VII.-X. Yüzyıllarda Kürtler

VII. - X. Yüzyıllarda Kürtler

"IX. - XV. yüzyıllar Arap cografyacı ve tarihçilerinin materyallerini temel alan incelemede, VII. - X. yüzyıl Kürt tarihinin bazı bölümleri aydınlatılmıştır. Arap Halifeliğinin tarih fonunda Kürt kabilelerinin anti - Arap mücadelesi, islamlaştırılması, göçü vb. gösterilmiştir.

Bu kitap Kürdolojinin problemleriyle ugraşan uzmanlara, şarkıyatçılara ve tarihçilere tavsiye edilmiştir."

Ermenistan. SSCB Bilimler Akademisi Şarkıyat Enstitüsü yayını olarak 1987'de yayımlanan bu çalışma, Tarih Bilimleri uzmanlarınca denetlenmiş ve tavsiye.edilmiştir. Kitabın özgün adı "VII. - X. Yüzyıllarda Kürtler (Arap kaynaklarına göre)"dir.

İçindekiler

I. Giriş / 5
Birinci bölüm
II.Arap Halifeliğinde Kürtler (VII. - VIII. yüzyıllar)
1. Arap seferleri ve Kürtler (VII. yüzyılın 30'lu-40'lı yılları) / 16
2. Omeydiler döneminde Kürtler / 27

İkinci bölüm
III. Abbasi Halifeliği ve Kürtler
1. İlk Abbasiler döneminde Kürtler (VIII.-IX. Yüzyıllar) / 42
2. X. yüzyılın ilk yarısında Kürtler / 43
3. Kürtler'in islamlaştırılması / 57

Üçüncü bölüm
IV. Kürt kabileleri
1: Musul ve Cezire'deki Kürt kabileleri / 90
2. Cibal, Huzistan, Luristan ve Fars'ın Kürt kabileleri / 96
3. Kürtler'in dili ve işleri / 103
V. Sonuç

1- Giriş

Halifeliğin çeşitli, vilayetlerine dağılmış olan Kürtler, Arap fetihlerinden sonra yaklaşık üçyüz yıl boyunca yerel karakterdeki bütün olaylarda aktif olarak yer aldılar.

Kürtlerin Hariciler, Hürremiler hareketlerinde yer almasından önce Musul, Cezire, Cibal bölgelerinde gelişen diğer hareketlerde de yer aldıklarının belirtilmesi gerekir(1). Dini sloganlar altında gelişen bu hareketler, feodal düzene ve sömürüye karşı maddi ve sosyal eşitliğin sağlanması amacına yönelik olduğu kadar Arap egemenliğine de karşıdır.

İncelenen dönemde (Özellikle IX.-X. yüzyıllar), Kürt kabileleri zamanzaman yerleşim bölgelerindeki aktif hareketleriyle halifeliği tedirgin etmişlerdir. Bütün bunlar, halifeliğin politik iktidarının yavaş yavaş çürümesi ve İran halklarının anti-Arap hareketinin giderek yükselişiyle paralel olur.

VIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren çeşitli nedenlerle Kürt kabilelerin Halifeliğin farklı vilayetlerine yerleştirilmesi çabasına girişilmiştir. islamiyeti kabul eden Kürt kabile aristokrasisinin, bu iskânlardan kendi politik ve ekonomik çıkarları doğrultusunda yararlanmaya çalıştığı X. yüzyılda bu olay daha geniş kitleleri içine almıştır.

Bu yerleşim dönemi, şarkiyat biliminde günümüze değin özgün bir araştırmanın temeli olmamıştır. Kürtlerin yakınçağ tarihiyle ilgili problemlere değinen çalışmaların da olduğunu belirtmek yerinde olacaktır. Günümüzde bile temelde ortaçağ dönemi, Kürdolojinin az incelenmiş bölümlerinden biri olarak kalmaya devam etmektedir. Bu, yeterli derecede inceleme yapılmaması ve bilim dünyasına Kürtlerin tarihi için önemli olan ilk kaynakların girmemiş olmasıyla açıklanabilir. Son yıllarda bu yönelimde belirgin çıkışlar görülmüştür, fakat yapılan çalışmalar henüz yetersizdir.(2)

Bu aşamada, Sovyet tarih biliminin çağdaş isteklerini gözönüne alarak ve kaynak biliminin verilerine dayanarak kendi dillerinde orta-çağ Arap kaynalarının, coğrafya, biyografi türü diğer çalışmaların ...

Arşak Poladyan

VII. - X. Yüzyıllarda Kürtler

Öz-Ge yayınları

Çev: Mehmet Demir

Öz-Ge yayınları : 2
Yönetim yeri:Meşrutiyet cad. 17 - 19 Kızılay / Ankara
Tel: 118 22 96
Birinci basım : 1991

Dizgi : R prodüksiyon
Meşrutiyet cad. 10 – 44 / Ankara
Tel: 125 39 20

Baskı : ABC matbaacılık
Necatibey cad. 96-C / Ankara
Tel: 230 36 19

Kapak, : Asaf Koçak
Kapak resmi : Milattan önceki Kürtler'i (Medler) yansıtan çağdaş minyatür portresi (Berlin sanat ve tarih arşivi). Minyatür portre, Abidin Sönmez'in "Geschichte der Kurden Kürtler'in tarihi, Düsseldorf-1984" adlı kitabından alınmıştır.