Kürt Sorunu
Mehmet Bedri Gültekin
Kaynak
21, Yüzyılın eşiğinde dünya milli çatışmalarla sarsılıyor. Bazı istisnalar bir yana bırakılırsa, varolan bütün milli çatışmaların ardında duran emperyalist güçleri ayırdetmek zor değil.
Ezilen dünya bir yanılsamayı yaşıyor. Milliyetçi perspektif ufukları daraltmış, kulakları sağırlaştırmış, gözleri miyoplaştırmış durumda. Enternasyonalizm ve milliyetçilik günümüzde amansız bir hesaplaşma içindeler.
Son onbeş yıldır rüzgar milliyetçilikten yana esiyor. Ama dünya halkları, özellikle ezilen dünya, milliyetçi rüzgarın getirdiği yükü artık daha fazla omuzlayamayacak durumdalar. Bütün işaretler, milliyetçilik rüzgarını güçlü bir enternasyonalizm kasırgasının izleyeceğini gösteriyor. Kürt sorununu bu genel tablo içinde değerlendirmek anlamlı olacaktır.
Elinizdeki kitap 21. yüzyılın eşiğinde ulusal haklarından yoksun durumdaki Kürt Ulusu'nun yürtmekte olduğu mücadeleyi böyle bir bakış açısıyla ele almıştır.
İçindekiler
Önsöz / 7
Günümüzde Ulusal Sorun ve "Uluslararasılaşma" / 9
Uluslararasılaşma / 13
Kabileden Ulusa / 14
Ulusal Devletler Dünyası / 16
Milletler Cemiyeti / 18
Marksistler Fazla "Milliyetçi" Oldular! / 24
1990'lar Dünyasına Kısa Bir Bakış / 25
Dünyada Balkanlaşma ve SB'de Milliyetçi Hareketler / 31
Çatışmaların ve Bölünmelerin Olmadığı Dünya İdeali: / 31
Yeniden Milli Boğazlaşmalar Dünyasına Dönme: / 32
Sovyetler Birliği'ndeki Gelişmeler / 35
Ulusal Sorun Açısından Bazı Dersler / 39
Kürtlerin Parçalanmışlığı ve Ulusal Mücadele / 41
KDP Tecrübesinin Öğrettiği / 43
Dostlar Nerede Aranacak? / 45
Parçalanmışlık Ayrı Mücadeleyi Değil Ortak Mücadeleyi Zorunlu Kılıyor / 47
İsmail Beşikçi Eleştirisi
Marksistler Ulusal Kökenlerine Göre Ayrılamaz / 49
Gerçek, Milliyetlere Göre Değişir mi? / 52
Marksistler Kürt Sorununun en Tutarlı Savunucuları Olmuşlardır / 56
Emperyalizm Kavranmadan Ulusal Kurtuluş Olmaz / 70
Beşikçi'nin Perspektifinde Emperyalizm Yoktur / 73
Yaşadığımız Çağı Doğru Kavramak Gerekir / 79
Sömürge Teorisi Bir Çıkmazdır / 87
Sömürge Teorisi Kürt Sömürücü Sınıflarının Varlığını ve Eylemini Gizliyor / 95
Kürt Sorununun Tarihsel Temelleri ve Türk Kurtuluş Savaşı / 101
Enternasyonalizm ve Dersimliler "Millet Penceresin"den Uzak Görülmez / 115
Türkiye Devrimînin Acil İhtiyacı: Türk ve Kürt Halklarının Kardeşliği / 119
Batı, Devrimi Boğmaya Çalışıyor / 122
Halkların Çatışmasından Devrim Çıkmaz / 126
SHP'nin "Kürt Raporu" Üzerine / 133
"Kissinger Reçetesinden "Kürt Raporu"na / 134
SHP'nin "Kürt Raporu" / 137
Siyasi Partilerin Tutumları / 140
Basının Tutumu / 142
"Kürtçe Reformu" Ve Kürt Reformculuğu / 145
Özal, Kartını Açık Oynadı / 145
Körfez Savaşı: Değişikliğin Örtüsü / 146
Devrimciliği Reformculuğun Yardımıyla Ezmek / 147
Reformcu Kürt Partisi / 148
Kürt Reformculuğunun Şansı / 149
Bir Aldatmaca: Özal'ın "Kürt Reformu" / 151
Kürt Cephesinden İşçi Hareketi ve Bazı Zaaflar / 154
3 Ocak Öncesi Beklenen / 155
"Onların Mücadelesi" mi; Hepimizin Mücadelesi mi? / 156
Olumsuz Bir Örnek: Ülke Gazetesinin Tutumu / 157
Bazı Dersler / 161
Güneydoğu'da Durum:
Devletin Erken Doğum Operasyonu / 163
Devletin On Ay Öncesinden Yöneldiği Yeni Politika / 166
Kitleye Yönelik Devlet Terörünü Olanaklı Kılan Koşullar / 168
iktidar, Orduyla Mutabakat Halindedir / 173
Türkiye Emekçileriyle Birlik Politikasında Israr Biricik Çözümdür / 174
ÖNSÖZ
İlk sosyalizm dalgasının geri çekilmesiyle, ulusal sorunun henüz çözüme kavuşmadığı ve ulusal gelişmenin daha tamamlanmadığı bölgelerde ulusların kendi kabuklarına çekilmesi süreci yaşanıyor, ikinci Dünya Savaşı'nın bitiminden 1970'lerin ortalarına kadar dünyaya hâkim olan enternasyonalizm, ezilen ulusların emperyalizme karşı birliği; yerini bugün milliyetçi akımların yükselişine bırakmıştır. Bu durumu, emperyalizmin içinde bulunduğumuz konjonktürde elde etmiş bulunduğu siyasi, askeri ve ideolojik üstünlüğün bir sonucu olarak değerlendirmek gerekiyor. Emperyalizm, özellikle ezilen dünyada milliyetçi eğilimleri körüklüyor. 2000'li yıllarda yüzlerce yeni devletçikle bölünmüş, dar-milliyetçi çıkar çatışmalarıyla birbirine düşmüş ezilen dünya; emperyalizmin dünya çapındaki hegemonyasını garantiye alacak bir gelişme olacaktır. Öte yandan yeniden yükselecek anti-emperyalist bir dalganın ezilen dünyada, hem mücadelede, hem de yeni siyasi oluşumlarda milliyetçiliğin alternatifi enternasyonalist ve büyük uluslararası birliklerin yolunu açacağına kuşku yoktur.
Ülkemizde Kürt devrimci ulusal hareketinin zor bir dönemden geçtiği açıktır. Bu dönemle birlikte Kürtler arasında yıllardan beri varlığını sürdüren iki ayrı eğilim, bu iki eğilim arasındaki mücadele; tarihî bir yol ayrımını getirip Kürtlerin önüne koymuştur.
Bunlardan birincisi milliyetçilik yoludur. Kürtleri, bölgedeki diğer komşu halklardan soyutlayan, bir yanıyla Kürtleri ulusal yalnızlığa mahkûm eden, diğer yanıyla Kürtleri emperyalistlerarası rekabetin girdabına çeken milliyetçilik yolu. Diğer yol ise, son yılların sıcak mücadelesi içinde Kürt halkının kanı ve canı pahasına öğrendiği ve geliştirdiği enternasyonalizmdir. Milliyetçilik bugün Kürtleri her alanda bölgedeki diğer halklardan ayırmak sloganıyla ortaya çıkıyor. Kitle örgütlerinde, sendikalarda, derneklerde her yerde ayrı örgütlenmeyi derinleştirmek istiyor. Bund'çu bir örgütlenmeyi getirip Kürtlere dayatıyor. Öte yandan enternasyonalist tavır ise, her alanda Kültlerin beraber yaşadığı diğer halklarla sıkı birliğini, öncü devrimci örgütlenmelerde birliğini, anti-emperyalizmi temel alan bir ulusal kurtuluşçuluğu, bölgenin diğer halklarını da kapsayan toplumsal devrimle birleşmiş, sosyalizme yönelmiş bir ulusal kurtuluşçuluğu Kültlerin önüne çıkış yolu olarak koyuyor. Konjonktürel gelişmeler ne olursa olsun, sonunda kazanacak olanın enternasyonalizm olacağı açıktır. Çünkü Kürt halkının geniş kesimlerinin çıkarları enternasyonalist bir tavra yönelmekten geçiyor.
Bu kitapta yer alan yazılar, Sosyalist Parti'nin aylık yayın organı Teori dergisinde 1990-1992 yılları arasında yayımlandı, ilk beş yazı, günümüz dünyasında ulusal soruna ilişkin teorik belirlemeleri kapsamaktadır. Birbirini tamamlayan yazılardır. İlk kaleme alındıklarında da bu husus gözetilerek yazılmışlardır. Diğer dört makale ise, Kürt sorununun son yıllardaki gelişimini konu edinen siyasi tahlil yazılarıdır. İki gruptaki yazıların bir bütün olarak okuyucuya sunulmasında, Kürt sorunu ile ilgili bütünsel bir anlayış açısından yarar görülmüştür.
Kitapta ilk olarak yer alan "Günümüzde Ulusal Sorun ve Uluslararasılaşma” başlıklı makaleye geniş bir ek yapılmıştır. Diğer makalelere ise bir kitap halinde derlemenin getirdiği bazı zorunlu değişiklikler dışında dokunulmamıştır. Kitabın, ülkemizde ulusal sorun üzerine yürütülen tartışmalara katkısı olmasını diliyorum.
8.5.1992
Mehmet Bedri Gültekin
Günümüzde Ulusal Sorun ve "Uluslararasılaşma"
Farklı coğrafyalar, farklı tarihler, farklı toplumsal mücadele pratikleri, toplumsal gelişme açısından içinde bulunulan farklı aşamalar, ulusal sorunda değişik çözümleri gündeme getirebilmektedir. Bütün bu söylediklerimize tarih içinden örnekler vermeye çalışarak, günümüz dünyasını bu açıdan inceleyeceğiz. Buradan hareketle ülkemizle ilgili söyleyeceklerimiz olacaktır.
1850 öncesi ve sonrası, ulusal sorun açısından Batı Avrupa'da iki ayrı tarihi dönemi belirler. Kapitalizmin tekelci aşamaya doğru bir yöneliş içine girmesi, büyük ölçekli üretim, boyutları devasa ölçülere varan pazar ekonomisi; ulusları daha önceki birbirinden yalıtılmıştık durumundan çıkardı. Enternasyonalist bir gücün, proletaryanın, siyaset sahnesinde yeni olan varlığı ise, o zamana kadar olmayan bir şeyi, demokratik devrim ve sosyalizm için mücadelede ulusların ortak mücadelesini gündeme getirdi. Ulusal sorun açısından, bu dönemler arasındaki farklılığı birkaç cümle ile açıklamak gerekirse; 1850'lerden sonra, daha öncesinin ulusal gelişme açısından bir zorunluluk olan ayrı ayrı "ulusal patikalar"ın varlığı bir zorunluluk olmaktan çıktı. Ulusal gelişmenin sağlanması veya tamamlanması, pekâlâ birden çok ulusun izlediği, beraberce içinde yer aldığı ortak bir süreç içinde de mümkün hale geldi. Doğu Avrupa bunun birçok örneğini sunuyor bize. Batı Avrupa'da istisna olan. Doğu Avrupa'da çok sık rastlanan bir örnek haline gelmiştir. Üçüncü Dünya'daki durumu daha sonra inceleyeceğiz. Görülecektir ki, 1850 öncesi Batı Avrupa'da istisna olan durum, 20. yüzyılda Asya ve Afrika'da en çok görülen olaydır. İstisna değil, esas olandır. Lenin'in yüzyılın başında yaptığı öngörü doğru ...
Mehmet Bedri Gültekin
Kürt Sorunu
Kaynak
Kaynak Yayınları
Kaynak Yayınları: 137
İkibinlerin Eşiğinde
Kürt Sorunu
Mehmet Bedri Gültekin
Bu kitabın yayın haklan
Analiz Basım Yayın Tasanm Uygulama Ltd. Şti.'nindir.
Birinci Basım: Temmuz 1993
Teknik Hazırlık: Sistem Ofset
Basım: Doyuran
Kaynak Yayınları: 137
Analiz Basım Yayın Tasarım Uygulama Ltd. Şti.
Ankara Cad. Vilayet Han 10 / Z-6
Cağaloğlu-Istanbul
Telefon: 513 83 52-53
Faks: 511 25 74
