Bilim Yöntemi

Bilim Yöntemi [Türkçe, Ankara, 1976]

Bilim Yöntemi [Türkçe, Ankara, 1991]

Bilim yöntemi

"Dogmatizmle mücadele etmeden, düşünsel bağımsızlık kazanmadan bilimsel faaliyeti yürütmek mümkün değildir. Düşünsel bağımsızlık eleştirel bir tutumu, baskılar karşısında sinmemeyi, baskılara boyun eğmemeyi gerektirir. Düşünsel bağımsızlık, siyasal iktidarın baskıları karşısında sus - pus almamayı, bilakis baskılar üzerine yürümeyi gerektirir. Her türlü baskı ve terör karşısında özerkçe davranamayan kişi ve kurumlar özerk olamazlar. Tutucu güçler, siyasal iktidarlar kişi ve kurumlara özerklik vermez. O, ancak kendi görüşü doğrultusundaki düşüncelerin, kendine hizmet edecek düşüncelerin yaygınlaşmasını ister. Özerkçe davranan kişi veya kurumlar özerktir.

Hem resmî ideolojiye taviz vermek, onunla bütünleşmek, hem de özerk davranmak mümkün değildir. Resmî ideolojiye bağlı kalarak bilimsel bilgi üretilemez."

Önsöz

Türkiye'de sosyo - ekonomik yapı hızla değişmektedir. Yeni yeni toplumsal ve siyasal güçler oluşmakta ve bunlar halk yığınlarını etkilemektedir. Bu güçler kamuoyuna ses vermekte ve kamuoyundan ses almaktadır. Gittikçe karmaşık bir hale gelen bu ilişkileri kavramak ise, ancak, bilimsel yöntem sayesinde mümkün olacaktır.

Son yıllarda toplum olarak büyük tecrübeler kazandık. Bu arada Diyarbakır duruşmaları, önemli bir sorunun, Kürt sorununun, bütün boyutlarıyla ortaya çıkmasına büyük bir etken oldu. Soruna daha önemli bir açıklık geldi. Bu arada eski görüşlerimizde köklü sayılabilecek değişmeler de oldu. Yargılamalar olaylara bakış yöntemini temelden etkiledi ve değiştirdi.

Kürt sorunu elbette kendi başına bir sorun değil. Zaman ve mekan boyutunda, çok geniş ve karmaşık ekonomik, politik ve toplumsal ilişkiler içinde bir sorun. Bu ilişkileri etkilediği gibi onlardan etkileniyor da.

Doğu Anadolu'nun düzeni (sosyo - ekonomik ve etnik temeller) kitabını yeni baskıya hazırlarken, yeni bilgileri eskisiyle bütünleştirme, kitabı, bu açıdan yeniden kaleme almak istedim. Önemli bir bölümünü yazdım da. Fakat yeni baskı için yazılanların, bazı kısımların çıkarılması, bazı kısımların genişletilmesine rağmen, eskisiyle önemli bir değişiklik göstermediğini gördüm. Halbuki düşüncemizdeki değişiklik çok daha köklü idi.

Bu düşünceleri derli - toplu bir şekilde yeni baskıya aksettiremediğimi belirtmeliyim. Bu durumun nedenlerini epeyce düşündüm ve araştırdım. Arkadaşlarla konuştum, tartıştım. Sonunda, bunun, bilim yöntemine gereği gibi nüfuz edememekten ileri geldiğini anladım. Bu durumda, Doğu Anadolu'nun düzeni, kitabının yazım işini bir tarafa bırakarak "Bilim yöntemi" konusu ile ilgilenmeye başladım. Bu çalışma sonunda adı geçen kitaba "Önsöz" olamayacak kadar büyük bir metin ortaya çıktı. Ayrı yayınlamayı uygun gördüm.

Bu çalışma sırasında, Türkiye'de, 50 yıl boyunca, "bilimsel" adı altında yapılmış çalışmaların, eleştirisi yapılmadan, bu araştırmalar yargılanmadan, "Doğu Anadolu'nun düzeni"nin yazılamayacağını da anladım. Yakında bu çalışma da yayınlanacaktır.

Ankara, Nisan 1976
İsmail Beşikçi

Bilim yöntemi

I. Bölüm

Bilim bir düşünce yöntemidir

İnsanlar, kendilerini, dünyayı, etraflarında olup-biten çeşitli olayları anlamak, bilmek ve kavramak için birçok düşünce biçimi geliştirmişlerdir. İnsanlığın zaman ve mekan boyutu içinde geliştirdiği düşünce biçimleri arasında din, mitoloji, sanat - edebiyat, metafizik, ortakduyu önemli yer tutarlar. Bilimsel yöntem de bir düşünce biçimidir. Fakat bilgi edinmede kullanılan en geçerli ve en sağlam bir yöntemdir. Bilimsel yöntem, insan düşüncesinin, insanı, doğayı ve toplumu, bilmek ve kavramak bakımından geliştirdiği en önemli bir düşünce yöntemidir.

«Yöntem»i, genel olarak belli bir amaca ulaşmak için düşünülmüş bir araştırma planı olarak tanımlayabiliriz. Yöntem «nasıl?» sorusuna cevap arayan bir süreçtir. Yöntem bir araştırma ve incelemede kullanılan işlemlerin meydana getirdiği bir bütündür. Bu işlemlerin eylemsel yönü de zihinsel yönü de vardır. Gözlem, deney, ölçme, gibi işlemler eylemseldir. Hipotez, teori ...

İsmail Beşikçi
Bilim yöntemi

Komal

Komal : 10
Araştırma dizisi : 5
Nisan 1976 [*]

Dizgi : Bilgiç matbaası
Baskı : Diner matbaası
İstanbul — 1976

[*] Nisan 1976'da Ankara Kalite Matbaası'nda basıma verilen bu kitap, bazı nedenlerden ötürü geri verilmiş, yine Nisan 1976'da dizgiye verilen "Felsefe İncelemeleri" de kolonların yanması sonucu ancak Haziran ayında dizgiye alınabilmiştir. Bu gecikmeden dolayı sayın okuyucularımızdan özür dileriz.