İçindekiler
Türkçe baskıya önsöz / 9 Önsöz / 15
Birinci bölüm 1804-1813 Rus-İran savaşi ve 1805-1812 Osmanlı-Rus savaşi / 21 19. yüzyılın başında Kürdistan'ın politik durumu / 22 1804-1813 Rus-İran savaşına Kürtlerin iştiraki / 26 1804-1813 Savaşında Kürtler ile ilişkilerimiz / 29 1809 yılından itibaren İran ve Türkiye ile olan savaşlarımızın bitimine kadar Kürtler ile olan ilişkilerimiz / 34 1818 yılına kadar Kürtler ile olan ilişkilerimizin ve onlara karşı düzenlediğimiz askeri harekatların tarihinden çıkan temel sonuçlar / 38
İkinci bölüm 1826-28 Rus-İran savaşı / 41 Abbas Mirza ordusunun takviyesinde Kürtlerin katkısı / 41 Bu savaşta Kürtlere karşı olan askeri harekatlarımız / 45 1826-28 seferinde Kürtler ile ilişkilerimizden ve onlara karşı düzenlediğimiz askeri harekatlardan çıkan temel sonuçlar / 50
Üçüncü bölüm Kürdistan'ın çeşitli kesimlerinin savaş ilanına tepkisi / 53 1828 yılında Kürtler ile ilişkilerimiz ve onlara karşı askeri harekatlarımız / 56 1829 yılında Kürtler ile ilişkilerimiz ve onlara karşı askeri harekatlarımız / 64 1828-29 seferinde Kürtler ile ilişkilerimiz ve onlara karşı askeri harekatlarımız / 77
Dördüncü bölüm 1853-56 Doğu savaşı / 81 1853-56 Osmanlı-Rus savaşı öncesinde Türk Kürdistanı'nda siyasal durum / 81 1853 yılında Kürtler ile ilişkilerimiz ve onlara karşı askeri harekatlarımız / 84 1854 yılında Kürtler ile ilişkilerimiz ve onlara karşı harekatlarımız / 89 1855 yılında Kürtler ile ilişkilerimiz ve onlara karşı harekatlarımız / 104 1853-55 yıllarında Kürtler ile ilişkilerimizden ve onlara karşı düzenlediğimiz harekatlardan çıkan temel sonuçlar / 124
Beşinci bölüm Türk egemenliğine karşı 1854 Yezdanşêr ayaklanması / 129
Altıncı bölüm 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı / 139 Savaş patlak verirken Türk Kürdistanı'nda siyasal durum. Seferberlik döneminde Kürtleri kendi yanlarına çekmek için Türkiye ve Rusya'nın aldığı önlemler. Savaş başlarken tarafların elde ettiği sonuçlar / 139 Savaşın birinci döneminde Kürtlerin savaşa katılımı: Savaşın başlangıcından Kars'ın düşüşüne ve Erzurum önlerindeki askeri harekatlara kadar. Kürtler arasında Rus etkisinin yayılması ve Erzurum önlerinde askeri harekatlara Kürtlerin katılımının sağlanması için Rus tarafının baş vurduğu önlemler / 153 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sırasında Kürtler ile olan ilişkilerimizden ve onlara karşı düzenlediğimiz harekatlardan çıkan temel sonuçlar / 181
Yedinci bölüm 1878 Bedirxan'ın oğullarının ve 1880 ubeydullah ayaklanması / 185
Sekizinci bölüm Türk, İran ve Rus Kürtlerinin çağdaş siyasal durumu / 195 A. Türkiye'deki Kürtlerin çağdaş siyasal durumu / 196 1) Hamidiye süvari alaylarını örgütleyen aşiret Kürtlerinin durumu / 197 Hamidiye süvari alaylarının ortaya çıkışı ve örgütlenmesi / 197 Hamidiye süvari alaylarının çağdaş durumu / 206 Hamidiye Kürtlerinin Türk hükümetine karşı tavrı / 217 2) Hamidiye Alaylarına katılmak istemeyen aşiret Kürtlerinin durumu / 223 a) Dersim'in ve Kozucan'ın kızılbaş Kürtleri / 223 b) Sünni Kürtler / 224 c) Yezidi Kürtler / 227 3) Aşiret dışı Kürtlerin durumu / 228 4) Türk Kürdistanı'nın siyasal durumu üzerine genel bir sonuç çıkarma / 229 5) Türkiye Kürtlerinin gelecekteki Osmanlı-Rus savaşında olası tavrı / 231 B. İran'da Kürtlerin çağdışı durumu / 242 C. Rusya'da Kürtlerin çağdaş durumu / 254
Ekler / 265 1804-1813, 1806-1812, 1826-28 ve 1828-29 savaşlarının dönemlerine ilişkin belgeler / 267 Ek-1) Tsitsianov'un, Erivan Kürtlerinin başı Hüseyin Ağa'ya 24 Temmuz 1804 ta rihli mektubu, no. 345 / 269 Ek-2) Kont Paskeviç'in, Osmanlı vilayetlerinde yaşayan halka bildirisi / 270 Ek-3) Kont Paskeviç'in 11 ocak 1829 tarihli raporu / 271 Ek-4) Kont Çernişev'den Kont Paskeviç'e 30 Ocak 1829 tarihli resmi yazı, no. 40 / 274 Ek-5) Petros Hazarov'un Kont Paskeviç'e 17 Ocak 1830 tarihli dilekçesi Mirza Ağa'nın Kont Paskeviç'e 22 Mayıs 1830 tarihli mektubu / 275 1853-56 Doğu Savaşının dönemine ilişkin belgeler / 279 Ek-6) General Read'ın emriyle Kürtler hakkında düzenlenen 5 Temmuz 1854 tarihli belge / 281 Ek-7) Hassa Albayı Loris-Melikov'un, Kafkasya Osmanlı sınırındaki Çarlık Ordusunun askeri harekatlarına komuta eden Kont Bebutov'a Aleksandropol'den gönderdiği 9 Kasım 1854 tarihli rapor, no. 301 / 283 Ek-8) Erivan'daki Rus birliklerinin komutanının Yezdanşêr'e yazdığı 20 Ağustos 1854 tarihli mektup / 288 Ek-9) Erivan'daki Rus birliklerinin komutanının Van Paşalığının Kürtlerine bildirisi / 289
Ek-10) Erivan'daki Rus birliklerinin komutanının Hayderanlı aşiretinin önderi Şeyh Abit'e mektubu / 290 Ek-11) Erivan'daki Rus birliklerinin komutanının Kürt ileri geleni Derviş Beye mektubu / 291 Ek-12) Erivan Rus birliklerinin komutanının Kürt ileri geleni Şeyh Abdal'a mektubu / 292 Ek-13) Erivan Rus birliklerinin komutanından Diyadin Kürtlerine / 293 Ek-14) Erivan birliklerinin komutanının Celali aşiretinin ileri gelenlerinden Musa Ağa'ya mektubu / 294 Ek-15) Ülke dışındaki Kürt önderlerinin Albay Hreşçatitskiy'e mektubu / 295 Ek-161 Kont Dolgorukov'un Kont Muravyev'e 6 nisan 1855 tarihli resmi yazısı / 296 Ek-17) General Murayov'un Osmanlı yurttaşlarına 26 mayıs 1855 tarihi bildirisi / 297 Ek-18) General Muravyov'un Osmanlı yurttaşlarına 16 haziran 1855 tarihli bildirisi / 298 Ek-19) İmparatorluk Yaver Generali Muravyov'un, Van ve Muş Paşalıklarına bağlı sancaklarda göçer yaşayan Kürtlerin Rus tarafına çekilmesi yönünde aldığı önlemler / 300 Ek-20) Tebriz'de Baş Konsolosluk görevini geçici olarak yürüten Hanıkov'un General Kont Bebutov'a Tebriz'den gönderdiği 16 Kasım 1855 tarih ve 1188 nolu rapor / 320
Ek-21) İmparatorluk Yaver Generali Muravyov'un emriyle Albay Loris-Melikov tarafından Kürt aşiretlerinin yönetimi için öngörülen 30 Kasım 1855 tarihli kurallar / 322 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı dönemine ilişkin belgeler / 327 Ek-22) Erivan Baş Konsolosumuzun İstanbul'daki Büyükelçimize gönderdiği 17 Kasım 1875 tarih ve 118 no'lu mektubun kopyası / 329 Ek-23) Konsolosluk görevlisi Voinov'un (1876-77 yıllarında Erzurum'daki gizli askeri ajan) 24 Mart 1876 tarihli istihbarat notlarının özeti / 331 Ek-24) a) Önce Erzurum'da, ardından Halep'te Başkonsolos olarak görev yapan İvanov'un Bohtan Kürtlerine ilişkin yazısı / 341 Ek-24) b) Erivan'daki Rus birliklerinin komutanı General Lazarev'in Eçmiadzin'den General Pavlov'a gönderdiği 13 Mart 1878 tarihli mektup / 348 Ek-25) İmparatorluk Yaver Generali İgnatyev'in 23 Kasım 1876 tarihli şifreli tahriri / 349 Ek-26) İmparatorluk Yaver Generali Loris-Melikov'un, Tuğgeneral Pavlov'a gönderdiği 2 Aralık 1876 tarih ve 82 No'lu mektup. Kurtin aşiretlerindeki meselelerimizin durumu hakkında / 350 Ek-27) Kurmay Yüzbaşı Arutyunov'un istihbarat notlarından ve Karslı Ermeni Karkmaziants'ın kendisine gönderdiği mektuplardan alıntılar / 354 Ek-281 İmparatorluk Yaver Generali Loris-Melikov'un, Büyük Kont ve Kafkasya Başkomutanına gönderdiği 19 Ocak 1878 tarih ve 39 No'lu rapordan alıntılar / 357 Ek-29) İmparatorluk Yaver Generali Loris-Melikov'un, General Şelkovnikov'a Kars'tan gönderdiği 19 Aralık 1877 tarih ve 51 No'lu mektup / 359 Ek-30) İmparatorluk Yaver Generali Loris-Melikov'un, E. İ. V. Büyük Kont Başkomutana Hasankale'den gönderdiği 4 Ocak 1878 tarih ve 11 nolu rapordan alıntılar / 360
Ek-31) 1877-78 savaşı sırasında Osmanlı tebasından halka ve Kürtlere dağıtılan bildirinin örneği / 362 Ek-32) Gerek yıl boyu çadırlarda yaşayan (yerleşik), gerekse yaylaklara ve kışlaklara göçen aşiretlerden yardımcı süvari müfrezeleri teşkili için kurallar / 363 Ek-33) Tanınmış Osmanlı Kürt ve Arap aşiretlerinin listesi; bu aşiretlerin VI. Kolorduya verdiği Hamidiye bölükleri ve alayları ile alay karargahlarının sayısı, Hamidiye alaya teşkil eden aşiret reislerinin ve bunlara bağlı aşiret topluluklarının yaşadıkları yerlerin adları vb / 367 |