Osmanlı Tarihi - VII

Osmanlı Tarihi - I [Türkçe, Ankara, 1982]

Osmanlı Tarihi - III [Türkçe, Ankara, 1977]

Osmanlı Tarihi - IV [Türkçe, Ankara, 1978]

Osmanlı Tarihi - VI [Türkçe, Ankara, 1976]

Osmanlı Tarihi - VII [Türkçe, Ankara, 1977]

Osmanlı Tarihi - VII

Enver Ziya Karal

Türk Tarih Kurumu

Türk Tarih Kurumu, dilimizde, tarih ve arkeolojinin bugünkü durumuna göre yazılmış bir Dünya tarihinin bulunmamasından dolayı hergün daha ziyade duyulan eksikliği gözönüne alarak, bugünkü ihtiyacı kısmen olsun karşılamak üzere, bir Dünya Tarihi yazılmasına karar vermiş ve bir plân hazırlayarak üyelerinin ve tarihle uğraşan Türk bilginlerinin yardımını sağlamıştır. Birkaç yıldan beri devam eden bu çahşmalardan sonra hazırlanan kısımların derhal basımına başlanmıştır.
Bu plâna göre, Dünya Tarihi yirmi ana bölüm içinde tahminen 39-40 ciltten ibaret olacaktır. İhtiva edeceği bahislerle cilt adetleri aşağıda gösterilen bu büyük eserin, kısa bir zamanda tamamlanması mümkün olamıyacağından, hazırlanmış olan ciltlerin sıra gözetilmeden basılarak, Türk aydınlarının istifadesine konması uygun görülmüştür.
Bu seride çıkacak eserler tam ve mükemmel olmak iddiasından uzak bulunmakla beraber, kendi tarihimize ait kısımların anakaynaklardan faydalandarak yazılmasına çalışılmıştır. Ahval ve şartlar müsait olduğu zaman, bu eserin çok daha mükemmellerini dilimizde yazılmış görmek büyük emelimizdir.

İçindekiler

Birinci Bölüm
Islahat Fermanı Devri
I. Abdülâzlz’în Tahta Çıkışı / 1 - 2.
Abdülâziz / 1.
— Halkın düşünceleri / 2.
— Abdülâziz’in ilk icraatı 2.
— Hükümette değişiklik / 3.

II. Karadağ İsyanı / 3 -7.
(1861—1864)
Hersek isyanı / 3.
— Karadağ’ın Hersek isyanında rolü / 4.
— Babıâliniıı Karadağ'a karşı davranışı / 4.
— Yabancı devletlerin durumu / 4.
— Ömer Paşa kuvvetleri Karadağ’da / 5.
— Karadağ’ın yenilmesi ve barış / 6.

III. Eflâk ve Buğdan Olayları / 7-13.
(1861—1866)
O aylamı sebepleri / 7.
— Prensle divan arasında anlaşmazlık / 8.
— Os- maıılı devleti ile yabancı devletlerin durumu / 8.
— Hükümet darbesi / 9.
— Yabancı bir prensin seçilmesi ve alâkalı devletlerin davranışı / 10.
— Paris Konferansı / 11.
— Prens Şarl İstanbul’da / 12.
— Romanya’nın Osmanlı imparatorluğunda yeni durumu / 13.

IV. Sırbistan Olayları / 13 - 17.
(1862—1867)
Belgrad olaylan / 13.
— İstanbul Konferansı ve anlaşması / 15.
— Kalelerin Sırp'lara bırakılması / 15.

V. Girit İsyanı / 18 - 39.
(1866—1868)
Paris Andlaşmasma kadar Girit / 18.
— Paris Andlaşmasmdan sonra Girit. İsyanın sebepleri / 19
— İsyanın başlaması ve gelişmesi / 20.
— İsyan karşısında Avrupa büyük devletlerinin durumu / 21.
— İsyan karşısında Yunanistan'ın durumu / 23.
— Girit isyanı ve Babıâli / 23.
— İsyanı bastırma hareketleri / 24.
— Sadrazam Âli Paşa’nın Girit memuriyeti / 27.
— Âli Paşa Girit’te; Girit’in muhtariyeti idaresi / 28.
— Girit’te devletlerarası anket fikri / 31.
— Yunanistan’a ultimatum / 35.
— Türk - Yunan İhtilâfı ve Paris Konferansı / 36.
— Girit isyanı karşısında Osmanlı umumi efkârı / 37.
— 1858—1868 olayları ve isyanları hakkında netice / 38.

VIII Osmanlı Tarihi VII.

VI. Mısır’ın Muhtariyet Haklarının Genişletilmesi / 39-53
(1863—1882)

İsmail Paşa’nın Mısır valiliği / 39.
— Abdülâziz’in Mısır seyahati / 40.
— İsmail Paşa’nın iç idaresi / 40.
— İsmail Paşa Hidivlik peşinde / 41.
— Mısır valiliğinde veraset usulünün değişmesi / 42.
— İsmail Paşa Mısır Hidivi oluyor / 43.
— Süveyş kanalının açılması / 44.
— Hidiv ile BabIâli’nin arası açılıyor / 44.
— Hidiv İsmail Paşa’nın yeni imtiyazlar elde etmesi / 46.
— 8 Haziran 1873 fermanı / 46.
— Mısır’ın yabancılardan aldığı borç paralar / 48.
— Borçlanmanın meydana getirdiği siyaset durumu / 50.
— Ingiltere ile Fransa’nın Mısır idaresine müdahaleleri / 51.
— İsmail Paşa’ııııı azledilmesi ve Mısır’da İngiliz - Fransız nüfuzunun kökleşmesi / 53.

VII. 1856 Paris Andlaşmasının Karadeniz’le Îlgîlî
Hükümlerinin Tâdili / 53 - 65.
(1856—1871)

Osmanlı devletinin Paris aııdlaşmasına verdiği değer / 53.
— Rusya ve Paris andlaşması / 54.
— Paris andlaşmasındaıı sonra Rusya’nın iç ve dış siyaseti / 54.
— İslâvcılık (Panslâvizm) / 55.
— Rusya’da panslâvizm / 57.
— Paris andlaşmasınm sağladığı muvazenenin bozulması / 58.
— Paris uııdlaşıııasınııı tâdili için ilk teşebbüsler / 59.
— Paris andlaşması ihlâl ediliyor / 60.
— İlgili devletlerin durumu / 60.
— BabIali'nin durumu / 61.
— Londra konferansı / 63.

VIII. 1871’den Sonra
Osmanlı - Rus Yakınlaşması / 65 - 72.
(1871—1876)

Sebepler / 65.
— Yakınlaşma zemininin hazırlanması, Ignatieff / 67.
— Ali Paşa ve Rus dostluğu / 67.
— Âli Paşa’ııın ölümü ve Abdülâziz’in şahsi siyaseti / 68.
— Mahmut Nedim Paşa’nın karakteri / 69.
— Mahmut Nedim Pa- şa’nın iç idarede icraatı / 69.
— Mahmut Nedim Paşa’nın dış siyaseti / 71.
— Sadrazamlar resmi geçidi / 72.

IX. Hersek İsyanı / 72 - 82.
(1875—1876)
Hersek isyanının sebepleri / 72.
— Hersek isyanının başlaması / 74.
— Rusya ile Avusturya’nın 1870 den sonra Balkanlar hakkındaki görüşleri / 76.
— Rusya ve Avusturya’nın Hersek isyanına ilk müdahaleleri / 79.
— Andraşi notası / 81.
— Andraşi notası ve Babıâli / 82.

X. Bulgar İsyanları / 83-101.
(1848—1876)
Bulgarların menşei hakkında bir hatırlatma / 83.
— Osnıaıılı idaresinde Bulgaristan / 84.
— kalkınma hareketlerinin âmilleri; Osmanlı idaresinin bozulması / 84.
— Fener patrikhanesinin soygunculuğu / 85.
— Bulgarlarda milliyet fikirlerinin uyanması / 86.
— XIX ncii asrın ilk yansında Bulgar isyanları / 87.
— Müstakil Bulgar kilisesinin kurulması / 90.
— 1867 Bulgar isyanları / 93.
— 1876 Bulgar isyanı / 96.
— Bulgar isyanının plânı / 97.
— İsyamn başlaması ve yayılması / 98.
— Selanik hâdisesi / 98.
— Berlin mtmo- randomu / 99.

XI. Sultan Abdülâziz’in Hal’i / 101 - 112.
(1876)
İstanbul’da heyecan / 101.
—Talebc-i ulûınuıı ayaklanması / 102.
— Mahmut Nedim Paşa’nın azledilmesi / 103.
— Yeni vükelâ heyeti / 103.
— Abdül- âziz ile vükelâ arasında gerginlik / 104.
— Vükelâ heyetinde padişahı hal’etme fikri / 106.
— Saltanat değişikliği arifesinde umumî efkâr / 107.
— Saltanat tebeddülü için hazırlık / 107.
— Fetva / 108.
— Abdülaziz’in tahtından indirilmesi / 108.
— Saltanat değişmesi olayının karakteri / 110.

.....

BİRİNCİ BÖLÜM

Islahat Fermanı Devrî

Abdülâztz’in Zamanı 1861 —1876

I. Abdülâziz’in Tahta Çıkışı
20 Haziran 1861 de Abdülmecid öldü. Saray halkı, devlet adamları ve ulema, yatağını değiştiren bir nehir gibi, akın halinde veliaht Abdülâziz Efendi’ye koştular. Sadrazam Kıbnslı Mehmet Paşa, Kaptanı Derya Mehmet Ah Paşa ve Serasker Rıza Paşa matem ve müjde haberini tahtm yeni sahibine ulaştırdılar. Abdülâziz, âdet olduğu üzere, Topkapı sarayında Kubbealtmda kurulan tahta çıktı ve kendisine biat edildi.

Bu sırada, Abdülmecid’in cenazesi musalla taşma konulmuştu. Cevdet Paşa, taht etrafında toplananlar ile musalla taşı karşısında el bağhyanlar hakkında şöyle demektedir :
“Sultan Mahmud’un ölüm günü İstanbul’u bir korku ve dehşet kaplamıştı. Sultan Abdülmecid’in günü de İstanbul’u sonsuz bir hüzün ve keder kapladı.”

“Cennetmekân hakkında görülen bu umumî sevgi pâdişâh cenazesi olduğu cihetle müdahaneye yorumlamak ihtimali yoktur. Zira ileri gelenler, vükelâ ve saraylılar yeni pâdişâhın yanında idi. Zamanın ikbal düşkünleri de o taraflarda dolaşıyor idi. Cenaze namazında hazır olanların çoğu gönlü temiz insanlardı.”1

AMülâziz Şubat 1830 da Eyüb civarında Mahmud Il.’nin kız kardeşi Esma Sultan’m sarayında doğmuş olan yeni pâdişâh otuz yaşlarında idi. Pehlivan yapılı idi. İri siyah gözleri ve simasının hatları mülâyemetten çok gurur ifade ediyordu. Şehzadeliğinde, esaslı bir terbiye görmemekle beraber, oldukça serbest yaşamıştı. Bünyesinin verdiği imkânlardan faydalanarak ve kendisini tabiî temayüllerine terketmek suretiyle ...

1 T. T. E. Mec, No. 16 (93), ç, 224

Enver Ziya Karal

Osmanlı Tarihi - VII

Türk Tarih Kurumu

Türk Tarih Kurumu Yayınları
Osmanlı Tarihi
VII. Cilt, 2. Baskı
Islahat Fermanı Devri 1861-1876
Ord. Prof. Enver Ziya Karal
T. T. K. Üyesi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya
Fakültesi Sonçağ Tarihi Profesörü

Metin dışında 9 resim 2 tablo vardır

Türk Tarih Kurumu Yayınları
XIII. DİZİ-sa. 16 g1

Türk Tarih Kurumu Basımevi - Ankara
1977