La bibliothèque numérique kurde (BNK)
Retour au resultats
Imprimer cette page

XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı


Auteur :
Éditeur : İstanbul Üniversitesi Edebıyat Fakültesi yayınları Date & Lieu : 1969, İstanbul
Préface : Pages : 204
Traduction : ISBN :
Langue : TurcFormat : 160x230 mm
Code FIKP : Liv. Tr.Thème : Général

Présentation
Table des Matières Introduction Identité PDF
XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı

XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı

Nejat Göyünç

İstanbul Üniversitesi Edebıyat Fakültesi yayınları

Coğrafi yeri: Mardin güzel yurdumuz Türkiye'nin Güney-doğu Anadolu bölgesinde, 12.760 km2 yüzölçümünde ve 1960 sayımına göre, 353.411 kişi nüfusu olan bir vilâyetimizin merkezidir. Bölgedeki, Mardin-Midyat eşiği adı verilen ve üzerinde birçok tepeler bulunan yüksek plâto, batıda Diyarbekir'in güney-batısındaki Karacadağ'dan, güney-doğuda Dicle kenarında Cizre'ye kadar devam eder. Bu plâto, aynı zamanda, Yukarı Mezopotamya'nın su bölümü hattını teşkil eder1. Plâtonun, Mardin'in doğusunda kalan, hemen hemen kalkerden ve yer yer bazalt yığınlarından mürekkep olan kısmı Cebel-i Tûr ve Tûr ‘Abdin2 diye meşhurdur; en önemli ve en büyük şehri, bu havalinin merkezi adde-dilen Midyat'tır.

Mardin, Tûr ‘Abdin bölgesinin en batı ucunda ve Diyarbekir-Nusaybin yoluna hâkim ve bu yolu tamamen kontrolu altında tutan Mardin dağı'nın zirveden hemen 100 m. aşağısında, onun güneye bakan sırtlarında bulunur. Mardin'in kuzey-batısında uzanan kısım ise, mazı ağaçları ile örtülü olup Mazı-dağı diye anılır.

.....


Table des Matières


İçindekiler

Önsöz / IX-XI
Kısaltmalar / XII
Giriş / 1-14
Coğrafi yeri, 2. Tarihî isim ve yazılışları, 3. Mardin isminin menşei hakkındaki rivâyetler, 4. Mardin ve havalisinin Osmanlılara kadar kısa tarihçesi.

I. Bölüm: Osmanlılar tarafından fetih / 15-34
Fetihten önceki olaylar, 18. Mardin'in ilk zaptı, 20. Kumandanlar arasında ihtilâf ve safevîlerin şehri tekrar zaptı, 21. Kuvvetlerin takviyesi, alınan tedbirler, 23. Osmanlı ordugâhında müşavere ve Bıyıklı Mehmed Paşa’nın plânı, 25. Bıyıklı Mehmed Paşa ve Karahan arasındaki nihâî muharebe, 32. Mardin'in nihâî olarak zaptı.

II. Bölüm : İlk idarî taksimat ve sonrası / 35-55
Diyarbekir vilâyeti ve Mardin, 37. İlk idarî taksimat, 40. 1526 (932)'de Mardin sancağı, 43. 1540 (947)'da Mardin sancağı, 44. 1540'dan sonraki durum, 47. Mardin'in idaresi hakkında (kadı, kadı nâibi, dizdar, alay-beyi, kale muavini, azaplar ağacı, Berriye ağzı muhafızlığı, nâzır-ı emvâl, kale kethudâsı, zuemâ ve sipahiyân, kale muhafızları ve azaplar, kale mehterleri, cizye emini, voyvoda, ümerâ-i aşâir ).

III. Bölüm : İskân yerleri ve topluluklar / 56-88
Başlıca iskân yerleri, Nusaybin, 59. Savur, 60. Köyler, 73. Mezraalar, 75. Yerleşik ve göçebe topluluklar ( müslümanlar, hristiyanlar, yahudiler, şemsîler ), 80. İskânla ilgili başlıca olaylar, 81. Nüfus dağılışı, 86. Tahminî nüfus.

IV. Bölüm : Mardin şehri / 89-124
Kale, 95. Şehrin surları, 97. Şehrin mahalleleri, 101. Şehrin nüfusu, 106. Şehirdeki anıtlar ve evkafı (camiler, mescidler, kiliseler, medreseler, zâviyeler, hamamlar, kervansaraylar).

V. Bölüm : iktisadi hayat ve faaliyetler / 125-140
Ticarî mallar ve bunlardan alınan vergiler, 136. Tarım ürünleri ve bunlardan alınan vergiler, 137. Dokumacılık ve bununla ilgili vergiler, 138. Diğer vergiler, 139. Mardin ve çevresindeki sınaî tesisler.

VI. Bölüm: Haslar, zeâmet ve timarlar / 141-154
Padişah hasları, 148. Diyarbekir Beylerbeyisi hasları, 151. Diğer haslar, 152. Zeâmetler, 158. Timarlar.

Ekler / 257-175
924 (1518) Tarihli Mardin livâsı kanûn-nâmesi, 162. 924 (1518) Tarihli Berriyecik livâsı kanûn-nâmesi, 164. 932 (1526) Tarihli Mardin livâsı kanûn-nâmesi, 169. 932 (1526) Tarihli Nusaybin kanûn-nâmesi, 170.947 (1540) Tarihli Mardin livâsı kanûn-nâmesi, 173. 972 (1564) Tarihli Mardin kanûnnâmesi.

Bibliyografya / 176-190
Dizin / 191-201
Haritaya dâir / 202-203
Harita
Şehir plânı



Kısaltmalar

DTCFD Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
BA Başbakanlık Arşivi, İstanbul
BTTD Belgelerle Türk Tarihi Dergisi
DD Divan Kalemi Defteri
DM Diyarbekir Ziya Gökalp Müzesi
DMD Diyarbekir Muhasebe Defteri
EI Encyclopedia of Islam
ETD Evkaf Tahrir Defteri
İA İslâm Ansiklopedisi
JRAS Journal of the Royal Asiatic Society
MAD Maliye Defterleri tasnifi
MŞS Mardin Şeriyye Sicili
MÜD Mühimme Defteri
RE Paulys Realencyclopaedie der Classischen Altertumswissenschaft
TD Tapu-Tahrir Defteri
TKSA Topkapı Sarayı Arşivi, İstanbul
TKUMA  Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü Kuyûd-u Kadîme Arşivi, Ankara
TM Türkiyat Mecmuası
VUMA Vakıflar Umum Müdürlüğü Arşivi, Ankara
ZA Zeitschrift für Assyrologie
ZDMG Zeitschrift der Deutschen Morgenlândischen Gesellschaft

bk. bak.
göst. yer. gösterilen yer
yak. ol. yaklaşık olarak




Fondation-Institut kurde de Paris © 2024
BIBLIOTHEQUE
Informations pratiques
Informations légales
PROJET
Historique
Partenaires
LISTE
Thèmes
Auteurs
Éditeurs
Langues
Revues