ÖNSÖZ
İlki 1927 yılında, ikıncisi 1935 yılında yapılan ve 1935 yılından sonra her beş yılda bir uygulanan "Genel nüfus sayımları" nüfusun sayısını sosyal ve ekonomik niteliklerinin belirlenmesini ve zaman içinde gösterdığı değişmelerin takibini sağlamaktadır. Bu nedenle genel nüfus sayımları ülkemizdeki insan gücünün ekonomik ve sosyal yapısını bbelirleyen en önemli göstergelerınden biri olmaktadır.
Eenstitümüz, 20 ekim 1985 tarihinde ülkemizde uygulanan 12. Genel nüfus sayımı sonuçlarını önceden planlanan bir program çerçevesinde yayınlamayı amaçlamışdır. 1985 genel nüfus sayımı sonuçları, "1985 genel nüfus sayımı telgrafla alınan geçici ssonuçlar", "1985 genel nüfus sayımı idari bölünüş","198 genel nüfus sayımı nüfusun sosyal ve ekonomik nitelikleri (her il ayrı olarak)" ve "1985 genel nüfus sayımı nüfusun sosyal ve ekonomık nitelikleri (Türkiye)" adlı yayınlar ile kullanıcıların istifadesine sunulmuştur.
Bu yayın ise 1985 genel nüfus sayımında sayımı yapılan kişilerin, sayım günündeki daimi ikametgahları ile bu kişilerin-1980, genel nüfus sayımı günündeki daimi ikametgahlarına ilişkin bilgileri Türkiye ve il düzeyinde kapsamâktadır.
Yayın, il merkezleri, ilçe merkezleri bucak ve köyler bazında sayım gününe göre ikametgahda meydana gelen değişiklikleri göstermektedir.
Bu yayının kamu özel kuruluşlar ile araştırmacıların çalışmalarında yararlı olmasını dileriz.
Devlet İstatistik Enstitüsü
PREFACE
The general censuses of population, first of which was conducted in 11927, second in 11935, and the following carried out quinquennially thereafter, have helped to determine. The number and the social and economic characteristics of population and to trace the changes occurred in these characteristics in the course of time-thus the general censuses of population have provided so far, the most significant indicators on population, characterizing the economic and social structure of the labour force of the-nation.
The state institute of statistics had previously planned to publish the results of the 12th general census of population in accordance with a pre-established programme. The results obtained from the 1985 general census of population have already been presented to the users in publications titled "1985 general census of population, preliminary cable results, "1985 general census of population, administrative division", and "1985 general census of population, social and economic characteristics (national totals)".
And this publication covers information on national provincial levels, relating to permanent residence on the census day of the persons enumerated in the 1985 general census of population as against their permanent residence on the census day in the 1980 general census of population.
Also included in this publication are the changes of place of residence as recorded on the census day, and determined on the basis of province and district centers, sub-districts and villages.
We hope that this publication will of help for public and private organizations and researcher in their work.
State Institute of Statistics
Açıklama
Türkiye'de nüfus sayımlarının tarihçesi ve hukuki dayanağı
Osmanlı imparatorluğu idaresinde gerek toprak-nüfus ilişkisini, gerekse askere alınacak nüfusu tesbit etmek için II. Selim, III. Murat ve II. Mahmut (1831) dönemlerinde başarılı olmayan genel nüfus sayımları yapılmıştır. II. Abdulhamit "Sicil-i nüfus nizamnamesi"ni kanunlaştırmış ve nüfus teskerelerinin çıkarılması, doğum-ölüm ve yer değiştirme vakaları bu esasa göre yapılmıştır. (1878 osmanlı-rus savaşı sonu).
Cumhuriyetin ilanından sonra, karşılaşılan önemlı ihtiyaçlardan biri de ülkemızde yaşayan nüfusun sayısının, sosyal ve ekonomık niteliklerinin bilinmesi olmuştur. Bu nedenle, ilki 1927 yılında olmak üzere, 1935 yılından itibaren her beş yılda bir genel nüfus sayımları yapılmıştır.
1985 genel nüfus sayımı ülkemizde uygulanan 12. sayım olmaktadır.
1926 yılından başlayarak her sayım için özel olarak çıkarılan sayım kanunları, 1950 yılında genel sayımlar (nufus, tarım, sanayii) için kabul olunan sayımlar kanunu ile, 1962 yılından itibaren de devlet istatistik enstitüsünün 13/6/1962 tarih ve 53 sayılı görev, yetki ve kuruluşu hakkındaki kanun, genel nüfus sayımlarının hukuki dayanağı olmuştur.
1985 genel nüfus sayımı:
1. Sayımın amacı :
Sayım günü ülkemiz sınırları içinde bulunan asker, sıvil, Yerli ve yabancı nüfusun sayısını, sosyal ve ekonomik niteliklerini, idari bölünüş (il, ilçe,bucak ve köyler ) içınde tam ve doğru olarak saptamaktadır.
2. Sayımın sistem, yöntem ve kapsamı :
Sayım ülkemizde sonu (0) ve (5) ile biten yıllarda tam sayım olarak uygulanmakta ve milli sınırlarımız içindeki bütün nüfusu kapsayarak aynı günde başlayıp tamamlanmak üzere bir günde yapılmaktadır. Nüfus sayımın sistemi gereği, sayım günü nerede bulunuyorsa orada, sayıma tabi tutulmaktadır.(de facto). Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız sayım dışı kalmakta, buna karşılık sayım günü sınırlarımız içinde yaşayan Türk uyruklu olmayan kişiler (yabancılar) sayıma dahil edilmektedir.
1003 sayılı kanunun 1, 2 ve 5. maddesi gereği çıkartılan "numaralama yönetmeliği"ne göre belediye teşkilatı olan yerlerde belediyelerin, belediye teşkilatı olmayan yerlerde köy mühtarlıklarının kendi sınırları içindeki bütün sokaklara isim veya numara verilmesinden sonra, devlet istatistik enstitüsünde hazırlanan binalar cetvellerinin sokak ve bina numarası esasına göre belediye teşkilatı olan yerlerde belediyelerce, belediye teşkilatı olmayan yerlerde muhtarlıklarca alanda düzenlenen formlar (form: 1, 2) adres kaynağını teşkil etmektedir. Genel nüfus sayımlarında adres birimi hane (mesken), sayımın birimi ise kişidir.
4. Sayımda kullanılan soru kağıdı:
1985 genel nüfus sayımı, soru kağıdı toplu bülten şeklinde düzenlenmiş olup, aşağıda belirtilen dört bölümden oluşmaktadır.
A) Bölüm I: Adres ile ilgili sorular
B) Bölüm II: Yerin niteliği ile ilgili sorular
C) Bölüm III: Hanehalkına ilişkin sorular
D) Bölüm IV: Kişisel niteliklere ilişkin sorular
5. 1985 genel nüfus sayımı ile ilgili yayınlar
5.1) Telgrafla alınan geçici sonuçlar (türkçe-ingilizce) yayın no: 1151
5.2) İdari bölünüş (özet tablolar) yayın no: 1211
5.3) İdari bölünüş yayın no: 1211
5.4) Nüfusun sosyal ve ekonomik nitelikleri (iller) yayın no: 1237
5.5) Nüfusun sosyal ve ekonomik nitelikleri (Türkiye) yayın no: 1369
5.6) 1985 Genel nüfus sayımına göre 1980-1985 daimi ikametgah (Türkiye)
Explanatory notes
A short historical rewiev and legal status of population censuses in turkey
During the ottoman era, unsuccessful population censuses have been carried out in the times of Selim II. Murat III, and Mahmut II. in order to determine the land-population relation and conscription capacity. Finally, Abdulhamit II. had enacted the "Sicil-i nüfus nizamnamesi (Regulation for civil registration)" according which population certificates were issued and births, deaths and migration movements were registered (end of 1878 Ottoman-Russian war).
After the foundation of the republic, one of the major necessities faced in turkey was the determination of the quantitative, social and economic characteristics of the population. For this purpose the first population census conducted in 1927 and the second in 1935 were followed by censuses of population taken regularly every five years.
The 1985 general census of population is the 12th in Turkey.
The special acts passed for each census duping the years 1926-1950, the censuses act covering all general censuses (population, agriculture and industry) passed in 1950 and finally, the law pertaining to the establishment, authority and functions of the state institute of statistics passed in 1962 are the legal foundations of the population censuses.
1985 general census of population:
1. Objective of the census:
The census is aimed at determining precisely the number and the social and economic characteristics of the military, civilian, domestic and alien population living in provinces, districts, sub-districts and villages (muhtarlık) within the country's boundaries on the census day.
2. System, methodology and scope of the census:
In turkey, the quinquennial population censuses are conducted, on a single day as complete counts in the years ending with (0) and (5) with the aim of determining the total population within the boundaries of the country on the day of enumeration the population is enumerated, as a results of the census system, at localities where they are physically present on the census day (de facto).Turkish subject living outside of the country are excluded from the coverage of the census where as alien population living within the.
The source for addresses are the forms (form 1 and 2) which were filled out by municipalities or (at places where there is not a municipal organization) during field work. These forms were prepared after all the streets and roads have been named or numbered and all the buildings have been numbered. The duty of numbering, is assigned to municipalities and (at localities where there is not a municipal organization) to muhtarlıks by the "regulation of numbering" based on items 1, 2 and 5 of law no. 1003. In the general census of population the unit for addresses is "dwelling" and the unit for enumeration is "individual person".
4. The questionnaire:
The 1985 general census of population questionnaire consists of four parts:
A) Part I: Questions related to the address,
B) Part II: Questions related to the characteristics of the locality,
C) Part III: Questions related to the household,
D) Part IV: Questions related to the personel characteristics of persons.
5. Publications concerned with 1985 population census
5.1) Preliminary cable results (Turkish-English), pub. no: 1151
5.2) Administrative division (summary tables), pub. no: 1211
5.3) Administrative division, pub. no: 1211
5.4) Social and economic of population (provinces), pub. no: 1237
5.5) Social and economic characteristics (turkey) pub. no: 1369
5.6) 1980-1985 permanent residences by 1985 population census (Turkey)
Bu yayında dikkat edilecek hususlar
İkametgaha dayalı iç göçle ilgili bu yayın, 1980 genel nüfus sayımı'nda olduğu gibi, sayım günü kişilere sorulan sayım günündeki daimi ikametgah ile bu kişilerin bir önceki sayım günündeki daimi ikametgahlarından elde edilmiştir.
Bu bilgilerden sadece 1980 ve 1985 Genel nüfus sayımlarında sorulan daimi ikametgah soruları tablo haline getirilerek daimi ikametgah iç göç yayını yapılmıştır.
Genel nüfus sayımlarında nüfusun sosyal ve ekonomik niteliklerindeki nüfuslar de facto, daimi ikametgaha ilişkin nüfuslar ise de jure nüfüstur.
Daimi ikametgaha göre göç tabloları, sayımı yapılan kişilere hem bu sayımdaki daimi ikametgahları hem de bir önceki sayımdaki daimi ikametgah sorularından elde edilmiştir. İki sayım yılı arasında doğanların (0-4 yaş grubu) bir önceki sayım yılı ikametgahlarının olmaması nedeniyle tabloya yansımamıştır.
Bu yayında, 1985 günü daimi ikametgahlıların 1980 sayım günkü daimi ikametgahları öğrenilmeye çalışıldığından, iki sayım günü arasındaki ikametgah değişiklikleri kapsanmamıştır.
Ayrıca, sayımın adres birimi hanehalkı olması nedeniyle ikametgah esasına sadık kalınmış, öğrenci ve erler vb. olanların geçici ikametgahları alınmamış, bunların ikametgahları hanehalklarının bulunduğu yer olarak kabul edilmiştir.
Sayım günü ülkemizde bulunan yabancıların ikametgahları belirttikleri yer olarak alınmıştır.
Bu yayında, büyükşehir belediye başkanlığı sınırları içinde bulunan ilçe, merkezleri il merkezi olarak gösterilmiştir.
Points to be considered in the present publication
This publication is about internal migration based on change in permanent residence. As it was the case for 1980 population census of Türkey, the internal migration data is obtained from questions in the census concerning the place of permanent recidence in the present and the previous census days.
Among the available data, the answers concerning permanent residence are tabulated only for the 1980 and 1985 population censuses of turkey, and published as "internal migration by permanent residence".
The population figures in the "census of population: social and economic characteristics" are de facto; whereas the population figures concerning "permanent residence" are de jure.
The migration tables based on change in permanent residence are obtained from questions asked to individuals concerning their permanent residence in the present and the previous census days. Those who are born in the period between the two census days (i.e., 0-4 age group) are not presented in the migration tables, because they did not have permanent residence in the previous census day.
In this publication, since the questions asked concern the place of permanent residence only in the 1985 and 1980 census days, the multiple changes of permanent residence during the period, are not included.
Furthermore because of the fact that the household was the unit of address for permanent residence; temporary changes in the permanent residence of students, and of those who are doing their military service, etc are not considered as migration. Their place of permanent residence is accepted to be same as that of the household to which they belong.
The place of permanent residence of the foreign population present in turkey on the census day is accepted to be the place as proclaimed by themselves.
In this publication, those district centers which are within the boundaries of the large city municipalities are considered to be province center.
