|
ÖNSÖZ
Kürtler... Anadolu'nun en eski halkı. Yaşı bilinmeyecek kadar eski. Yaşadıkları yer, hep Anadolu. Ari ırk olamaz. Dışardan bu yörelere çıkıp gelmiş bir topluluk değil. Sümerlerle birlikte günümüzde dört ayrı ülkenin coğrafyası içinde kalan -eski adıyla- Mezopotamya'nın baş yastığı Zağros'un evladları. Uygarlıktaki önemli buluşlarıyla insanlığı ayağa kaldıran, yürüten bir halk.
Dünya yuvarlağının her köşesinde halklar yaşadı. Ama Mezopotamya’nın. Zağros'un ayrıcalığı var. Bu yöre, insanlık tarihinde yazının ilk keşfedildiği bölge. Gökyüzüne rasathanenin ilk doğrulduğu yer. ilk tekerleğin döndüğü, ilk şiirin yazıldığı, ilahların beğenip seçtikleri, aile hayatı yaşadıkları -dahası var- aritmetik, tıp. ticaret, dış ilişkiler, diplomasi, barış antlaşmaları, ilk efsaneler, ilk yontular, ilk mabetler için bilime, sanata kucağını açmış bir yöre... işte bunların hepsinde Kürt halkının da alın teri var. Her şeyin ilki olmak kolay mı?
İşte biz, binlerce yıllık uygarlığın üzerine atılan ölü toprakların kaldırmak, gerçekleri gün ışığına çıkarmak için bu kitabı yazdık. En iyisini yaptığımızı savlamıyoruz. Ama bugüne kadar yapılmayanı yapmak da az şey değil.
Bir arkeolog gibi toprağı tırnaklanmızla kazıdık. Sekiz-dokuz bin yıl gerilere gittik. Ortaya çıkardığımız bilgilerin hiçbir hasar görmeden gözler önüne serilmesine büyük özen gösterdik.
Teori dergisinin değerli yöneticileri sayfalannı bu çalışmalarımıza açtı. Bu kitapta okuyacağınız yazılar, 1990 ve 1991 yılında işte bu dergide yayımlanan makalelerimizden oluşuyor.
Okurlarımızın teşvik, destek ve ısrarlı istekleri bu yazılanmızı bir
kitapta toplama konusunda bizi cesaretlendirdi.
Kürtlerin kültür alanında ortaya koyduklarının bilinmesi Türkler ve Kürtler arasındaki sevgi, saygı ve kardeşliği daha da pekleştirecektir. Bizim inancımız budur. "Sevelim, sevilelim" sözü bu yaratmaların ortamında ve eşitlik potasında oluşur. Bu iki halk arasında hiçbir zaman düşmanlık olmadı. Tarih boyu kaderbirliği ettikleri pek çok konu var. Ancak resmî ideoloji araya uçurumlar koydu. Kültür ve uygarlık konusunda yaratılan bu erozyon alanlarını yemyeşil ormanlara dönüştürmek için demokrasiye inanmış herkesin katkıda bulunması gerekir. Kültürden ve uygarlıktan korkmanın hiçbir yararı yoktur.
Kültürü ve uygarlığı yaratan topluluk hangisi olursa olsun bunun nimetlerinden ve sonuçlarından tüm insanlık yararlanır. Biz bu kitabımıza Kürtlerin uygarlığa yaptıkları katkıların tümünü sığdırabilmiş değiliz. Kürt müziği, Kürt şiiri. Kürt edebiyatı, Kürtlerde giyim-kuşam. Kürt halk oyunları, iş türküleri, Kürt mutfağı, Kürtlerde kadın ve aile yaşamı, ilençler. ağıtlar, söylenceler, deyişler, maniler, atasözleri vb. konularda bir başka kitabın hazırlığı içindeyiz. Bu konularda ellerinde materyal, fotoğraf ve dökümanları olan okurlarımızın bunları bize ulaştırmak üzere Teori dergisine göndermelerini diliyoruz.
Kitabımızın ortaya çıkmasında büyük ilgi gördüğümüz Teori dergisine ve yöneticilerine, çalışmalarımızda bize unutulmaz yardımları olan düşün adamı ve değerli yazar Faik Bulut'a ve siz değerli okurlarımıza şükranlarımızı sunarız.
Dr. Cenışid Bender
Tarihte Kürt Halkinin Yerî
Gutilerin varlığı çok eski yıllara iner. Şimdiye kadar bilinen ilk Guti Kralı Emnatum (Annatom) olup M.Ö. 3100 yıllarında yaşamıştı. Yani günümüzden 5091 yıl önce. Bu tarihlerden sonra gelen kralların çoğu Kürt halkının kendilerinden önceki tarihî geçmişinden söz etmişlerdir.1
Nitekim Lagaş (Lagash) Kralı Adadnari M.Ö. 2400 yıllarında hükümdarken Karda halkından, Ur (Our) Kralı Kmil Sin, Kürde toprağından, Hitit Kralı Şubilkubuc (Souppilouliouma I) Milattan Önce 1370 yıllarında Gürde halkından, daha sonraları da Asur kitabelerinde Kardaka bölgesinden ve Kurtie, Kurti topluluğundan söz etmişti.
Örneğin, Asur Kralı Tugulli İnor, Gutilere (Kurti) diyordu. (Bak: General İhsan Nuri, Kürilerin Kökeni, s.a 33)
M.Ö. IX, yüzyılda yaşamış olan bir başka Asur Kralı Adalnirart, Kusi, Guti, Subari ordularıyla çarpıştı. Bu kral, kitabelerinde Gutiler için Kurti demekteydi. (Bkz: General İhsan Nuri, a.g.c. s. 37).
Kürt halkının kökenini incelerken değerli yazar General İhsan Nuri şunları belirtir:
Kürt asıllı olan Khaldi, Ararali, Subari, Nayri, Mitani, Muski ve Kasi (Kusi) devletlerinin Gutilerden geldiğini, yani tümünün kökeninin Gutilere dayandığını gösteren açık, kesin ve tartışılması olanaksız tarihsel bir belge vardır.
Bu belge I. Salmanasar (Saimanzar) ile ilgilidir. Bu kral M.Ö. 1280-1261 yıllarında Asur ülkesinde iktidarda bulundu. Yani Guti Kralı Emnatum'dan tam 1820 yıl sonra.
İşte bu Asurlu kralın kitabesinde şunlar yazılmıştır:
"Bir yıldız gibi parlayan Guti halkı, yalnız çokluğuyla değil; azim, şiddet, dehşet ve yıkıcılıklarıyla da tanınmışlardır. Düşmanlıkları bana karşı da sürüp gitti.”
Kürt Guti devletinin ortadan kalkmasından takriben bin yıl kadar ...
1 / Emnatum ismi Sümerlerce de kullanılmıştır. (Y.N.)
|
