Gurzek ji zargotina zarokan
Mustafa Gazî
Enstîtûya Kelepora Kurdî
Mirovên ku di nav civatekê de dijîn, xwediyên berhemên wek edet, kilam, stran, çîrok, xeberoşk, mamik, gotinên pêşiyan, pêkenok, efsane, lîstik û reqasan in. îlmê zargotinê hem van berheman tetkîk dike û hem jî di navbera van berhem û jiyîna civatê de têkiliyê datîne.
Wek gelên din em Kurd jî xwediyê zargotinekê ne. Zargotina me Kurdan pir dewlemend e. Ev zargotina dewlemend ji bav û kalê me de ji me re mîrat maye. Divê em vê zargotina xwe ya netewî biparêzin û ji jenerasyonên nû re parastî bihêlin.
Naverok
Kurtejiyana min
Çend gotin
Mamik
Zûgotinok
Meselok
Pîrê û cêr / 38
Pîr û sîr- 1 / 38
Pîrê û dîk- / 1 39
Pîrê û sîr-2 / 39
Pîr û dîk-2 / 40
Pîr û dîk-3 / 41
Pîr û dîk-4 / 41
Pir û dîkil-5 / 42
Hopanî-1 / 42
Hopanî-2 / 43
Hopanê-3 / 44
Hopanî hopanî-4 / 44
Hopanî hopanî-5 / 45
Hopanî mopanî-6 / 46
Hopanî mopanî-7 / 46
Hopanî mopanî-8 / 47
Hopanî-9 / 48
Her panî / 48
Çûme șkeftek tarî-1 / 49
Çûme șkeftek tarî hîqniqo-2 / 49
Çûme șkeftek tarî -3 / 50
Her bildim-1 / 50
Ha bildim-2 / 51
Kûr kûr badîna / 51
Meseloken kurt û gotinên lîstikan
Silo dunikilo-1 / 54
Silêmanê dunikil-2 / 54
Silêmanê dunikil-3 / 54
Silêmanê dunikil-4 / 54
Silêmanê dunikil-5 / 55
Silêmanê dunikil-6 / 55
Hop yender / 55
Peşkî barî / 55
Baran barî / 56
Dîsko dîsko danîno / 56
Endilko-1 / 56
Endilko-2 / 56
Wîl didim / 56
Cihok celalok / 57
Hey tirşî / 57
Açik da maçik da / 58
Oy cendirme / 58
Xevroşk / 58
Keçelo / 58
Hechecikê-1 / 59
Hechecikê-2 / 59
Leglegê- 1 / 59
Liba tirî / 59
Leglegê-2 / 60
Leglegê-3 / 60
Hêkekê hêkanekê / 60
Min yazîkî nivîsî / 60
Çûme mala Xalê xwe / 61
Metika min çû Marînê / 61
Çîrê çîrê çîranokê / 61
Çîrokê çîrvanokê / 62
Şeqlo beqlo / 62
Aro vingo / 62.
Eklê meklê 1 / 63
Hêkil mêkil-2 / 63
Hêkê mêkê-3 / 63
Hêkil mêkil-4 / 63
Hêkil mêkil-5 / 64
Hopê hopê / 64
Kod kodê / 64
Hopa mopa / 65
Hezê mezê / 65
Tir teşî / 65
Îkilo dîko / 66
Jimartin
Sat axa-1 / 68
Sat axa-2 / 68
Hêkikê hêcirikê- 1 / 68
Hêkikê hêkanekê-2 / 68
Horoz e moroz e / 68
Heqê meqê / 69
Gumbla gumbil / 69
Rovêket / 70
Yekanekê-1 / 70
Yekê yekê yekanekê-2 / 70
Yekê yekanekê-3 / 71
Yekê yekê yekanekê-4 / 71
Yekanekê-5 / 71
Yekanekê-6 / 72
Yekanekê-7 / 72
Bîrîkî / 72
Rêvî Rindik- 1 / 73
Rûvî rindik-2 / 73
Rovî rindik-3 / 73
Rûvî rindik-4 / 74
Rêvî rindik-5 / 74
Rovî rindik-6 / 74
Rovî rindik-7 / 74
Rêvî rindik-8 / 75
Rêvî rindik-9 / 75
Yek û yek / 75
Yek yeko- 1 / 75
Yek yeko-2 / 76
Yek dido- 1 / 76
Yek bi yek-2 / 76
Yek bi yek-3 / 77
Yek dudu sisê-4 / 77
Gurê manco / 77
Çîrok
Kêzxatûn / 79
Bet û qaz û ker / 80
Çivîk / 81
Çend dab û nerîtên Kurdan
Bûka baranê / 84
Diranê heftsalî / 84
Sebat û adar / 85
Sersal / 85
Lîstik
Hopalanî / 88
Teytok / 88
Torş / 89
Qadî / 89
Pîre çizkê / 90
Peşko guro / 90
Lrstika bişkokan / 90
Lîstika morîkan- 1 / 90
Lîstika morîkan-2 / 91
Lîstika morîkan-3 / 91
NîskoNoko / 92
Lîstika sêgavê / 92
Qerenûz / 92
Çaltokê / 93
Lorî
ÇEND GOTIN
Mirovên ku di nav civatekê de dijîn, xwediyên berhemên wek edet, kilam, stran, çîrok, xeberoşk, mamik, gotinên pêşiyan, pêkenok, efsane, lîstik û reqasan in. îlmê zargotinê hem van berheman tetkîk dike û hem jî di navbera van berhem û jiyîna civatê de têkiliyê datîne.
Wek gelên din em Kurd jî xwediyê zargotinekê ne. Zargotina me Kurdan pir dewlemend e. Ev zargotina dewlemend ji bav û kalê me de ji me re mîrat maye. Divê em vê zargotina xwe ya netewî biparêzin û ji jenerasyonên nû re parastî bihêlin.
Mustafa Gazî
MAMIK*
(*) Her weha li hin deveran jî jê re dibêjin tiştanok, tiştik, têderxistinok, qinik, kelemamik.
Apê sincik bazda quncik. (Mișk: Fare)
Ava hindik, bîra qolik, werîsê kinik. (Çira: Çıra)
Avê dikim selekê, dimîne weke berê. (Cemed: Buz)
Baznê xezalê, çû binê nalê. (Mar: Yılan)
Beden kesk, dikan reş, bajar sor. (Zebeş: Karpuz)
Behra hişîn, du mar tê de dikin xuşîn, yek hesp e, yek mehîn e. (Roj û heyv: Güneş ve ay)
Behra şîn e, av tê nîn e. (Kezan: Yosun)
Benik benik şeş benik, du kodik, yek darik. (Mêzîn: Terazi)
Bizina Berwariya, nav genimê Hekariya, genim bê bistî2, bizin bê estî. (Sipî: Bit)
Bizina mellê zivistanê mir, biharê şer jê kir, şerîatê jî helal kir. Çima? (Biharê şer jê kir: Bihar boğazladı)
Bî (bê) hestî ye, bi bistî ye, pist şikêrê nivistiye3. (Sipih: Bit)
Bîra cawîn, dewla4 herîn, werîsê darîn. (Kîsê titûnê, qelûn û boçika wê: Tütün kesesi, pipo ve piponun kuyruğu)
Bûk li pê, kezî li erdê. (Çirik: Çörten, su oluğu)
2 Bistî: Gewdeya nebatên wekî genim û ceh
3 Nivistin: Razan, raketin, nivîn, xewtin
4 Dewl: Gerdel, bêdrok, bi tirkî kova.
Kurtejiyana min
Li gor gotina diya min a rehmetî, ez sala 1958'an li gundê Şêxuliya Jêrin, ser bi Siwêregê ve, hatime dinê. Lê belê nasnameya ku di bêrîka min de, ne ya min e. Beriya min birayekî min hatiye dinê û piştî demekê miriye; nav û nasnameya wî birayê min ê rehmetî ji min re mîrat maye.
Hîn ez pitik bûm, di pêçekê de bûm, bavê min ji ber karê xwe malê ji gund bar dike tîne Diyarbekirê. Ez ji pitikiya (bebektiya) xwe û vir de li Diyarbekirê dijîm. Min dibistana seretayî, a navîn û lîse li Diyarbekirê xwend.
Ez ji eşîra Keja me. Eşîra me, xizmên me bi piranî li derdora Qerejdaxê, li Siwêregê (Sêrek) û hinek jî li Diyarbekirê û Serê Kaniyê (Ceylanpinar) bi cih û war bûne.
Gelek sal in ez di warê zargotin, ziman û muzîka Kurdî de dixebitim. Piraniya ciwanan min bi min ên muzîk û kilama "Xerîb im"ê nas dikin. Piştî 1990'î min diwazde salan mamostetiya zimanê Kurdî kir, dersên zimanê Kurdî dan gelê xwe.
Gelek xebatên min di kovar û rojnameyan de weşiyan. Bi navê "Diyarbakir Türkçesi (Tirkiya Diyarbekir û "Pirpinm" du pirtûkên min hene.
Mustafa Gazî
Mustafa Gazî
Gurzek ji zargotina zarokan
Enstîtûya Kelepora Kurdî
Enstîtûya Kelepora Kurdî
Gurzek ji zargotina zarokan
Dîsko dîsko danîno
Berhevkar: Mustafa Gazî
Enstîtûya Kelepora Kurdî
2006
Zincîreya pirtûkên Enstîtûya Kelepora Kurdî 34
Pêdeçûn û sererastkirin: Mazlûm Doxan
Rûpelsazî û Bergsazî: Meryam Motaghiyan
Çapxaneya Wezareta Perwerdeyê / Hewlêr
Tîraj:1000 dane
Çapa yekem: 2006
Hejmara spartinê: 596
KHI kurdish-heritage-institute
Navnîşan: Girdî Elî Necî Gerekî 103
Kolana 52 no:22 Silêmanî / Iraq
Tel-fax: 0044704-3137233
Malper: www.khi03.com
Email:info@khi03.com
Ev pirtûk bi hevkariya Weşanxaneya Aras hate çapkırın.
