|
EDİTÖRÜN NOTU
Brooklyn Sanat Konseyi’nin (Brooklyn Art Council) yaptığı bir bağış sayesinde geçen ilkbahar Kurdish Library, kendi koleksiyonlarımızdan bir araya getirdiği metinlerle "The Legacy of Saladin" [Selahaddin’in Mirası] isimli bir metin hazırladı. Bu yüzyılda yazılmış kitapların çoğu, ölümünün üzerinde sekiz yüz yıl geçmiş olmasına rağmen, Selahaddin’in Haçlı Seferlerindeki kariyeri ve mirasıyla ilgili tartışmaların hâlâ ne kadar canlı olduğunu gösterir.
Dahası, Selahaddin’in eşine az rastlanır, düşmanları tarafından bile hürmetle anılan birkaç tarihsel kişilikten biri olduğunu biliyoruz. Islamın bu sadık savunucusu Haçlıların baş düşmanı olmasına rağmen sayıca çok da az olmayan seçkin Hıristiyanlar tarafından oldukça hürmet görür. Ünlü Orta Çağ ozanı Dante’yi örnek olarak gösterebiliriz. John Freccero, Kraliyet Şairi Robert Pinsky’nin kısa bir süre önce yapmış olduğu Infemo çevirisini takdim ederken, "Dante, Hıristiyan ozanların en büyüğü olarak ün yapmış olmasına rağmen Infemo'da Hıristiyan bağışlayıcılığının izine rastlanmaz" der. Ancak birçok kahramanını cehenneme gönderen affetme duygusundan yoksun Dante, Selahaddin’i Araf’a koyar. Pinsky, çeviriye yazdığı bir dipnotta Dante’nin, Selahaddin’in bir Hıristiyan olmamasına rağmen "adil ve cömert bir yönetici" olduğu sonucuna ulaştığını belirtir.
Adından da anlaşılacağı gibi, bu sayı Kürt tarihinin bu en ünlü şahsiyetinin ardında bıraktığı mirasa ayrılmıştır. Mısırlı bilim adamı Fehmi Hafız, Haçlı Seferlerine giriş yaparak Selahaddin’in dönemine giden yolu aralar. Selahaddin’in, vakanüvis Bahaddin İbn Şeddad tarafından resmedilen kişiliği, merhum Francesco Gabrielli’nin çevirisiyle kitaba aktarılmıştır. Cambridge Üniversitesi öğretim görevlilerinden M.C. Lyons, Selahaddin’in hayatı ve O’nun hakkmdaki, büyük oranda erken Avrupa kaynaklarındaki materyallere dayanan efsanelelere ilişkin bir değerlendirmede bulunmuştur. Kurdish Library’den alman üçüncü bir makale, Selahaddin’in etrafındaki tartışmalarla ve onun kendisini eleştirenlerden bile aldığı coşku dolu övgüyle ilgilidir.
Bu çalışmanın incelediği temel konulardan birisi Selahaddin’in Kürt oluşunun onun üzerindeki etkisidir. Orijinal biyografi yazarlarının bu konuda bize pek yardımcı oldukları söylenemez. Üstelik günümüzde yaşayan çoğu Kürdün, bu atalarını, Kürt olmayanların çıkarını kendi halkının çıkarlarından üstün tutan bir başka başarısız Kürt lider olarak değerlendirip dışlamaları olayları daha da karmaşık hale getirmektedir. Eğer Selahaddin daha fazla etnosentrist olmuş olsaydı, Kürtler bugün Ortadoğu’yu yönetiyor olurlardı inancına sahip olduklarından Eyyubi İmparatorluğunun bu kurucusunu sadece kayıplarıyla değerlendirirler.
R. Stephen Humphreys’in hanedan üzerine yazmış olduğu kitabından alınan, Eyyubi Konfederasyonu’nun Kökenleri adlı incelemesi, tıpkı Paul Blaum’un Selahaddin’in halefleriyle başlayıp Eyyubi hakimiyetinin sona erişiyle biten makalesinde olduğu gibi bilinenden farklı bir hikaye anlatır.
Bu çalışmada yerlerin ve adların yazılışını, dipnotlama biçimini ve fonetik işaretleri yazarların bize sunduğu şekliyle bıraktık. Ancak kitaba aktarılan, yeni baskısı yapılmış iki makale bu konuda farklılık gösterir, onları da orijinal şekliyle yeniden yazmayı uygun gördük.
Haçlı Seferleri ve Selahaddin Dönemi
Fehmy Hafız
Tarihsel akışı içinde düşünüldüğünde Haçlı Seferleri, Batı ile Doğu arasında Antik Çağ’ın Truva ve Pers savaşlarıyla başlayan ve modem Batı Avrupa’nın emperyalist yayılmasıyla son bulan uzun bir hikayenin orta kısmını oluşturur. Doğu ile Batı arasındaki coğrafi ayrım, birbirine rakip dinsel, ırksal ve dilsel farklılıkları da beraberinde getirmesinden dolayı son derece büyük bir öneme sahiptir. Daha açık bir deyişle Haçlı Seferleri, Hıristiyan Avrupa’nın MS 632’den beri sadece Suriye ve Küçük Asya’ya değil fakat İspanya ve Sicilya’ya da askeri saldırılar düzenleyen Müslüman Asya’ya yönelik tepkisinin ifadesidir. Geçmişten gelen nedenler arasında tarih sahnesine çıkışlarıyla Avrupa haritasını değiştiren Cermen kabilelerin göçebe ve askerliğe yatkın yaşam biçimleri; 1009’da binlerce Avrupalının Hac yeri olan ve anahtarları Kudüs patriği tarafından Chalemagne’e bir takdis aracı olarak gönderilen Kutsal ...
| 
