VersionsOsmanlı Tarihi - I [Türkçe, Ankara, 1982]
Osmanlı Tarihi - III [Türkçe, Ankara, 1977]
Osmanlı Tarihi - IV [Türkçe, Ankara, 1978]
Osmanlı Tarihi - VI [Türkçe, Ankara, 1976]
Osmanlı Tarihi - VII [Türkçe, Ankara, 1977]
Osmanlı Tarihi - VI
Enver Ziya Karal
Türk Tarih Kurumu
Türk Tarih Kurumu, dilimizde, tarih ve arkeolojinin bugünkü durumuna göre yazılmış bir Dünya tarihinin bulunmamasından dolayı hergün daha ziyade duyulan eksikliği gözönüne alarak, bugünkü ihtiyacı kısmen olsun karşılamak üzere, bir Dünya Tarihi yazılmasına karar vermiş ve bir plân hazırlayarak üyelerinin ve tarihle uğraşan Türk bilginlerinin yardımını sağlamıştır. Birkaç yıldan beri devam eden bu çahşmalardan sonra hazırlanan kısımların derhal basımına başlanmıştır.
Bu plâna göre, Dünya Tarihi yirmi ana bölüm içinde tahminen 39-40 ciltten ibaret olacaktır. İhtiva edeceği bahislerle cilt adetleri aşağıda gösterilen bu büyük eserin, kısa bir zamanda tamamlanması mümkün olamıyacağından, hazırlanmış olan ciltlerin sıra gözetilmeden basılarak, Türk aydınlarının istifadesine konması uygun görülmüştür.
Bu seride çıkacak eserler tam ve mükemmel olmak iddiasından uzak bulunmakla beraber, kendi tarihimize ait kısımların anakaynaklardan faydalandarak yazılmasına çalışılmıştır. Ahval ve şartlar müsait olduğu zaman, bu eserin çok daha mükemmellerini dilimizde yazılmış görmek büyük emelimizdir.
İçindekiler
Birinci Bölüm
Paris Antlaşmasının İmzalanmasından
Abdülmecit’in Ölümüne Kadar Siyaset
Olayları (1856—1861) 1—97.
I. Islahat Fermanının Tahlili / 1—7.
1. Fermanın Hükümleri
Eski hak ve imtiyazların tekidi / 1.
— Din ve mezhep serbestliği / 1.
— Hıristiyan ve Müslüman oln ayan diğer tebaanın din ve mezheple ilgili hak ve yetkileri / 2.
— Hıristiyan c Müslüman olmayan diğer tebaaya tanınan siyasi haklar / 2.
— Hıristiyan ve Müslüman olmayan diğer tebaayı ilgilendiren cemiyet ve kültür haklan / 2.
— Müslüman tebaa ile Hıristiyan tebaa arasında ve Hıristiyan tebaanın kc.ıdi aralanndaki münasebetlerden doğan adalet iğleri / 3.
—Hıristiyan ve Mi hî liman olmayan diğer tebaanın askerliği / 3.
— İdari bükümler / 3.
— Malî hiıkümler / 4.
— Bayındırlık bükümleri / 4.
— türlü hükümler / 4.
— Islahat fermanının Gülhane hattı hümayunu ile mukayesesi / 5.
— Islahat fermanının Pari = antlaşmasında yeri / 6.
II. Islahat Fermanının Devletin Siyaseti Üzerine Tesiri / 7 — 28.
Osmanlı devlet adamlarının ferman hakkındaki düşünceleri / 7.
— Müslüman halkın ferman hakkuıda düşünceleri / 8.
— Hıristiyan halkın ferman hakkında düşünceleri / 10.
— İstanbul'daki elçilerin ferman hakkında düşünceleri / 11.
— Islahat fermanının yürütülmesinde güçlükler / 12.
— Osmanlı Devletinin yapısından doğan güçlükler / 12.
— Avrupa'nın gelişmesinden doğan güçlükler / 13.
— Paris Antlaşması Devletlerinin müdahaleleri / 14.
— Osmanlı İmparatorluğu hakkında Rus emelleri / 15.
— İngiltere’nin Osmanlı İmparatorluğu hakkındaki riyasetinin prensipleri / 16.
— Fransa'nın Osmanlı İmparatorluğu hakkındaki riyasetinin prensipleri / 18.
— Avusturya’nın Osmanlı İmparatorluğu haklan-daki siyasetinin prensipleri / 19.
— Osmanlı İmparatorluğu ve Prusya ve Kyemonte / 20.
— Büyük Devletlerin ıslahat hakkındaki tezlerini kabul ettirmek için müdahaleleri / 20.
— Büyük devletlerin müdahaleleri karşısında Osmanlı devlet adanılan / 22.
— Ali Paşa’nm lâyihası: (Paşaya göre Avrupa'nın siyasi ve içtimai bünyesi) / 24.
— Avrupa’yı tanıyan Osmanlı hıristi-yanlarmm devletten şikâyeti / 24.
— Osmanlı hıristiyanlannın şikâyetlerini önlemek için Ali Paşa’nm tavsiye ettiği tedbirler / 25.
— Osmanlı hıristiyanlanna eşit muamele yapılması hakkında ileri sürülen tenkitlere
Ali Paşa’nın cevabı / 25.
—Ali Paşa’nm eğitim konusu hakkında düşüncesi / 26.
— Ali Paşa ve medenî kanun / 26.
— Fuat Paşa’nm düşüncesi / 26.
— Islahat fermam hakkında netice / 27.
III. İç İsyanlar Ve Avrupa Devletlerinin Müdahalesi / 29 - 63.
1 — Cidde olayları ve Suriye isyanları / 29.
XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda çıkan isyanların karakteri / 29.
— Suriye’de halkın din ve mezhep durumu / 30.
— İsyanların sebepleri : Dür-ziierle Maruniler arasında düşmanlık / 30.
— Kötü idare / 31.
— Islahat fermanının Suriye’de tepkileri / 32.
— Cidde olayları / 32.
— Suriye’de isyanın başlaması ve gelişmesi / 33.
— Bâb-ı âli ve Suriye isyanları / 35.
— Avrupa devletlerinin Suriye isyanlarına müdahales / 36.
— Fuat Paşa’nın Suriye isyanlarının bastırılmasında rolü / 37.
— Suriye’de Fuat Paşa’nın Fransız kuvvetleriyle işbirliği yapması / 38.
— Avrupa komisyonunun çalışmaları / 39.
— Lübnan'ın yeni idare tarzı / 40.
2 — Eflâk ve Buğdan olayları “Romanya Birliği” ( 1856—1862 ) / 42.
Eflâk ve Buğdan'ın Osmanlı İmparatorluğundaki durumu / 42.
— İçtimai ve iktisadi durumu / 43.
— Rusya’nın Eflâk ve Buğdan h'akkındaki ihtirasları / 44.
— Eflâk ve Buğdan’da milliyet fikrinin gelişmesi / 46.
— 1848 Fransız inkilâbının Eflâk ve Buğdan’da tepkileri / 47.
— Paris antlaşmasının Eflâk ve Buğdan’la ilgili hükümleri / 49.
— Paris antlaşmasını imzalayan devletlerin Eflâk ve Buğdan’la ilgilenmelerinin sebepleri / 51.
— Osmanlı devlet adamlarının Eflâk ve Buğdan hakkında düşünceleri / 53.
— Eflâk ve Buğdan idaresinin birleştirilmesi için iik teşebbüsler / 54.
— Paris antlaşmasının Eflâk ve Buğdan’la ilgili hükümlerinin yürütülmesi / 55.
—Napolyon IIL’ün baskısı / 55.
— Voyvoda seçimlerinin doğurduğu siyasi buhran / 56.
— Paris toplantısı / 60.
— Albay COUSA’ıun Eflâk ve Buğdan’a müşterek voyvoda seçilmesi / 61.
3 — Sırbistan olayları / 64.
Sırbistan'da Paris kongresine kadar muhtariyet idaresinin
gelişmesi hakkında bir hâtıriatma / 64.
— Paris antlaşması ve muhtar Sırbistan eyâleti / 67.
— Paris Antlaşmasından sonra Sırp beyliğinin Osmanb Devletine karşı durumu / 68.
4 — Karadağ isyanları / 70.
Osmanlı İmparatorluğunda Karadağ'ın durumu hakkında bir hâtırlat-ma / 70.
— Karadağlıların Ruslarla münasebeti / 71.
— Karadağ ile Osmanlı Devleti arasında ihtilâf / 72.
—- Kırım muharebesinden sonra Osmanlı-Karadağ münasebetleri / 73.
— Osmanlı Karadağ harpleri 74.
5 — Osmanlı-Yunan münasebetleri ve Avrupa Devletlerinin bu münasebetlere müdahalesi / 76.
1830’da Yunanistan / 76.
— Capo d’Ystria’nın idaresi / 77.
— Kıral Otto idaresinde Yunanistan / 79.
— Yunanistan’m istiklâl kazanmasından Kınm muharebesinin başlarına kadar
Osmanlı-Yunan münasebetleri / 81.
— Kırım muharebesi ve Yunanistan / 83.
— Paris Kongresi ve Yunanistan / 85.
6 — Osmanlı-Mısır münasebetleri / 85.
1841 fermanına göre Mısır'ın Osmanb İmparatorluğundaki durumu / 85.
— 1841’den sonra Mehmed AH Paşa’nm Bab-ı Ali 2e münasebetleri / 87.
— Mehmed Ali’nin Mısır’da başardığı işler / 87.
— Mehmed Ali Paş&'nın halefleri zamanında Osmanlı-Mısır münasebetlerinin mahiyeti / 89.
— Süveyş Kanalı meselesi (tarihçesi) / 90.
— Süveyş kanalının açılmasında rastlanan teknik ve politik güçlükler / 91.
7 — Kuleli vak'an / 95.
Umumî efkârın Abdülmecit aleyhine dönmesi / 95.
— Kuleli Vak’ası / 95.
— Kuleli Vak’asının ehemmiyeti hakkında görüşler / 96.
— Abdülmecit’in ölümü / 97.
İkinci Bölüm
Abdülmecît Devrinde Müesseseler ve Islahat Hareketleri / 98.
I. Bab-I Hümayun “Padişah Kapısı” / 98.
Padişahın şahsiyeti / 98.
— Abdülmecit padişahlığı nasıl anlıyor / 101.
— Padişahın tâbi olduğu geleneklerde Abdülmecit’in yaptığı yenilikler / 102.
.....
BİRİNCİ BÖLÜM
Paris Antlaşmasının İmzalanmasından Abdülmecid’in
Ölümüne Kadar Siyaset Olayları
( 1856— 1861)
I
Islahat Fermanının Tahlîll ve Devletin
Genel Siyaseti Üzerine Tesiri
1 — Fermanın hükümleri
Önceki kitabımızda, hazırlanış şekline ve yapışma, kısaca temas edilen ıslahat fermam, birinci Meşrutiyetin ilânına kadar Osmanlı iç ve .dış siyasetine temel vazifesini görmüştür. Gülhane Hattı Hümayunu gibi, Osmank tarihinde yeni bir devrin başlangıcı olarak kabul edilebilecek olan bu fermam şu bölümlere ayırmak mümkündür :
Eski hak ve imtiyazlarin tekidi
Osmanlı İmparatorluğunda her din ve mezhepten olan tebaaya Gülhane Hattı Hümayunu ve Tanzimat kanunlariyle vadedilmiş olan garantiler tekit ve teyit edilmiştir. İmparatorluğun hıristiyan ve daha başka müslüman olmıyan tebaasına evvelce verilmiş olan din ve mezhep yönünden imtiyaz ve muafiyetler bu defa da ibka edilmiştir.
Din ve mezhep serbestiliği
Osmanlı İmparatorluğunda her din ve mezhebin serbestliği töreni serbesttir. Hiçbir kimse dininin törenini yapmaktan menolunmıyacak ve bu yüzden eza ve cefa görmiyecektir. Bundan başka din ve mezhep değiştirme hususunda kimse hiçbir suretle zorlanmayacaktır.
Hıristiyan ve Müslüman olmayan diğer tebanın Din ve Mezheple ilgili hak ve yetkileri
Cemaatlerden her biri belli bir müddet içinde, sahip bulunduğu imtiyaz ve muafiyetlerini inceliyerek, zamanın şartları ve icaplariyle uygun göreceği ıslahatı, Hükümetin nezareti altında, patriknamelerde kurulacak meclisler marifetiyle tetkik ettirecek ve Babıâli’ye sunacaktır.
.....
Enver Ziya Karal
Osmanlı Tarihi - VI
Türk Tarih Kurumu
Türk Tarih Kurumu Yayınları
Osmanlı Tarihi
VI. Cilt, 2. Baskı
Islahat Fermanı Devri 1856-1861
Ord. Prof. Enver Ziya Karal
T. T. K. Üyesi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya
Fakültesi Sonçağ Tarihi Profesörü
Metin dışında 9 resim 2 tablo vardır
Türk Tarih Kurumu Yayınları
XIII. DİZİ-No. 16 f1
Türk Tarih Kurumu Basımevi - Ankara
1976
