| ÖNSÖZ
Kürt İnsan Hakları Projesi (KHRP), uluslararası insan hakları hukuku alanında faaliyet gösteren, bağımsız ve hükümetler dışı bir kuruluştur. Proje, son yıllarda, hızla ivme kazanan insan hakları ihlallerinin, yarattığı ihtiyaç sonucunda kurulmuştur. Proje'nin amacı, dünyanın neresinde olursa olsun bireylerin; ırk, cinsiyet, din, siyasal görüş ya da diğer farklılıklarına bakmaksızın sadece insan olmaktan kaynaklanan haklarını korumak ve geliştirmektir. KHRP, kuruluşundan bu yana, uluslararası hukuk alanında varolan tüm mekanizmaların doğru bir şekilde kullanılması ve en önemlisi de, mevcut koruma mekanizmalarının gelişmesi için faaliyet göstermiştir. KHRP, bireylerin içinde bulurıdukları olumsuz koşulları ortadan kaldırmak için çalışmalar yürütmenin yanısıra; devletlere de, uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini hatırlatmak ve mevcut gelişmeler hakkında bilgi sağlamak suretiyle faaliyetlerini sürdürmektedir.
Genelde Avrupa Hukuku, özelde de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) çerçevesinde taşıdığı yükümlülüklere rağmen Türkiye'de, mevcut iç hukuk mekanizmalarının, pek çok temel noktada Sözleşme ile koruma altına alınan haklarla uyum içinde olmadığı görülmektedir.
Proje, kuruluşundan bu yana, yüzlerce bireyin şikayetlerinin Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na ve Mahkemesi'ne götürülmesine aracı olmuştur. Şikayetler, işkence, köylerin / evlerin boşaltılması ve tahrip edilmesi, kayıplar, düşünce, ifade ve örgütlenme hürriyetlerine yönelik ihlallere ilişkin olmak üzere, Sözleşme maddelerinin büyük bir bölümünü kapsayan vakalar olmuştur. Bu vakaların büyük bir bölümü, Türkiye'nin güneydoğusundaki Kürt bölgelerinden olmakla, azımsanmayacak ölçüde Türkiye'deki Türklerden ve diğer etnik gruplardan gelen başvurular da mevcuttur. Gerek sözünü ettiğimiz bu vakalar, gerek diğer uluslararası insan hakları mekanizmalarına başvurular ve gerekse de Birleşmiş Milletler (BM) ve AGİT bünyesindeki çeşitli mekanizmalara katılım sayesinde, insan hakları hukuku alanında önemli deneyimler kazandık. Proje, bu deneyimlerini, yayın ve eğitim gibi aktiviteler aracılığıyla hukukçular, hükümet dışı kuruluşlar (NGO) ve konunun ilgilileriyle paylaşmaya çalışmaktadır. Bu çerçevede, başta Türkiye olmak üzere Avrupa'daki insan hakları kuruluşlarına ve insan hakları hukuku alanında faaliyet gösteren avukatlara ve diğer aktivistlere yönelik eğitim programları geliştirmiş ve uygulamaya sokmuştur. Bu tür çalışmalarımızı, daha da geliştirerek sürdürmek arzusundayız.
Bu düşünceler ile 1998 yılında Belge Yayınları ile birlikte Donna Gormian ile David Harris'in Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ile Mahkemesi'nin Sözleşme'nin 9. ve 10. maddeleri üzerine ürettikleri içtihatları inceleyen "Düşünce, İnanç ve İfade Hürriyeti" isimli kitabı ve 1999 yılında da Kerim Yıldız ile Orhan Kemal Cengiz'in mevcut uluslararası insan hakları mekanizmalarını teorik ve pratik yönleriyle inceleyen İnsan Hakları Hukuku Alanında Uluslararası Mekanizmalar isimli kitapları Türkçeye kazandırdık.
Elinizdeki bu kitabın yayımlanmasında katkılarını bizden esirgemeyen Hollanda Kraliyet Hükümeti Kalkınma ve İşbirliği Bakanlığı ile Hollanda'nın Türkiye Büyükelçiliği'ne müteşekkiriz. Onların katkısı olmaksızın bu çalışmanın yapılması imkansızdı.
Ayrıca kitabın hazırlanmasına büyük katkısı olan değerli gazeteci yazar sayın Koray Düzgören'e ve başta KHRP Proje Koordinatörü Valentina Devadasan olmak üzere diğer Proje çalışanlarına da teşekkürler...
Kerim Yıldız
Direktör
Birinci bölüm
Prosedür
1. Yeni Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
2. Sözleşme Organlarının Daha Önceki Uygulamaları
3. Ara Karar
4. Yasal Yardım ve Yasal Temsil
1. Yeni Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
Yürürlüğe 1 Kasım 1998 tarihinde giren 11 sayılı Protokol, Komisyon ile Mahkeme'yi ilga ederek, yeni ve tek bir yapı halinde bir İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi oluşturmaktadır.1 Bu yeni mahkeme tam bir yargılama yetkisine sahip olacak, bireysel dava açma hakkı otomatik hale gelecek ve Bakanlar Komitesi'nin, eski 54. madde kapsamında Avrupa Mahkemesi kararlarına uyulmasını denetleme doğrultusundaki rolü kısıtlanacaktır.2
Üyelik
Yargıçların nitelikleri eski Avrupa Mahkemesi'ndekilerle aynı kalmaktadır; adını koymak gerekirse, karakter itibariyle yüksek ahlak sahibi veya yüksek yargı görevlerine atanacak nitelikleri taşıyor ya da herkesçe kabul edilmiş uzmanlar olarak hukuk danışmanlığı yapıyor olacaklardır.3 Bununla birlikte sözkonusu protokol, yargıçların görev süresi itibariyle 70 yaş sınırı getirmektedir. Ayrıca yargıçlar, tam gün çalışma ile bağdaşmayan herhangi bir etkinliğe angaje olmamak mecburiyetindedirler ki, bunun da amacı, yargıçların, Strasburg'da yaşamalarını sağlamaktır.
Mahkeme'nin örgütlenmesi
Dört ayrı düzenleme bulunmaktadır: Üçlü komiteler, yargıç kurulları, Büyük Kurul ve Kurul Mahkemesi.
Üçlü komiteler, Komisyon komitelerinin halihazırda yapmakta oldukları gibi ittifak oyuyla davaların ya reddine ya da üstünde çalışılmasına karar verebilmektedirler …
1 Komisyon ile mahkemeler aynı yıl boyunca yalnızca kısa oturumlar açmış bulunmaktadır. Komisyon, elinde olup da henüz karara bağlanmamış olan makul davaları temizlemek için bir yıl daha varlığını sürdürecektir.
2 Daha önceki sistemde Komisyon'un Avrupa Mahkemesi'ne havale etmemiş olduğu davalarla ilgili olarak bir karar oluşturma işlevi de bulunmaktadır.
3 Her bir anlaşmalı devlet için, Parlamento Kurulu tarafından, sözkonusu devlet tarafından önerilen üç aday arasından bir yargıç atanacaktır. | 
