Türkiye'de Sol Akımlar-II (1925-1936)
Mete Tunçay
BDS
Yıllar önce, Türkiye'de Sol Akımlar çalışmamı plânlarken, yakın tarihimizin genel anlamda dönemlendirilmesinden hareket etmiş, aykırı ara dönemlerin varlığını yadsımamakla birlikte, 1908-1925 arasını bir siyaset dönemi, Tek Parti yönetimi altmda geçen 1925-1945 yıllarını ise bir idare dönemi olarak düşünmüştüm. Yazmayı tasarladığım sol tarihinin birinci ve ikinci ciltleri, bu ayrıma denk düşecekti. Üçüncü ve son cilt ise, 1945'te yeniden girilen siyaset dönemini kapsayacak ve tekrar bir ara verme olan 27 Mayıs 1960'a kadar gelecekti.
Birinci cildin ilk yayımlanışının üstünden çeyrek yüzyıl geçmiş olmasına karşın, bu planı aynen sürdürmek istiyorum. Fakat, 1925'ten itibaren Türkiye'nin siyaset dışı denebilecek bir yönetime girmiş olmasının sonuçlarından biri de, ülkemizde gizli TKP dışında hemen hemen hiçbir sol akımın gelişememiş bulunmasıdır (1). Bu yasadışı örgü'tün ise, belgeleri şöyle dursun, düşünüş ve eylemlerini yansıtan yayınların bile ...
Mete Tunçay, 1936'da İstanbul’da doğdu. A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakülte-si'nde okudu. Aynı kurumda 1961 'de Siyasal Bilimler Doktoru, 1966’da Siyasal Teoriler Doçenti oldu. 1961 ’de Rockefeller bursuyla Londra İktisat ve Siyasal Bilimler Okulu’nda incelemeler, 1967-69’da Ankara’daki Muhabere Okulu’nda ve Harb Tarihi Dairesi’nde askerlik yaptı.
1972-1973 yıllarında bir yıl süreyle DİSK’te araştırma uzmanlığı görevini yürüttü. 1974-75’te Kültür Bakanlığı Yayınlar ve Tanıtma Daire Başkanlığımda, 1975-77’de Millî Kütüphane Danışmanlığı’nda bulundu. 1979’da SSCB Bilimler Akademisi konuğu olarak Sovyetler Birliği'nde, 1979-80’de Fulbright bursuyla ABD’ndeki Stanford Üniversitesi Floover Kuru-mu'nda araştırmalar yaptı. 1987-88’de Hür Berlin Üniversitesi Cari von Ossietzsky Profesörü oldu. 1967’de Türkiye’de Sol Akımlar 1908-1925 kitabını yayımladı. 1981’de TC’nde Tek-Parti Yönetiminin Kurulması 1923-1931 kitabı basıldı.
1982'de (Sıkıyönetimce toplatılan ve mahkemede aklandığı halde imha edilen) Eski Sol Üzerine Yeni Bilgiler kitabı yayımlandı. 1983'te bazı yazılarını Bilineceği Bilmek'te topladı. Aynı yıl Şu-bat’ında 1402 sayılı yasa uyarınca üniversiteden çıkarıldı. 1990’da Mahkeme kararıyla görevine iade edildi, ama kendisi emekliliğini istedi. 1 984 başından beri aylık Tarih ve Toplum dergisini yönetiyor.
| 
