|
GİRİŞ
Elinizdeki bu kitabı yayına hazırlamaktaki amacım; kitabın adından da anlaşılacağı üzere, parlamentoyu, çalışmalannı, kurumu olan bir “Gensoru” çerçevesinde etraflıca ortaya koymaktır.
Gensoru, Meclis iç Tüzüğü ve Anayasa'da düzenlenmiştir. Çalışmamızdaki önemi nedeniyle madde metinlerini aynen alıyorum.
1982 Anasası'nın 99'uncu maddesi:
“Gensoru önergesi verilişinden sonraki üç gün içinde bastırılarak üyelere dağıtılır; dağıtılmasından itibaren on gün içinde gündeme alınıp alınamayacağı görüşülür. Bu görüşmede ancak önerge sahiplerinden biri, siyasi parti grupları adına birer milletvekili, Bakanlar Kurulu adına Başbakan veya bir bakan konuşabilir.
Gündeme alınma kararıyla birlikte, gensorunun görüşülme günü de belli edilir; ancak gensorunun görüşülmesi, gündeme alma kararının verildiği tarihten başlayarak iki gün geçmedikçe yapılamaz ve yedi günden sonraya bırakılamaz.
Gensoru görüşmeleri sırasında üyelerin veya grupların verecekleri gerekçeli güvensizlik önergeleri veya Bakanlar Kurulu'nun güven isteği, bir tam gün geçtikten sonra oylanır. Bakanlar Kurulu veya bir bakanın düşürülebilmesi, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla olur; oylamada yalnız güvensizlik oyları sayılır.
Meclis çalışmalarının dengeli olarak yürütülebilmesi amacına ve yukarıdaki ilkelere uygun olmak kaydıyla gensoru ile ilgili diğer hususlar İçtüzükte belirlenir."
Millet Meclisi İçtüzüğü'nün 107'nci maddesi:
"Gensoru Önergesi bir siyasi parti grubu adına veya en az 10 Milletvekilinin imzasıyla verileblir.
Gensoru Önergesi beşyüz kelimeden fazla ise, imza sahipleri beşyüz kelimeyi geçmeyecek, bir özeti bu önergeye eklemek zorundadırlar.
Başkanlık bu özetleri bastırır. Gerekli görürse önergeleri de bastırıpdağıtabilir.
Gensoru görüşmeleri Anayasa'mn 89’uncu maddesi hükümlerine göre yapılır.”
Madde metinlerinden açıkça görüldüğü üzere, bir gensoru önergesinin verilebilmesinin koşulu ya parlamentoda "grup” olarak temsil edilmek, ya da 20 milletvekilinin imzasını sağlamak gerekmektedir.
Meclis içtüzüğü 1973 tarihli olduğundan dolayı, henüz kendini anayasaya uydurabilmiş değildir. Bu nedenle, Meclis içtüzüğü'nde Gensoru önergesi verebilmek için 10 milletvekilinin imzası yeterlidir. Ancak, anayasa hükmü uygulanır.
Bizim imza sayımızın 18 olması nedeniyle, bu kurumu yeterince işletme olanağımız yoktur. Bu çerçevede yeri gelmişken, önergemize imza vererek bu kurumu bugüne kadar, bir kez de olsa değerlendirme olanağı veren; Van Milletvekili Fethullah Erbaş ile Hakkâri Milletvekili Esat Canan'a şahsım ve arkadaşlarım adına teşekkür ederim. '
İçişleri Bakanı ismet Sezgin'i ve gerçekten de onun şahsında DYP-SHP Koalisyon Hükümeti ile devletin izlediği politikaları deşifre etme olanağını yeterince kulandığımız kanaatindeyim.
“Gerçekleri çarpıtmak yoluyla halkı aldatıp, suçluları korumayı görev haline getirmek” nedeniyle verdiğimiz Gensoru önergesinin “ön görüşmeleri” sırasında imzacı milletvekili arkadaşlarım adına parlamentoda yaptığım on dakikalık konuşma ile diğer parti gruplarının ve içişleri Bakanı'nın hükümet adına yapmış olduğu konuşma karşılaştırılması halinde, Türkiye’yi, Türk halkını, Kürt halkını bu kadar hayati düzeyde etkileyen bir sorunda takınılan tavırlar konusunda bir netliğin sağlanacağı ve böylece, halka dost ve yabancı politik çizgilerin de ortaya çıkacağı düşüncesindeyim.
Tüm bu söylenenler elinizdeki derlemede bulunan ve ancak, önerge ve konuşmada sözünü ettiğimiz olayların bir bölümü ile ilgili olan "belgeler’le birlikte değerlendirildiğinde; doğruluk dereceleri de anlaşılacaktır.
Bu çalışma dar anlamda şahsım, geniş anlamda HEP Milletvekillerinin sadece bir Gensorunun sınırları içinde yapılan çalışmalarını da ortaya koyacağı düşüncesindeyim.
Kitabın sınırlı da olsa, bir dönemi belgeler ışığında aydınlattığını umuyorum. Takdir okuyucuların olacaktır.
26.5.1993
Sedat YURTDAŞ
Diyarbakır Milletvekili
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
Başlangıç
İnsanlık ailesinin tüm üyelerinin niteliğindeki onur ve eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu,
İnsan haklarını gözardı ederek horgörmenin insanlık vicdanını yaralayan barbarca eylemlerle sonuçlandığını ve insanlığın söz ve inanç özgürlüğüyle korku ve yokluktan arınma özgürlüğünden yararlanacağı bir dünyanın herkesin en yüksek beklentisi olduğunun ilan edilmiş bulunduğunu,
insanlık zorbalık ve baskıya karşı son bir yol olarak ayaklanmaya başvurmak zorunda bırakılmaması için, insan haklarının hukuk düzeniyle korunması,
Uluslararasında dostça ilişkiler geliştirmeyi özendirmenin temel olduğunu,
Birleşmiş Milletler Halklarının Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda temel insan haklarına, insan kişiliğinin onur ve değerlerine, erkeklerle kadınların hak eşitliğine olan inancını yeniden belirttiğini ve daha geniş bir özgürlük içinde toplumsal gelişme ve daha iyi bir yaşam düzeyi sağlamaya karar vermiş olduğunu,
Üye devletlerin Birleşmiş Milletlerle işbirliği içinde, insan haklarının ve temel özgürlüklerin evrensel olarak saygı görüp gözetilmesini sağlamayı yükümlendirdiklerini,
Bu hak ve özgürlükler konusunda ortak bir anlayış oluşturmanın bu yükümlülüğün tam olarak gerçekleşmesi için büyük önem taşıdığını göz önüne alarak,
Genel Kurul,
Toplumun her bireyinin ve her organının bu bildirgeyi sürekli olarak göz önünde bulundurarak eğitim ve öğretim yoluyla bu hak ve özgürlüklere saygıyı geliştirmeye ve ulusal ve uluslararası geliştirici önlemlerle gerek üye devlet halkları, gerekse bu devletlerin yargı yetkisi içinde ülkelerin halkları arasında bu hak ve özgürlüklerin evrensel ve etkin biçimde tanınıp gözetilmesini sağlamaya çaba göstermeleri amacıyla tüm halklar ve uluslar için bir ortak başarı ölçüsü olarak bu İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'ni ilan eder.
…..
| 
