|
ÖNSÖZ
Kürtçenin lehçelerinden olan Kırmancca (Zazaca), bu lehçeyi konuşanlarca yöreden yöreye Kırmancki, Kırdki, Zazaki ve Dımıli/Dımılki gibi değişik adlarla adlandırılmaktadır.
Kırmancca bugüne dek az yazılmış ve yazı dili gelişmemiştir. Son yıllarda bu lehçede yazanlar nispeten artmakta ise de bunlar genellikle kendi yörelerinde hatta kendi köylerinde konuşulan Kırmancca ile yazmaktadırlar. Oysaki yazı dili, giderek ortak formların kullanılması ve aşamalı bir biçimde standartlaşmaya gidilmesini gerektirmektedir. Bunun sağlanması ise ancak ciddi ve uzun vadeli çalışmalarla mümkündür. Bir grup Kırmanc (Zaza) tarafindan 1996'da Isveç'te başlatılıp İsveç, Almanya ve Diyarbekir'de sürdürülen Kırmancca Toplantıları’nda bu lehçenin yazım kuralları ve terminolojisi üzerinde çalışmalar yapılarak bu alanda önemli adımlar atıldı. Bugüne dek on yedi Kırmancca Toplantısı yapıldı. Toplantılara katılanların adları, geldikleri yöre ve katıldıkları toplantı sayısı şöyledir:
Şukrî Atîk (Gimgim) (1)
Sait Aydogmuş (Pîran) (1)
Osman Aytar (Sêwregi) (2)
Serdar Bedirxan (Pîran) (2)
Yildiray Beyazgul (Gimgim) (6)
Aydin Bîngol (Gimgim) (9)
Munzur Çem (Dêrsim) (17)
Hûmanê Çîyan (Depe) (2)
Memo Darêz (Bongilan) (3)
Haydar Diljen (Sêwregi) (15)
Ehmedê Dirihî (Çewlîg) (2)
Nîhat Elî (Sêwregi) (3)
J. Îhsan Espar (Pîran) (16)
Nevzat Gedîk (Gimgim) (1)
Huseyîn Girmit (Erzingan) (1)
Cemîl Gundogan (Dêrsim) (3)
Lerzan Jandîl (Gimgim) (6)
Wisif Kaymak (Pîran) (11)
Elîf Kiliç (Dêrsim) (2)
Çeko Kocadag (Gimgim) (9)
Huseyîn Kulu (Dêrsim) (8)
Seyîdxan Kurij (Çewlîg) (13)
Roşan Lezgîn (Licê) (2)
M. Malmîsanij (Pîran) (17)
Selîm Mûrat (Pali) (17)
Mehmud Nêşite (Licê) (2)
Hamdî Ozyurt (Gimgim) (4)
Cemal Pîranij (Pîran) (2)
Robîn Rewşen (Licê) (3)
Kamer Soylemez (Dêrsim) (4)
Mehmet Taş (Dêrsim) (11)
Kazim Temurlenk (Dêrsim) (2)
Îshak Tepe (Modan/Motkan) (1)
Harun Turgut (Pali) (3)
Şukrî Urgun (Hêni) (10)
Muzafer Xeylanij (Pali) (2)
Suleyman Yilmaz (Pîran) (2)
Orhan Zoxpayij (Çewlîg) (1)
Görüldüğü gibi toplantılara katılanlar, Bongilan, Çewlîg, Depe, Dêrsim, Erzingan, Gimgim, Hêni, Licê, Modan / Motkan, Pali, Pîran, Sêwregi gibi Kirmancca konuşulan farklı yörelerden gelmektedirler.
Yukarıdakilerden başka, bazı yazarlar da bazı toplantılarda tartışılan sözcüklerle ilgili önerilerini e-mail aracılığıyla toplantıya göndererek katkıda bulunmuşlardır. Bu yazarların geldikleri yöre ve önerilerini sundukları toplantı sayısı da şöyledir:
N. Celalî (Çewlîg) (1)
Deniz Gunduz (Gimgim) (3)
W. K. Merdimîn (Çewlîg) (4)
Seîd Verroj (Pîran) (2)
Bu toplantılara katılan grup, Stockholm'de Vate adında Kırmancca bir kültür dergisi de yayımlamaya başladı. Halen İstanbul'da yayımını sürdürmekte olan bu derginin bugüne dek otuz iki sayısı yayımlandı.
Elinizdeki sözlük, bölgesel Kırmanccayı aşıp standart yazı dilini oluşturmak için yapılan ilk çalışmanın ürünü olup ilerde yapılacak olan çalışmalarla daha da geliştirilecektir. Sağlıklı bir gelişme için okuyucunun öneri ve eleştirilerini bekliyoruz.
Vate çalışma grubu
19 Temmuz 2009
A
a-I (m, z): 1)o
a ya: odur, işte
a jo ra: b. a yewere ra
a juwer ra:b. a yewere ra
a wa na wa: b. a ya na ya
a ya na ya: -den beri
a yewere ra: o nedenle, o yüzden, ondan dolayı,ondan ötürü
2)b. aye (m, z)
a-II (m, s): o
A kêneke vana. (O kız söylüyor.)
a ... ra: ona, ondan
A kêneke ra vaje. (O kıza söyle.)
A kêneke ra girewt. (O kızdan aldı.)
... a-III (pd): b.... ra (pd)
Lajekî lew kênek a day
(Oğlan kızı öptü.)
Na gam a tepîya nêbeno.
(Bu andan sonra olmaz.)
Dewa ey a cêr dere esto.
(Onun köyünün aşağısında dere var.)
... a-IV (pd): b. bi... ya
Ey a embazî meki. (Onunla arkadaşlık yapma.)
... a deqeldeyîne: b.... a
deqeldîyayene
... a deqeldeyîş (n): b.... a
deqeldîyayîş (n)
... a deqeldîyayene: batmak
(suya, çamura vb. batmak)
Aw a deqeldîya. (Suya battı.)
... adeqeldîyayîş (n): batma
(suya, çamura vb. batma)
-a mergî: ölümcül
aba: 1)abla (hitap hali) 2)anne
aba (m): b. eba (m)
abiqat, -i: b. avûkat, -e
Abîdjan (n): Abidjan
Abuja (m): Abuja
abuqat, -i: b. avûkat, -e
abûqat, -i: b. avûkat, -e
aca (n): b. uca (n)
aceva: b. Eceba
acêr: aşağıya doğru
acılı.: b. acêr
acor: yukarıya doğru
acur (n): b. ecur (n)
aç (m): b. eçe (m)
..... |
