La bibliothèque numérique kurde (BNK)
Retour au resultats
Imprimer cette page

Evliya Çelebi Seyahatnamesi - IV


Auteur :
Éditeur : Zuhuri Danışman Yayınevi Date & Lieu : 1972, İstanbul
Préface : Pages : 320
Traduction : ISBN :
Langue : TurcFormat : 145 x 210 mm
Code FIKP : Liv. Tur. Cel. Sey. (4) N° 5404Thème : Général

Présentation
Table des Matières Introduction Identité PDF
Evliya Çelebi Seyahatnamesi - IV

Versions

Evliya Çelebi Seyahatnamesi - IV

Evliya Çelebi

Zuhuri Danışman Yayınevi

Evvelâ kaleden kıbleye 12 saat sık ormanlıklar içinde giderek Dağistan hududunda Küre kasabasına geldik.
Küre konağı: Dağistan Hâkimi (Şah Mihal) Hân’ın tahtı olan (Tâbeseran) hududunda bağ ve bahçeli, bin süslü ve mâmur evli, küçük câmili kasabadır. Çarşı ve pazarı yok... Sâdece cuma, günü etraftaki köylerden adamlar gelip alış veriş ederler. Fakat altun ve kuruş nedir bilmezler. İş ve kazançları değiş - tokuş iledir. Eskidenberi öyle olagelmiştir. On bin kadar ahalisi' şâfiî mezhebinde, temiz itikatlı, dindar kimselerdir.
Bu şehirde hiç kadın tâifesi görmedim. Meğer bu Dağıstan'da bir kadın, ancak öldükten sonra mezarlığa giderken şehri seyredermiş!. Kadınlar taifesinin kapıdan dışarı çıkmak ihtimâli yoktur. Meğer, Hacc-ı şerife gitmek için ola... Ahâlisi, güler yüzlü, garip dostu, vücudlan düzgün adamlardır.



DÖRDÜNCÜ KİTAP

Demirkapı’dan Gürcistan’a Gidiş

Evvelâ kaleden kıbleye 12 saat sık ormanlıklar içinde giderek Dağistan hududunda Küre kasabasına geldik.

Küre konağı: Dağistan Hâkimi (Şah Mihal) Hân’ın tahtı olan (Tâbeseran) hududunda bağ ve bahçeli, bin süslü ve mâmur evli, küçük câmili kasabadır. Çarşı ve pazarı yok... Sâdece cuma, günü etraftaki köylerden adamlar gelip alış veriş ederler. Fakat altun ve kuruş nedir bilmezler. İş ve kazançları değiş - tokuş iledir. Eskidenberi öyle olagelmiştir. On bin kadar ahalisi şâfiî mezhebinde, temiz itikatlı, dindar kimselerdir.

Bu şehirde hiç kadın tâifesi görmedim. Meğer bu Dağıstan'da bir kadın, ancak öldükten sonra mezarlığa giderken şehri seyredermiş!. Kadınlar taifesinin kapıdan dışarı çıkmak ihtimâli yoktur. Meğer, Hacc-ı şerife gitmek için ola... Ahâlisi, güler yüzlü, garip dostu, vücudlan düzgün adamlardır.
Bağ ve bahçeleri vardır.

Buradan kalkıp yine dağ ve ormanlıklar içinde gide-ı rek (Avar) ülkesine girdik. Burası, Dağistan hâkiminin hâs ülkesidir. Üç gün bu ülkede kasabaları seyrederek Serirallan şehrine geldik. Bu ülkenin kalesini eski zamanda (Nûşiıyan oğlu Hürmüz Tâcdar) yapmıştır. Bu şehir içinde nice bin cenk ve kavga olduktan sonra Acem Şâhı (Kör Hudâ-bende), Dağistan hâkiminin elinden almıştır. OsmanlIlar zaptetmesin diye, kalesini harabetmiştir. Hâlen Acemlerin elinde olub Ars kalesi hâkimi toprağında. Elbürz dağı değindedir.

Dağistan tarihlerinde bu şehre (Serirallan) denmesine sebeb «Hazret-i Süleyman havada gezerken, tahtını buraya kondurup Elbürz dağını seyrettiği vakit imâr edilmesidir» diye yazar. Demirkapı, Şemâhi, Niyaz-âbad şehirlerinin arasında, eski bir şehirdir. Üç hudud arasında olduğundan o kadar mâmur değildir. Havası soğuk olduğundan bağ - bahçesi azdır. 3000 kadar toprak örtülü evi, câmileri vardır. Acem elinde olduğu için, câmileri cemâatten garib kalmıştır. Yedi hamamı, onbir kervansarayı, yetmiş kadar çarşı -pazar dükkânları vardır.
Bir gece misafir olduğumuz için iyice seyredemedim. Hanlık ve kadılıktır. Kelenteri, Münşisi, Darogası, bin kadar növkeri vardır. Ahâlisinin çoğu sünnîdir. Pamuk bezi dokurlar. Su ve havasının güzelliğinden dilberleri meşhurdur Batı tarafında Elbürz dağından çıkarak Kür nehrine dökülen bir çayı vardır.

Buradan yine Kıbleye giderek (Hiten) ülkesine geldik. Buda Dağistan hâkimi ülkelerinden üçyüz parça köyü olan mâmur bir kasabadır. Bir tarafı Elbürz dağıdır. Burada üç gün kasabaları seyrederek (Zahor) şehrine geldik. Bu da 150 parça kadar kasabalıdır. Dağistan hâkiminin boy beylerinden (Emir Yusuf Bey) in hükmündedir. Fakat birkaç kere Acemlere tâbi olmuşlardır. Şimdi ahâlisi sünnî ve şâfiî mezhebinde olub, yedi bin kadar cenk adamları vardır. Beyi ile bir gece sohbet ettik, bize, 50 aded zerduva postu, yaban kedisi postları verdi. Hakir de ona, üç aded nakışlı Kaya Sultan mendili verdim.

Bu şehirde (Şeyh Emir Sultan ziyâret yeri) ulu Sultandır. Dağistan’m bu ülkesindeki bilginler başka tarafta yoktur.  Bu ülkede yalan, başkalarının ardından söylemek, fenâlık, başkası hakkında kötü fikir sahibi olmak, kin, kibir, düşmanlık yoktur. Fakat Râfizîleri ne vilâyetlerine korlar, ne de onlarla alış veriş ederler.

Hududda Ordubâr kalesi : Acemler elindedir. Bu kale sol tarafımızda kalıp hakir, Şeki kalesi sınırına gittim. (Zoharye) kasabasına geldik. Gürcistan’da Temres Han hudu-dundadır. Tiflis Hânına tâbi büyük şehirdir. Reâyâsı Gürcü, Aznavur. Ermeni ve Gökdolaktır. Buradan ilerleyip Kaht şehrine geldik. Gürcistan’da ve Acem idaresindedir. İlk kurucusu (Nûşirvan)’dır. Zamanla kalesinin bâzı yerleri harab-olmuştur. Etrafı 14000 adımdır. 170 burcu, üç kapısı var. Kale içinde ikibin tane mâmur evleri vardır. Harab câmi-leri, han ve hamamları, çarşı ve pazarı vardır. Su ve havasının güzelliğinden mahbub ve mahbubeleri dünyaca meşhurdur. Suyu çok lezzetlidir. Suları, Elbiirz dağının yedinci tabaka aşağı eteklerinden gelip, Kalıtın bağ ve bahçelerini suladıktan sonra, doğuda Kür (Kura) nehrine dökülür.

Havası soğukça olduğundan ipeği beğenilmez. Ahâlisi Ermeni, Gökdolak ve Gürcülerdir. Hâkimleri başkaca sultandır. Bin kadar Növkeri vardır. 12 Hâkimi, kadısı vardır. Şah İsmail, Yavuz Selim ile Çıldır cengi yapmazdan evvel buranın su ve havasından hoşlanıp şehirde üç sene oturmuş... Kalenin dışında satrançvari sokaklariyle , büyük bir varoş yapmış ki, gûyâ orta Macar diyârında (Kaşa) şehridir. Muharebedeyse Şahın yüzbiıı askeri kılıçtan geçip, ancak kendisi Azerbeycan diyârına can atmıştır. Sonra Urguncu OsmanlI askeri ile Gürcistan askeri bu şehre gelip yağma etmişlerdir. Sonraları da o kadar mâmur olamamış . Fer-had Paşa, Araş kalesini mâmur ettiği vakit bunun taşlarını arabalarla olaya taşıtmış Sultanı hakire fazla muhabbetinden, bir konak arkadaş verdi.

.....




Fondation-Institut kurde de Paris © 2024
BIBLIOTHEQUE
Informations pratiques
Informations légales
PROJET
Historique
Partenaires
LISTE
Thèmes
Auteurs
Éditeurs
Langues
Revues