirkîEbad : 145x210mm
Hejmara FIKP : Liv. Tur. Bak. Kis. N° 287Mijar : Dîrok

Kürt Tarihi

Kürt Tarihi

Mahmut Baksı


Compte d’auteur


Marr-Minorsky-Bois üçlüsünün vardıkları etimilojik sonuçtan ve K0RD-MAN-C yani(Kardukların ve Medlerin)aynı bir milletin (Kürtlerin) tarihi birer kolları oldukları anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi merkezleri Ekbatin (Hemedan) îran Kürdistanında bulunmakla berâber Med'ler hemenhemen bu günkü Kurdistan topraklarının tümünü kapsıyan bölgelerde hükümran olmuşlardır. Med İmparatörlüğü, M.Ö.555 yılında Parslara yenilmiş ve o tarihten sohra da, Med kürtleri Acemlerle birleşik ve ortak devletler kurarak, istikrarlı tarihi bir topluluk halinde yani eski bir millet olarak yaşamakta devam etmişlerdir. Kürt Tarihinin Med Periyodu adı verilen tarihi devir içinde , meydana getirelen devletlerle; bu Kürt imparatorluklarının medeniyetleri, zaferleri büyük imar ve sanat hamleleri son derece açık ve kesin tarihi belgelerle bilinmektedir.
Medlerin, Aşağı Mezapotamya denilen Güney Irak topraklarındaki Sami menşeli devletlerle (Elam, Sümer, Babil ve daha kuzeyde yerleşmiş Asurlarla) ilişkilerde bulundukları ve bu kavimlerle Med’ler arasında savaşların eksik olmadığı bilinmektedir. Heredoh'un tarihinde Medlere ait geniş tarihi bilgi yeralmaktadir. Amnien Marçellin’e göre Medler, savaş oklarını yâg ve petrolden oluşmuş sıvılara batırmak suretile kullanıyorlardı. Tarihçi "...



İçindekiler

Kürt Tarihi / 1
Medler / 2
İslamiyetin Kabulünden sonra Kürtler / 5
Şeddaditler / 6
Hasanvahhiler / 7
Marwanlar / 7
Eyyübiler / 8

Osmanli Döneminde Kürtler / 12
19.Yüzyılda Kürtler / 19
Îttihad-Terakki ve Kürtler / 25
Sevr Antlaşması Resmi Tekstinin
Kürt sorununa ilişkin bölümünün tamamının türkçesi / 51

Kurtuluş Savaşinda Kürtler / 54
Şeyh Said Başkaldırması / 44
Dersim Kürt Milli Direnme Hareketi / 49
1938 Büyük Dersim Katliamı / 56

Mahabat Kürdistan Cumhuriyeti / 59
Kürt Dili / 67
Kürt Edebiyatı ve Folklorü / 75
Çağdaş Kürt Şairi: Cegerxwin / 80
Kürtlerde Din,Meshep ve Tarikatlar / 82

Bölüm - II
Türkiye'de Kürt Sorunu / 86
Kürdistanın Düzeni / 90
Kürdistan'da Ekonomik Durum / 92
Kürdistan’da ırkçı eğitim / 97
Nüfus sayımı ve Doğum kontrolü / 102
Komando zulmü ve nedenleri / 107
Kürt sorununa karşı takınılan tavırlar / 118
Kimlerle ittifak kurulabilir / 120
Utanmazlık Düzeni / 154

Sonuç / 157


KÜRT TARİHİ

Sovyet Akademisyeni Tarihçi Marr: "Hernekadar Urartularla bugünkü Kürtİerin dilleri arasında bir uygunluk mevcut değilse de, bu hiçbirşey ifade etmez. Zira Kürüler diğer milletler gibi, zamanla dilierinde bir takım değişiklikler yapmışlardır"der.

Medler:
Marr-Minorsky-Bois üçlüsünün vardıkları etimilojik sonuçtan ve K0RD-MAN-C yani(Kardukların ve Medlerin)aynı bir milletin (Kürtlerin) tarihi birer kolları oldukları anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi merkezleri Ekbatin (Hemedan) îran Kürdistanında bulunmakla berâber Med'ler hemenhemen bu günkü Kurdistan topraklarının tümünü kapsıyan bölgelerde hükümran olmuşlardır. Med İmparatörlüğü, M.Ö.555 yılında Parslara yenilmiş ve o tarihten sohra da, Med kürtleri Acemlerle birleşik ve ortak devletler kurarak, istikrarlı tarihi bir topluluk halinde yani eski bir millet olarak yaşamakta devam etmişlerdir. Kürt Tarihinin Med Periyodu adı verilen tarihi devir içinde , meydana getirelen devletlerle; bu Kürt imparatorluklarının medeniyetleri, zaferleri büyük imar ve sanat hamleleri son derece açık ve kesin tarihi belgelerle bilinmektedir.

Medlerin, Aşağı Mezapotamya denilen Güney Irak topraklarındaki Sami menşeli devletlerle (Elam, Sümer, Babil ve daha kuzeyde yerleşmiş Asurlarla) ilişkilerde bulundukları ve bu kavimlerle Med’ler arasında savaşların eksik olmadığı bilinmektedir. Heredoh'un tarihinde Medlere ait geniş tarihi bilgi yeralmaktadir. Amnien Marçellin’e göre Medler, savaş oklarını yâg ve petrolden oluşmuş sıvılara batırmak suretile kullanıyorlardı. Tarihçi "...Böylece tutuşturulan ok değdiği yeri yakardı. Bu yangınları söndürmek için kullanılan su ise, onu söndüreceği yerde çoğaltırdı."diyor.

Çağımızın modern savaşlarında da büyük rol oynayan petrolün önemine bu nedenle değinen Thomas Bois, Kürdistan topraklarında bol miktarda bulunan bu "siyah altın"ın, Gerdien(Kürt)ateşi adı verilen Medlerin korkunç silahlarına benzemesindeki tarihi anıya dikkati çekmektedir, ayrıca.

Kürt Medya İmparatorluğu Üç Büyük Eyalete Ayrılıyordu..
1- Büyük Medya: İran Bozkırlarına kadar uzanan bugünkü güney Kürdistan.
2- At Ropaten Medyasi: Bugünkü Azerbeycan ve Ararat(Ağrı) bölgesi.
3- Rajes Medyasi: Tahran’ın batısı ile Van Gölünün doğusunu içine alan bölgeye verilen tarihi isimdir bu. Beni İsrail Tarihini anlatan Tevrat’ta da Rajes Midyası’ndan bahseden parçalar vardır. Tevrat’ta göre Medyanın bu bölgesinde, taa o zamanlarda Yahudi komünotoları vardı: Melek Refael, Neftali(yahudi)kabilesine mensup, 1 merhametiyle angın Tobi’yi alıp buraya (Medlerin ülkesine) getirmiştir.

d Kürt Medya İmparatorluğu, İmparator Kiaksar zamanında görkemliğin zirvesine ulaştı. Bütün Kürt prenslerini, merkezi imparatorluk otoritesi altında toplayan Kiaksar(M.0.633-584), ötedenberi Asurluların başkenti olan Ninîv(Ninova)i zapt etmek ve bu ülkeyi imparatorluğunun hudutları içine almak arzusundaydı,M.0.626 yılında Asur kralı Asurbanipal ölünce, Kürt İmparatoru Kiaksar'ın isteklerini gerçekleştirmesi için gerekli ortam da doğmuş bulunmaktaydı. Hazırlıklarını tamamladıktan sonra Kiaksar, Kürdistan dağlarından Nikova’ya (bugünkü Musul çevresinde bulunan ve arkeolojik önemi son yıllarda daha çok su yüzüne çıkan ünlü Asur başkentinindi ve şiddetli savaşlardan sonra, burasını zaptetti.(M.Ö.612)

Bu büyük tarihi olayla birlikte, cengâverlikleriyle isim yapmış olan Asurlular Kürtlere yeniliyor ve Asur toprakları Kürdistan’a katılarak, Büyük Kürt Medya İmparatorluğu meydana gelmiş bulunuyordu. Günümüzden tam 2584 yıl önce, Ninova’ın büyük Kürt kralı ve kumandanı Kiaksar tarafmdan zaptedilmesiyle Kürdistan Tarihinde yepyeni bir görkemli sayfa açılmış ve M.Ö.612 yılı, Antik Kürt Takviminin başlahgıcı olarak kabul edilmiştir.

Yüzyıla yaklaşan çok renkli ve görkemli Midya İmparatorluğu, Kiaksar’ın torunu imparator Astiyaj’in, M. Ö. 549 yılıhda. büyük Sirius’a (Acem Kralı) yenilmesi üzerine, Kürtler ve Acemler, ayni bir imparatorluğun hudutları içerisinde birleşmiş oldular. Irkı kökleri, lenguistik ve sosyal özellikleri birbirine çok yakın olan bu iki Arî kavmin müştereken kurdukları devletler, tamamen kendi milli varlıklarını ve tarihi istikrarlılıklarını sürdüren eşit şartlar altında oluşan siyası organizasyonlar şeklinde görünmüşlerdir. İmparatorluğun çekirdek askeri güçleri ve komuta heyeti her iki milletin en kristalize olmuş çevrelerinden oluştuğu gibi, merkezi imparatorlukların kendileri de, hazan Kürt ve hazanda Acem aslından olagelmişlerdir. Darius (Dara) (M.Ö.521-486) zamanında ilkçağların en büyük Arı imparatorluğunu kuran Kürtler ve Acemler, İslâmiyetin doğuşuna kadar beraberce yaşamakta devam etmişlerdir. İran tarihinin en görkemli ve en parlak devirlerini oluşturan bu yüzyıllarda, Kürt-Acem dilleri, edebiyatlarıyla sanat ve sosyal değerleri ve ekonomik ilişkileri de birlikte gelişegelmiştir.

…..


Mahmut Baksı

Kürt Tarihi

Compte d’auteur

Compte d’auteur
Kürt Tarihi, Kısaca
Mahmut Baks!
Kürt Tarihi Kısaca
Hazirliyan
Mahmut Baksı

Basılış Tarihi: Ekim 1972
Kapak Düzeni: Bir Med Kabartması

İsteme Adresi:
c/o Schagerström
Observatoriegatan 7/2
113 29 Stockholm-Sverige



Weqfa-Enstîtuya kurdî ya Parîsê © 2024
PIRTÛKXANE
Agahiyên bikêr
Agahiyên Hiqûqî
PROJE
Dîrok & agahî
Hevpar
LÎSTE
Mijar
Nivîskar
Weşan
Ziman
Kovar