Berevoka Berhema - 2

Berevoka Berhema - 3 [Kurdî, Yêrêvan, 2009]

Berevoka Berhema - 2

Fêrikê Ûsif

Lîmûş

Vê berevokêda xên ji helbesta û destana, ku Fêrîkê Ûsiv salên 1971-1984 nivîsîne, usa ji Kurteçîrokên wî, nivîsarên wî, bi semavê “Laqirdiyên Pampê”, Pîyêsa (şano) “Bê qelen”, “Çend bîranînêd Fêrîkê Ûsiv” û “Fikir û mitalên” wî cîwar bûne, ku ewî salên başqe-başqeda nivîsîne û cara yekemîn têne weşandinê.
Nav destnivîsarada hinek xet, peyv nedihatin xwendinê. Dewsa wan niqitk hatine danînê.

Fêrîkê Ûsiv ewledekî gelê kurdî xwedî şuret, merîfeta xwezayîye (tebyctî) crhedc û mczinc... Di govcka xwcdîharkirina şayîrtîyêda Fêrîkê Usiv destpêkê girtî lieta dawîyê xwe testîq kir çawa şexsekî cfrandarîyêyî helal û bi temamî dilvckirî.
...Û şayîrckî mîna Fcrîkê Ûsiv. ku scrdapê îsaf bû, helal û temiz - destê hine “şayîr" û "rewşenbîrên" nexwez û nezanda hergav dizêrya- dikewgirî... Pirs cwe. wckî surct- mcrîfcta ji Xwedc hatî geleka davîte di nava xêmexwezîya tel û terî.
...Naka Fêrîkê Ûsiv wck şayîrckî csilzadc bêminet dilive diçe berbi pêşeroja edebyeta kurd û Kurdistanê. poêzîya wî bi taqên xalise kûr û bi xemil-rengên ştavva nitirîye... ew her tenê layîq-hêjeyî hizkirinê û qîmetkirina bilinde. / Çerkezê Reş

Naverok

Derheqa Fêrîkê Ûsivda

Helbet - 1971
Mînaxwebe / 9
Bahare, şayîr / 9
...Va min hem kirye / 10
Cênîk / 10
Demaxatirî / 10
Ez wan çevê te / 11
Rindê / 11
Min pêz didot / 12

1972
Bavmezinê kurda / 13
Fîrdûsîyê mezin / 13
Bahara min / 14
Elegez / 15
Sûretsûfe / 15
Gezora / 16
Ey xêvê dil / 16
Pêncî û pênc sal / 16
Hetahevkî / 17
Emirê mirov / 17
“Cotkarêd” kurda / 17
Remel çûyê webe / 18
Li gêdûka Pûşkîn / 18
Biçûk li hewşê / 19
Min berfêra / 19
Rûvî û dîk / 20
Dewat / 20

1973
Bavê min-Ûsivê îvo ra / 23
Bona dayka min / 24
Nav mal û hal / 24
Xwedê ku Homêr / 24
Em şayîrêd şerqê / 24
Tuk digrîyî / 25
Sal hate salê / 25
Dageryayî / 25
Xortara / 26
Mêş / 26
Emir bere-bere / 27
Dema heçê / 27
Helbestvanêd mera / 28

1974
Vê şevê / 29
Çendik û çend sal / 30
Dara azayê / 31
Kurd xerîbdoste / 33
Usa min dixwest / 33
Ez bimirim / 34
Cama dilê min / 34
Kulfet / 35
- Hinek hene / 35
Şev-mişev / 36
Tevirkola / 36
Mînanî lêya / 37
Gelek fort û çêrr / 37
Bikin toz / 38
Sehê Boxir / 38
Merî hebya / 39
Salateze / 39

1975
Idabahare / 41
Kurkingê delal / 41
Çi zanibya / 42
Çêrî min dikî / 42
Herro-herro / 42
356
Tumitalamine / 43
Jidestêmin / 44
Seyran / 44
Ji bedena hîva horî / 45
La dîya te mirî / 45
Li Moskvayê / 45
Lênîngirad / 46
Mînanî pîj / 48
Çi bextekî çep daye / 48
Li navbeyna / 49
Hûn usa / 49
Hevaltiya bergîra / 50

1976
Hîveron / 51
Ev şev şeva / 51
Ez ne “şayîrê dereng ketîme” / 52
...Çîya û banî / 52
Wext tê vvextê / 53
Berê çembye / 53
Mirin û mayîn ( Şikoyê Hesenra) / 54
Binevşa binerd / 54
Li zevya emir / 55
Usa dixwezim / 55
Çeva te miqûf / 56
Şera zer / 56
Dayîk, ax dayîk / 56
Pîrika mine rem / 57
Ez ne ew şayîrim / 58
Çinîn û nivîsar / 58
Eriba barkirî / 59
Çîyano / 59

1977
Ji rojêd buhurî / 67
Odê kevin / 67
Ez bi kalîna / 68
Pûpû / 68
Dîsagulan / 68
Heye mirina hemû tiştî / 69
Vê şeva şîrin / 69
Minra bû derd / 70
Bedewa sere / 70
Êlkan / 71
Zara hiz dikim / 72
Qulixbazara / 72

1978
Hecîyê Cindîra / 73
Hate wir û çû / 74
Min vî gundî / 74
Eva du sale / 75
Hêrîkêra / 76
Tu zivistanê / 76
S.-yêra / 77
Tu kewa çîl / 77
Ez şerm nakim / 78
Hîkmêtra / 78
...Herçê mayîn / 79

1979
Mistefa Barzanîra / 80
Min bîra havînê / 81
Siva zivistanê / 82
Ji ewê rojê / 82
îda “qirix” hilatîye / 83
Ne qolayî / 83
Çengê girtîye / 84
Marîna Svêtayêva / 84
Çadir / 85

1980
O, mûsa min / 87
Por û pencê / 87
Ji hisreta çîya / 87
Şayîr, bêjim te nivîsî / 87
Nevîyakalê / 88
Bol-bol kevir / 88
Ez hê karim / 89
Tu cahilî. ez ahil / 89
Sêrgêy Yêsênîn / 90
Mînanî deravê / 91
Nedin min nav / 92

1981
Min çêkirin / 93
Qurbana tamê xwe / 93
Û rabilalcm / 93
Mal-neferê min / 94
Xaşlcma hilya / 94
Besê / 94
Ramûsan / 95
Ncvya minra / 95
Min keder hatiye / 96
Bi cûrê Pûşkîn / 96
Ackarara / 97
“Doxtira dirana” / 97
Firtona ber / 98
Tu rihet binhêre / 98

1982
Methê dîndara te / 99
Min dîtin / 100
Tîrinca tevê / 100
Xaliq daxa poşmanbûnê / 101
Mînanî bezê / 101
Selam / 102
Etman / 102
Wextê xem û xyalê / 102
Zef nazike / 103
Çiqa zefin / 103
Şikilê Araksîayê / 103
Şivano / 104
Badilhewa / 104
Yazix / 105
Xwedê her bendek / 105
Û bere-bere / 106
Tbîlîsî / 106

1983
Wezîrê Nadirîra / 108
îboyan / 109
Dinya tu çiqas / 109
Bin hîveronê / 110
Dayîk û tendûr / 111
Kesek Pampêda nave şayîr / 112
Gorbigorbe mîrê Muksê / 112
Xwezilî / 113
Nara minra / 113
Û naha, naha / 114
Metel nemînin / 115
Zanî kî bûye / 115
Tu xeber didî / 116
Wextê xweş dibe / 116
Rojê ez bîst carî / 117
Erdî spîye / 117
Seqem / 118
Cama birçîme / 118
Ûral / 118
Xopançî / 119
Derva teveke / 119
Na, lawê mûsa / 120
Zarotiya me çû / 121
Kîne bextewarê dinê? / 121
Bi maşînêd / 122
Wextê ku carina / 122
Emûsî / 123
Li serê çîyayê / 123
Yekî şiyera / 123
Koroxlî / 124
Destana jîyanê / 126

1984
Emhêgerek / 131
Hevalê Yûrî Andropovra / 131
Havînc Pampê / 131
Edilî bîna bagerê / 132
Ber teva esirê / 133
Roj mîna rojê / 133
Kal-pîmo / 133
Svêtayêra / 134
Ez ji tera çi? / 134
Şayîr, tu şiyêrê / 134
Gclo şiyêrê min / 135
Şayîrim / 135
Topraxa Tiflîsê / 135
Hiz nakim tiştê / 135
Agrostîkos / 136
Gulanê gul / 136
Nînayêra / 136
Ez hiz dikim / 137
Tu gul-sosina / 137
Ça gulme gulav / 137
Yêd cbilû / 138
Çendî canikê / 138
Êrnêst Hêmêngûêy / 138
Fesal rabe / 139
Li scr sêra wc / 139
Meferê bide rnin / 139
“Pêncî salîyî” / 140
Pêncîmc / 140
Wexta şaya min / 141
Loma min dikin / 141
Hiz nekirîye / 141
Wextê ez bûbûm / 142
Payîza emir / 142
Û bere-bere / 142
Gere tû bikim / 142
Qomsiyê dewranê / 143
Kirîtîkê min / 143
Maşîna “Volga” / 143
“Dizê Şamê” / 144
Xulimîş nabim / 144
Şayîr, boy huba / 144
Ew “mamosta meye” / 144
îdanakevin / 145
Mêlsîkê apê Memlîra / 145
Serzihorekî / 146
V. Mayakovskîra / 146
Şayîrê kurd / 147
Şayîra hêç hesab nekin / 147
Dinhêrim ez / 148
Dilê we tenê / 148
Merivkokara / 148
“Dagere” / 149
Bi pîncê şeytanê / 150
îda her alî / 150

Destan
Ûsivê Nevya / 152
Narê / 203
Hisret / 214
Hubê xwedêhiz / 252
Rihana Reso / 263
Heja hêle / 287

Kurteçîrok
Kurik, çiqilê darê jê neke / 295
Beranê mêrxas / 296
Kilam / 296
Çêlek / 297
Pezê têr xarî nerevîn / 298
Hewê / 299
Dayka kor / 301
Qafreş / 302
Sala leglegê / 304
Êtîmok / 305
Hêwirza çivîkê / 307
Ez birê îsafême / 308
Bi dar û tivingê / 308
“Ê ne”-a / 310
Gurê pîr / 314

Laqirdiyên Pampê
Ez hebûm 10-12 salî / 316
Gilîyê “axê” / 317
Birin çetine / 317
Xatîya Şuret / 317
Rya mala Kokor / 318
Lemajî dipirsim / 318
Lêkadûyête? / 319
Ez êş rind fem dikim / 319
Mûmayîjîdivê / 320
Rostemê revek / 320
De rûnê nankingê xwe bixwe / 321
Bêxatirya remetî nekir / 321
Filankesê beravîtî / 322
Merheba / 322
Carna quretî dorê hebû / 323
Ewil risqê xwe jê bixweze / 323
Rabe şipya / 224
Kurre, qurbana sêrîbim / 324
Ew jîparateye / 324
Tu çira diçerçirî? / 325
Xewa te tê / 325
Qe seheta te çawane? / 325
Ew hespê kêne / 326
Pıyês - Bê Qelen / 327
Çend Bîranînêd Fêrîkê Ûsıv / 342
Fıkır Û Mıtale / 350
Ferhengok / 351

MISTEFA BARZANÎRA

Me mal-miletî nekir şîn-girî,
Şîna şehîdîya te Merdemêrî.
Me li roja ava nihêrî,
Wekî ku emir dide rojek din,
Me li toximê şova nihêrî,
Wekî ku zevîya dide gîhandin.
Me li serê wan lawa nihêrî,
Ji kîjanara dibên Barzanî
Û me bi sebirê girî guherî,
Me bi hêsira nekir arzanî...

Bera ew milet hêsira birêje,
Yê ku nikare birêje xûnê,
Yê ku çewdera rizî davêje,
Dixweze gênim hilîne şûnê...

Lê me aqa xûn meydanada rêt,
Wekî em pêda bûne Cegerxûn,
Em bûne Hejar, Şivan, Celaldêt,
Xoşnav, Xêrûlle, Leylê û Mehmûd.
Em bûne lawê wan dayîkê tê,
Ku tûr vedide herke bîst berî,
Û miletê me nav sur û şextê
Ragihîşte bîst mîlîon neferî...

...Belle, serê me ket, lê em nagirîn,
Şîna te nakin, bavê cimetê,
Emê mînanî kurikê dêmbirîn
Bigrîn, bikenin ber hemêza dê:

Dayka Kurdistan... kengê xwe ragirt,
Kengê merema te hate sêrî,
Hingê wê nava şaya meye gurr
Bihele şîna te merdemêrî.
1979

Derheqa Fêrîkê Ûsiv da

Min dev-devî nîv sehetê êvarîya bo 50-î salîya dayîkbuyîna Fêrîkda xeberda. Min got, wekî wetenhizî, dilkelî, hub, hisret, tebîyet, xîyalêd emir ruhê efrandinê Fêrîkê Ûsivin, efrandin, ku bi mecalêd angor: bi kurmancîke dewlemende bê qisûr û ferih, bi nexşnîgarê geş, çapêd teqil hatine hunandinê. Şiyêrêd Fêrîk mîna kanîke xweber bilqîn pê bikeve - ji dilê wî dikişin...
... Min Fêrîk hesab kir şayîrê kurdî mezin.

Hecîyê Cındî, 1984

Bi dil û can pêşkêşî Fêrîkê Ûsiv
- şayîr û helbestvanê kurdê sovêtistanê yê hêja, bi xîret, qedirgir û wetenperwêr dikim.

Qanatê Kurdo
19.01. 1984, Lênîngrad
(Pirtûka “Tarîxa edebyeta kurdî”)

Fêrîkê min,
“Çevkanî”- navê kitêboka teye çûke pêşin - ew îda poêzyaye. Her tişt hatiye gotinê... Ew çevkanîye -mizgînî, ji wê çevkaniyê şiyêrên te, ku mîna ava tezeye zelal, sar û xweş, îda dertên- me pir şa dikin .
Emînê Evdal, 1961

Demeke dirêje - dîna min lêye, çika çi nivîskarên teze têne dinyayê. Û vaye - ne tenê nivîskarên ermenî, lê yên miletên mayîn jî bin kevira derdikevin wek kanîyên zelal, ku vê lepa axa kal-bavê me ermenîya sitirîne. Aha yek ji wana eve, yekî bi talant, xudanşuret Fêrîke, ku min bi xwe jê tercme kirîye.
Ez di wê bawerîyêdame, wekî ew gelekî hêjaye, ku bibe endamê Y ekîtîya nivîskara...
Hovhanês Şıraz, 1964
(Helbestvanê ermenîyî mezin: F. H)

Nava cdebycta meda cîyc Fêrîk, destnivîsar-stîla wî dîyar bû. Kurmanciya bêqisûr, pirzanebûna zargotin, erf-edetên me kurda, qedirgirtina her pcyîvekê û bi hostatî cîda karanîna wan, fantazya effandinêye mezin. bi serbestî zanebûna hemû surên şayîrtîyê Fêrîkê Ûsiv kirin nûnerekî cdebycta meyî herî berbiçev....
...Fêrîkê Ûsiv hertim bi derd û kulê Kurdistana xweva dijît û dikewgirî.
Şekroyê Xudo, 1997

Di nava ezmanê helbestvaniya kurdên Sovêta berêda, ji salên 50-î yên sedsala 20-î û virda çcnd stêrkên gcş ycn wck stêrka serê sibê derketin û di nav wanda yeke here geş stêrka Fêrîkê Ûsiv bû.
Svezîrê Eşo

Şayîrê kurd û hevalê qenc Fêîrkê Ûsivra.Gelê me muhtacê qabilyeta şayîrê mîna tene.
Elîyê Evdılrehman (“Dê“,15. 09.1965)

Fêrîkê Ûsiv

Berevoka Berhema - 2

Lîmûş

Weşanxana Lîmûş
Berevoka Berhema
Cilda 2 - A (1971-1984)
Fêrîkê Ûsiv

Yêrêvan - 2008

Pirtûk amade kirye
Firîda Hecî Cewarî

1971-1984

Weşanxana Lîmûş
Yêrêvan - 2008

ISBN 978-9939-805-57-3