|
ÖNSÖZ
Birinci basımı Türk dil kurumu'nca yapılmış olan bu sözlük, 20.2.1984 tarihli başvurumuzla, adı aynı ama artık yapı ve niteliği değişmiş olan Kurum'dan, dışarıda bastırılmak üzere, geri alınmıştır.
Gerek anlam, gerek örneklendirme yönünden, fransızca ve türkçedeki belli başlı bütün sözlüklerin taranmasıyla hazırlanan bu sözlükte, fransızca sözcükler türkçe karşılıklarıyla verilmeye çalışılmış, tanımlamalar ve dolaylamalardan elden geldiğince ve özellikle kaçınılmıştır. Böylece türkçenin, gerek söz varlığı, gerek anlatım özelliği bakımından, en ileri Batı dilleriyle boy ölçüşebilecek bir dil olduğu bir kez daha kanıtlanmak istenmiştir.
Kapatılmadan önceki Türk Dil Kurumu'nun 1982 yılına dek çıkarmış olduğu çeşitli terim sözlüklerinde önerilen ve bugün çoğu tutunmuş sözcüklerin büyük bir bölümü bu sözlüğe alınmış, böylece bunlara daha bir işlerlik kazandırılmak amacı güdülmüştür.
Gerekli görülen durumlarda, kimi sözcüklere tarafımızdan karşılıklar türetilmiş, bunlar ve başkalarınca yapılmış bütün öteki öneriler, başlarına bir yıldızcık (*) konularak belirtilmiş, yer yer de, yanlarında (°) işaretiyle belirlenen eski karşılıkları verilmiştir.
Okunuşu kural dışı sözcüklerin nasıl okunacağı, hemen sözcüğün yanındaki köşeli ayraç içinde sesbilim harfleriyle gösterilmiş, bu harflerin okunuşu ise bir dizelge halinde Sözlük'ün başında sunulmuştur. Sözlüğün H harfi bölümünde, la *honte, le *hangar örneği bütün H aspiré'ler, başlarına bir yıldızcık (*) konularak belirtilmiştir.
Sözcüklerin anlamlarını daha iyi belirtebilmek için, kullanılışlarıyla ilgili örnekler ayraç içinde verilmiş, birden çok anlamı olan sözcüklerin anlamları numaralandırılmıştır. Sıfat ve eylemlerin, gerek adlar gerek eylemliklerle aldığı çeşitli ilgeçler belirtilmiş, bunlarla ilgili örnekler yine ayraç içinde verilmiştir. Yalnızca anlamı anlaşılır kılmak zorunluğu duyulan yerlerde ve bir de sözcüklerin terimsel yada deyimsel bir nitelik taşıdığı durumlarda, örneklerin Türkçe karşılıkları verilmiş, bunun dışında Sözlük'ün oylumunu daha da artırmamak için, bundan kaçınılmıştır.
Kimi sözcüklerin anlamlarıyla ilgili örnekler ayraç içinde italik harflerle verilirken, sözcüğün çağrıştırdığı terim ve deyimler de kimi kez bu vesileyle verilmiştir; bu nedenle, ayraç içindeki örneklerin okunması özellikle salık verilir.
Sözcüklerin çeşitli anlamları gösterildikten sonra, bir çengel (§) işaretiyle kalıpsözler, deyimler ve atasözlerine geçilmiş, bunlar da kendi aralarında abecesel sıraya göre düzenlenmiştir.
Sözlük, dört yıllık yeni bir çalışmayla yeniden gözden geçirilip genişletilirken, 1985 yılına dek, son teknolojik ve bilimsel gelişmelerle fransızcaya girmiş hemen hemen bütün önemli sözcük ve terimler içine alınmış, kapsamı da dörtte bir oranında büyütülmüştür.
Adam yayınları'nca çıkarılan bu ikinci basımda, birinci basımdaki dizgi yanlışları ve karışıklıklar giderilmiş, eksikler büyük ölçüde tamamlanmış, böylece Sözlük, yepyeni kimliğiyle, tüm sorumluluğunu onurla taşıyacağımız bir niteliğe kavuşmuştur.
Tahsin Saraç
SUNUŞ
Tahsin Saraç'ın altı yıllık çalışmasının ürünü olan Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük ilk kez 1976'da Türk Dil Kurumu tarafından yayınlandığı zaman, büyük bir boşluğu doldurmuştu. Bu önemli kaynak kitabın en büyük özelliği çağdaş sözlükbilim ilkeleriyle ve bilimsel bir yöntemle hazırlanmış olmasıydı. Büyük fransızca-türkçe sözlük Adam yayınları için yayına hazırlanırken yazarı tarafından yeniden gözden geçirilmiş, fransızca ve türkçenin son elli yıldaki evrimi göz önünde tutularak dörtte bir oranında genişletilmiştir. Dört yıllık yeni bir çalışma sonucunda Adam Büyük fransizca-türkçe sözlük çağdaş bilim ve teknolojinin ürünü tüm sözcükleri, bilim, sanat, felsefe, hukuk, teknik, ticaret, ekonomi ve bankacılık terimlerini yeni ve eski karşılıklarıyla içeren seçkin bir yapıt niteliği kazanmıştır. 100.000'in üzerinde fransızca sözcük, kalıpsöz ve deyimin karşılıklarını içeren bu temel yapıtın dil öğrenenler, her düzeydeki öğrenim kurumları, öğretmenler, öğrenciler, araştırmacılar ve çevirmenler için vazgeçilmez bir başvuru kaynağı olacağına inanıyoruz.
Adam yayınları
Kısaltmalar
ad. / Ad (isim)
huk. / Hukuk terimi
adıl. / Adıl (zamir)
ibr. / İbraniceden
anat. / Anatomi terimi
ilg. / İlgeç (edat)
ar. / Arapçadan
ing. / İngilizceden
argo. / Argo sözü
isl. / İslavcadan
ask. / Askerlik terimi
isp. / İspanyolcadan
bağ. / Bağlaç (rabıt)
it. / İtalyancadan
bel. / Belirteç (zarf)
kim. / Kimya terimi
bitb. / Bitkibilim (botanik) terimi
lat. / Latinceden
biy. / Biyoloji terimi
mant. / Mantık terimi
coğr. / Coğrafya terimi
mat. / Matematik terimi
ç. / Çoğul
mec. / Mecaz olarak
den. / Denizcilik terimi
müz. / Müzik terimi
dilb. / Dilbilim-Dilbilgisi terimi
ruhb. / Ruhbilim terimi
diş / dişil (féminin)
s / Sıfat
ed. / Edebiyat terimi
t / Türkçeden
ekon. / Ekonomi terimi
tar. / Tarih terimi
er. / Eril (masculin)
tekn. / Teknik terim
far. / Farsçadan
tkz. / Teklifsiz konuşmada
fels. / Felsefe terimi
tic. / Ticaret terimi
fiz. / Fizik terimi
toplb. / Toplumbilim terimi
fizy. / Fizyoloji terimi
ün!. / Ünlem (nida)
gçl. / Geçişli eylem (Verbe transitif)
vb. / Ve benzerleri
gsz. / Geçişsiz eylem (Verbe intransitif)
geom. / Geometri terimi
yerb. / Yerbilim (jeoloji) terimi
gökb. / Gökbilim terimi
hayb. / Hayvanbilim (zooloji) terimi
hek. / Hekimlik terimi
hlk. / Halk ağzında
hkr. / Hakaret yollu söylenir
Fransızca kısaltmalar:
qn. / Quelqu'un (biri)
qch. / Quelque chose (bir şey)
f. qch. / Faire quelque chose (bir şey yapmak)
|
