Türkçe-Fransızca sözlük

ÖNSÖZ
PRÉFACE

On dokuzuncu yüzyıl değerli sözlük yazarlarımızdan Semsettin Sami ve Diran Selekyan'ın Milli kütüphanemize kazandırmış oldukları Türkçe - Fransızca sözcükleri bu alanda zamanının en beğenilen ve ihtiyaca cevap veren eserleriydi. Bugün ise, çağımızın gerektirdiği hızlı ve çokyönlü gelişmeler karşısında, kuşağımızın bilimsel ve teknik kelimece çok daha geniş ve bugünkü dilimsze daha uygun sözlüklere karşı ihtiyacı gittikçe artmakta ve kaçınılmaz bir hal almaktadır. Hele son yarım yüzyıl içinde bizde birçok eserler yanında bir Türkçe - Fransızca sözlüğün yayımlanmamış olması bir gerçektir.

İşte bu konuyu göz önünde bulundurarak, bu sözlükle bu alandaki ihtiyacı bir dereceye kadar giderme yolundaki ilk adımı atmış sayılıyoruz. Her türlü iddiadan uzak olarak, sadece yararlı olacağını sandığımız leksikografik çalışmalarımızın sayısını arttırmak amaç ve ülküsü ile bu sözlüğü ortaya koyduk.

Bu sözlük hazırlanırken Türkçe kelimelerin dizgi işinde Türk Dil Kurumunun "Türkçe Sözlük"ü esas alınmış olmakla beraber, çok sayıda Türk ve yabancı kaynaklar da incelenerek çeşitli bilim dalları ile ilişkin onbinlerce kelime ve terim, birden fazla fransızca anlamları ile birlikte sözlüğe katılmıştır.

Bu eser Osmanlıcadan Fransızcaya bir sözlük olmadığına göre, genç kuşağımızca artık kullanılmayan eskimiş Türkçe kelimelerin hemen çoğunu sözlüğe almaktan kaçındık.

Türkçe kelimelerin Fransızca anlamları verilirken, kelimelerin ait oldukları bilim veya meslek dalları ayrı ayrı köşeli parantez içinde titizlikle belirtilmiştir.

Sözlükte özellikle Türkçe deyim ve atasözleri ve halk dilimizde kullanılan kelimeler üzerinde önemle durulmuş, bunların da Fransızca anlam veya karşılıkları, eş-anlamlı kelimeleriyle birlikte, mümkün olduğu kadar doğru olarak verilmeğe çalışılmıştır. Sözlüğün hazırlanması sırasında, Türkçe kelimelerin Fransızca karşılıklarındaki eksikliklerle, unutulan kelime ve terimler ve ayrıca baskı sırasında gözden kaçan yanlışlar Ek Bölüm'de yer almaktadır.

Son zamanlarda Türk Dili muhtaç olduğu büyük bir gelişme hamlesine girişmiştir. Bir yandan Batı dillerinden binlerce bilimsel ve teknik terim Türkçeye geçmekte ve pek sınırlı olan kelime hazinemizi zenginleştirmekte iken, öbür yandan, dilimizi özellikle Arapça ve Farsçanın etkisinden kurtarma arzusu ve bu yolda gösterilen özleştirme ve sadeleştirme çabaları dilimizde göze çarpan önemli bir değişme meydana getirmektedir. Bu durumun doğurduğu tereddüt hali -geçici dahi olsa- sözlük hazırlama işini muhakkak ki hayli güçleştirmiş bulunmaktadır. Yabancı terminolojiyi Türkçeleştirirken kelimelerin Türkçe karşılıklarını veya açıklamalarını verme işinde ortaya çıkan sayısız ve çeşitli sorunları çözebilmek için aşırı uğraşmak gerekmektedir.

Sözlükler oldukça uzun ömürlü olduklarına göre, bizce bu sözlükte, doğruluğuna inanılarak izlenen yol, halkımızın çoğunluğuna benimsenen veya kullanılan kelimelerin üzerinde durmak olmuştur.

Pars Tuğlacı