Adım Adım Özgür Kürdistan

Adım Adım Özgür Kürdistan

Kemal Burkay

Deng

Bu yazılar Kemal Burkay'ın Güney Kürdistan’a yaptığı iki gezinin izlenimleri.
İlk gezi 1992 yılında, yani Güney'in özgürleşmesinin hemen ardından yapılmıştı.
Buna ilişkin izlenimler. İstanbul'da çıkan haftalık Azadi gazetesinde dizi halinde yayınlanmıştı. Bu bölümde hem uzun direniş ve savaş yıllarının izleri hem de özgürlüğün coşkusu ve kurulmakta olan yeni yaşam canlı biçimde anlatılıyor.
İkinci gezi ise 2004 yılı başlarında yapıldı. Bu geziye ilişkin yazılar, son 12 yıl içinde özgür Kürdistan'da yer alan gelişme ve değişmeyi yansıtıyorlar.
Kitapta ayrıca 32 resim yer alıyor.
Bu kitap Güney Kürdistan’la ve bu parçadaki Kürt devrimiyle ilgili olarak size toplu, öz bir bilgi sunuyor. Kemal Burkay’ın akıcı ve şiirsel diliyle kaleme alınmış bu yazıları ilginç bulacağınızı ve zevkle okuyacağınızı umarız.

İçindekiler

Önsöz / 8

1. Bölüm

Dicle / 9
Kürdistan’ın bir parçası üstüne gün ışıdı / 12
Parti ve Peşmerge / 16
Resim: Grup I / 17
Dıhok’ta / 23
Rusların Durumundan Daha İyi / 26
Özgürlük ve ekmek / 27
Meşe ağacı güçlü, dayanıklıdır, Kürtler gibi / 28
Yıkık köylerde yaşam yeniden başlıyor / 30
Dikenli Tel ve Mayın / 31
Günebakmayan çiçeği / 32
Akre’den Şeqlawa’ya doğru / 33
Kore Vadisi’nde Saddam’ın tankları / 35
Gece yarısı horozları / 36
Arılar, Karıncalar, İnsanlar / 39
Hani nerde Dokan kenti? / 41
Süleymaniye - Dağ-taş asker kaynıyordu / 43
Vakit erişince dağlar da sarsılır / 44
Kültlerin Bastili / 45
Otonom Kürdistan’ın Başkenti Hewler
Koyê kenti / 48
Resim: Grup II /  49
1970, Kürdistan’a tanınan otonomi / 53
Kürt halkının yaşamında önemli bir tarihsel olay / 54
Kürdistan Başbakanı’nı Zîyaret / 58
Ekonomik sorun en ağırı / 60
Tam bir seferberlik gerekiyor / 62
Kürdistan Parlamentosu’nu ziyaret / 63
Tarihin eşiğinde Kürt-Arap Federasyonu / 64
Kandil Dağı’nda-HDK Karargahında / 67
Yerle bir edilmiş bir kasaba, Sengeser / 68
HDK-İran’ın merkezinde / 68
Kürt doktorlar nerdesiniz? / 71
Partizanlar her yerdedir ama görünmezler / 72
İran’ın gerici rejimi artık inişe geçti / 73
Dağların Gündüzü ve Gecesi
Kara kar / 76
Dağların gündüz ve gecesi / 77
Dağlarda Avrupai bir havuz / 78
Dağların çağrısı / 79
Resim: Grup III / 81
Her Vadide Bir Irmak / 88
Kendi evinin kurdu / 89
Eli Beg Vadisi / 91
Resim: Grup IV / 95

2. Bölüm:

On Yıl Sonra Güney Kürdistan
Amman’dan Bağdat üzeri Güney Kürdistan’a / 99
Çöl şafağında sis / 101
Kürdistan-Arabistan, iki ayrı dünya /  102
Hewler’de / 104
Kültür Sarayı, Kürt Dili Akademisi / 106
Tank ve topların yerini güller aldı / 106
Gelişip serpilen Kürt kültürü / 108
Barzan Bölgesine Yolculuk / 110
Neçirvan Barzani ile Görüşme / 113
Resim: Grup V / 115
Süleymaniye’de / 123
Süleymaniye’nin Bastili / 125
Süleymaniye Üniversitesi /  126
Olof Palme Parkı, Anna Lindh Okulu / 126
Putlar yok, sanat var / 127
Kürtlerin Hroşiması Halepçe / 128
Panorama / 129
Sürüler otluyor ve kuşlar dönmüş / 130
Erbil Kalesi, Selahaddin Üniversitesi / 131
Mam Celal’i ziyaret, Dokan-Qelaçolan / 133
On Yıldan Bu Yana Değişenler
Ekonomik durum / 136
Barış ve demokrasi ortamında gelişim hızlı olacak / 137
Çok sesli, çok renkli siyasal yaşam / 138
Güney Kürdistan laiklik ve kadın özgürlüğü için güvence / 139
Türkmenler hiçbir dönemde böylesine özgür olmadılar / 140
Güney Kürdistan güvenlikli bölge / 142
Mesut Barzani ile görüşme / 146
Dönüş, Bağdat-Amman / 147
Hem zengin hem yoksul Kerkük / 147
Bir gece Bağdat’ta / 148
Müslüman olanın Arapça bilme şartı! / 149
Bu topraklara kara taş mı yağmış? / 150
Çölde gün batışı / 151
Resim: Grup VI / 153

ÖNSÖZ

Sevgili okurlar,
Bu kitaptaki yazılar benim Güney Kürdistan’a yaptığım gezilerin izlenimleri. Yazılar iki bölümden oluşuyor. Birinci bölüm, 1. Körfez Savaşı’ndan bir yıl kadar sonra, 1992 yazında Güney Kürdistan’a yaptığım gezi sırasında Kürtçe olarak kaleme aldığım yazılar. Onlar İstanbul’da iki dilde (Kürtçe-Türkçe) yayınlanan Azadi gazetesinin 21-29. sayılarında, Ekim-Kasım 1992’de dokuz bölüm halinde yayınlanmıştılar. Bu yazılarda Ali Dicleli adını kullanmıştım.

Bundan oniki yıl kadar sonra, Şubat-Mart 2004’te Kürdistan’a yaptığım diğer bir gezide gözlemlerimi bir kez daha, ancak bu kez Türkçe kaleme aldım. Onlar da www.kurdistan.nu adlı internet sitesinde ve dizi halinde yayınlandılar, ayrıca Deng Dergisi’nin 73. sayısında toplu olarak basıldılar. Sonradan bu yazıları Kürtçeye de çevirip aynı sitede yayınladım.

Söz konusu gezi notlarımı kitap halinde yayına hazırlarken, orijinali Kürtçe olan birinci bölümdeki yazıları da Türkçeye çevirdim. Böylece ilgi duyan okuyucular için şimdi bu yazıların tamamını birarada okumak ve oniki yıllık dönemdeki değişimi bir dereceye kadar izlemek mümkün.

Bu kitabın mizanpajını yapan ve yayına hazırlayan Ünal arkadaş ile, resimleri basıma uygun biçimde düzenleyen Selim ve Mıraz arkadaşlara, değerli katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Kemal Burkay
Mart 2005

Adım Adım Özgür Kürdistan

1. Bölüm

Dicle

Dicle Irmağı kaynağını kuzeyde Sivrice Gölü’nden alır. Gölün suyu temiz, durudur; onu dörtbir yanda kuşatan dağlardan gelir.

Tarihçilere ve arkeolojik araştırmalara göre geçmişte burada bir göl yoktu. Burası bir vadi idi, şimdi suyun altında kalan bölümde köyler ve bir şehir vardı. Sonradan doğu yönünde, belki yer sarsıntısı sonucu, belki başka nedenlerle önemli bir toprak kayması oldu ve derenin önü bir doğal setle kapandı. Sivrice Gölü böyle oluştu.

Halk dilinde bu göle ve yitik şehre ilişkin birçok öykü ve efsane vardır. Son yıllarda uzman kişilerce gölde yapılan sualtı araştırmaları, gerçekten de su altında batık bir kent olduğunu ortaya koydu.

Göl suyu doğu yakasındaki setin üstünden aşarak öte yanda bir dere oluşturur. Burası eski dere yatağının devamı olmalı. Buradan güneye doğru akar, Torosları aşar ve Ergani yöresinde ovaya ulaşır.

Baharları büyücek bir çay gibidir, hızla, hırsla akar, çevresini hırpalar. Yazları küçük bir deredir. Dağlar arasında, derin vadilerde köpürür, çağlayanlar oluşturur. Suyun kıyısında bir yanda demiryolu, diğer yanda Elazığ-Diyarbakır şosesi yer alır ve onu izleyerek bu dağları aşarlar.
.....

Kemal Burkay

Adım Adım Özgür Kürdistan

Deng

Deng Yayınları
Deng Yayınları: 74
Adım Adım Özgür Kürdistan
Kemal Burkay

Deng Yayınları
Kurtismail Paşa 5. Sok.
Fırat 5. Apt. Kat:1 No:2
Ofis - Diyarbakır

Tel: 0412.223 89 23
Fax: 0412.228 05 08

ISBN: 975-7011-45-2

Birinci baskı: Roja Nû Yayınları
Temmuz 2005
Stockholm

İkinci baskı: Mart 2006
Diyarbakır

Ön kapak: Haluk Öztürk
Baskı: Barış Matbaası-Mücellit / İst

Baskıya hazırlayan: Ünal Yardımcı