|
ÖNSÖZ
Bu incelemede, ülkemizde ve Ortadoğu da pek az tanınan, tanıdıklarını iddia edenlerin çoğunun da, yanlış bilgilerle donanmış makaleler veya kitapçıklar kaleme alarak "tanıtmaya çalıştıkları Yezidilik ve Yezidiler'in etnik ve kültürel kökenleri ele alınıyor.
İlk başta derin analizlere girmekten, kesin sonuçlara varmaktan kaçınmak istedim. Ama eldeki Yezidi kaynaklı malzemeyle, batılı ve doğulu din tarihçilerinin, gezginlerin ve doğubilimcilerinin araştırmalarını karşılaştırmak gerekliydi. Böylece bu karşılaştırma bir analize ve sonuca götürdü.
Kürt tarihçilerinin, aydınlarının kendi elleriyle kendi tarihlerini, gelenek ve göreneklerini,' Kürtler in kökenlerini, kültürel kaynak ve bağlarını, İslam öncesi Kürt din ve inançlarını araştırdıkları, bu konularda çeşitli ve çok yanlı olmaya çaba gösteren çalışmaların yayınlandığı bu dönemin, araştırmacıların duygusallıktan en çok sıyrılmaları gerektiği bir dönem olduğuna inanıyorum.
Okurun bu kitabın ana metniyle karşılaştırma yapabilmesi için, Yezidi topluluğunun dünyevi lideri olan.Emir Muaviye bin İsmail'in uzun bir makalesini Almanca'dan çevirdim; Emir'in oğlu, Emir Anvar Muaviye İsmail'in Bildirgesi Arapça dan, Yezidiler in her iki kutsal kitapları ve Şeyh Adi'nin İlahisi de İngilizceden çevrilerek, eklendi. Bu Yezidi kaynaklı belgeler ilk kez Türkiye'de, ve Türkçe yayınlanmaktadır.
Bu çalışmanın rahat okunmasını sağlamak için dipnotlara yer vermedim. Bunun yerine, kitabın içinde adı geçen kaynak eserlerin bir listesini metnin sonuna ekledim.
Erol Sever
Stockholm, Ocak 1993
I. Yezidîliği Hazırlayan Önkoşullar
Şeyh Adi bin Misafir
Yezidi dininin "peygamberi" ve "kurucusu" olarak bilinen Adi bin Misafir 1075 yılında, Lübnan'da, antik Baalbek'in güneyinde ve Bekaa vadisinin ban yamaçlarında kurulmuş olan Beyt Far - Kirbet Kanafar köyünde doğdu.
Babası Misafir bin İsmail, soyu Emevi Halifesi Mervan el-Hakim'e dayanan bir din adamıydı. Annesi Yezda adını taşıyordu. Adi'nin babasının türbesi, Bekaa vadisine bakan bir yamaçtadır. Ailenin evinin yıkıntıları türbenin aşağısında ve annesinin ve kızkardeşinin mezarları da, türbenin yanındaki meşe ağacının dibinde duruyor.
Selçukluların Bağdat'ı istila ettikleri 1055 yıllarında, kentteki hukuk ve ilahiyat öğreten medreselerde, Ebu Hamid el-Gazali'nin yol gösterdiği müderrisler ders veriyorlardı. El-Gazali Sufi'ydi; vaazlarıyla, müridlerinin çalışmalarıyla Sufilik öğretisini yayıyordu. Adi bin Misafir gençliğinde Bağdat'a giderek, el-Gazali'den ve diğer Sufı müderrislerden dersler aldı. Bu yıllardaki medrese arkadaşlarından biri de, sonradan Kadiri tarikatını kuracak olan Abdül-kadir el-Cilani idi.
Adi bir süre sonra Bağdat'dan ayrılarak, Musul'un güneydoğusundaki, bir zamanlar ünlü Hıristiyan asketlerinden îth Alaha'nın yaşadığı Laliş'e gitti.
Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında Hıristiyanlar Romalılar ile İran arasında sıkışmışlardı. Çoktanrıcı Roma imparatorluğunda ve devletin resmi dini Zerdüştçülük olan İran'da Hıristiyanlık'a geçmenin cezası ölümdü. Bu bölgenin Hıristiyanlan küçük cemaatler halinde ...
| 
