İçindekiler
Önsöz / 15 Giriş : Kürt Sorunu ve Resmi İdeoloji / 17
I. Bölüm: Resmi İdeolojinin Sunduğu Gerçekler Yada "Gizli İtiraflar" / 26 I-a) Eski Vali ve Adliye Müfettişi Ahmet Hasip Koylan ve Hazırladığı Araştırma Raporu / 26 I-b) Kürtler'in Asıl ve Kökenleri / 27 I-c) Kürtler'in Dili ve Edebiyatı / 35 I-ç) Kürtler'in Nüfusu / 42 I-d) Kürtler'in Din ve Mezhepleri / 44 I-e) Kürtler'in Toplumsal Hayatı / 44
II. Bölüm: Resmi İtirafçının Anlatımıyla Kürtler'in Tarihi / 48 II-a) Osmanlılar'a Katılmadan Önceki Kürtler / 48 II-b) Osmanlılar'ın Yönetiminde Kürtler / 53 II-c) 19. Yüzyılda Kürt Ayaklanmaları / 54 II-ç) Ayastafanos, Berlin Anlaşmaları ve Ermeniler / 57 - Kürtler ve Ermeniler / 59 - Avrupa'nın Notası ve Bâbıâli'nin Cevabı / 60 II-d) Aşiret Mektebi ve Aşiret Süvari Alayları'nın Kuruluşu / 61 II-e) Avriyanof'a Göre Aşiret Süvari Alayları'nın Kuruluşu / 62 - Kürt Hamidiye Süvari Teşkilatı / 63 - Aşiret Süvari Alaylarının Oluşturulması / 64 - Mayevski'ye Göre, Aşiret Süvari Alaylarının Olumsuz Sonuçları / 66 II-f) Sait Paşaya Göre, Hamidiye Süvari Alayları ve Milli Aşireti / 68 - Rapor Sahibinin Aşiret Alaylanyla İlgili Sonuç Değerlendirmesi / 70 II-g) Batılılar'ın "Islahat Projesi" / 70 - Müstakil Yada Özerk Kürdistan İsteği / 72
III-a) Şoven ve İnkarcı Politikaya Eşlik Eden Güdümlü Yayınlar / 75 III-b) Kürtler'de Milliyetçilik Ve Bağımsızlık Akımları Ne Zaman Nasıl Başladı ve Nasıl Gelişti / 79 - Ahmede Xanî ve Eseri Mem û Zîn / 79 III-c) Kürtler'de Milliyetçilik Akımları / 81 - Ermeniler Karşısında Zorunlu Yakınlaşma / 82 - Osmanlı Yönetiminde Türkler / 82 - Jön-Türkler ve Türk Milliyetçiliği / 82 - Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti / 83 - Kürt Neşr-i Maarif Cemiyeti / 83 - Kürdistan Teşrik-i Mesai emiyet / 84 - Kürt Talebe Hêvi Cemiyeti / 84 - Kürt Teşrik-i Mesai Cemiyeti ile Kürt Talebe Hevî Cemiyeti Birleşiyor / 85 - Kürt İrşad ve İrtika Cemiyeti / 85 III-ç) Birinci Dünya Savaşı Sonrası Kürt Hareketleri / 86 - Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti / 87 - Kürt Teali Cemiyeti / 89 - Kürt Tamim-i Maarif ve Neşriyat Cemiyeti / 89 - Kürdistan Cemiyeti / 89 - Kürdistan Teali Cemiyeti / 89 - Kürdistan Teâli Cemiyeti Üyelerinden Bazıları / 90 III-d) Kürt Yayın Organları / 93 III-e) Özerklikten Yana Parti ve Dernekler / 93 - Hürriyet ve İtilâf Fırkası İle Kürdistan Cemiyeti Arasında Anlaşma / 94 - Meşrutiyetten Sonra Kürtler Arasında İki Yaklaşım / 95 - Mütareke Zamanında İki Eğilim: a) Özerklik, b) Bağımsızlık / 95 - Wilson Prensiplerinden Biri / 96 - Kürt-Ermeni Anlaşması ve Ortak Muhtırası / 97 - Vakit Gazetesi'nin Değerlendirmesi / 98 - Şerif Paşa'nın Telgrafı / 99 - Bakanlar Kurulu Kürdistan Komitesi / 99 - İstanbul'a Gönderilen Amerikan Heyeti / 100 - Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti'yle Görüşme / 101 III-f) Sevr Andlaşması'nda Kürtler / 101 - Padişah Delegasyonunun Cevabı / 102 - Kürt Teşkilat-ı İçtimaiye Cemiyeti'nin Bildirisi / 103 - Kürdistan'a Heyet Gönderiliyor / 104 III- g) Kürdistan'a Gönderilen Muallim Hamza'nın Çalışmaları ve Yargılanması / 105 - Muallim Hamza Hakkında İddianame / 106 .
IV. Bölüm: Lozan'dan Sonra Kürt Ulusal Mücadelesi / 109 IV- a) Propaganda ve Örgütleme Çalışmaları / 109 - Bozan Şahin Beyin Beyannâmesi / 111 - Elâziz Müftüsünün Destanı / 112 IV-b) İsyan Hazırlıkları / 113 - Bitlis’li Şair Kemal Fevzi'nin Çalışmaları / 113 - Kemal Fevzi'nin Mektubu / 115 - Osmanlı-İngiliz Gizli Anlaşması / 116 - 1920'de Türk-Fransız Gizli Anlaşması / 117 IV-c) Kürt Milliyetçilerinin Büyük Britanya Temsilciliği Nezdinde Girişimi / 118 - Kemal Fevzi'nin Siyasi Kimliği Hakkında Gizli Yazı / 120 - Kemal Fevzi Hakkında Dahiliye Vekiline Gizli Muhtıra / 122 IV-ç) Seyid Abdülkadir İle Abdullah Sadi'nin İsyan Girişimleri / 124 - Seyid Abdülkadir Kimdir? / 124 - Şeyh Ubeydullah (Nehrî)nin Nutku ve Eylemi / 125 - Seyid Abdülkadir, Meşrutiyetten Sonra İstanbul’a Geliyor / 127 - Abdullah Sadi Kimdir? / 129 - S. Abdülkadir İle A. Sadi'nin İsyan Girişimleri / 130 - "Siyasi Not" ve Diplomatik Tefsiri / 135 - "Kürtlük Meselesi" / 136 - Manda Yönetimi / 138 - Yeni Gizli Raporlar / 139 - Seyid Abdülkadir'den Hacı Musa Beye Eleştiri / 139 - Kürt Millicileri Tutuklanıyor / 145 IV-d) Seyid Abdülkadir İle Arkadaşlarının İstiklâl Mahkemesinde Muhakemeleri / 145 - Kürdistan Kulübü'nün Şifresi ve Şifre Anahtarı / 148
V. Bölüm: Kürdistan Teşkili İçin Ne Düşünüyorlardı? / 150 V-a) İstiklâl Mahkemesinde Seyid Abdülkadir'in Önemli İfadeleri; Siyasi Hayatı; Gizli Kürd Cemiyeti; İtilafçılarla Yaptıkları Anlaşma / 150
VI. Bölüm: Kürd Cemiyeti'nde Kimler İstiklâl, Kimler Muhtariyet Taraftarıydı? / 158 VI-a) Şark İstiklhat Mahkemesinde Seyid Abdülkadir'le Adamlarının Muhakemesi: Oğlu Seyid Mehmed'in Açıklamaları; Şeyh Said'in Oğlu Erenköyü'ndeki Köşke Nasıl Geldi?; Seyid Abdülkadir'in Kemal Fevzi'ye Garezi Varmış!; Kör Sadi'nin Çıkaracağı Gazete / 158
VII. Bölüm: Doktor Fuad Kimdir Ne Yapmak İstiyordu? / 162 VII-a) Ferid Paşa'ya Yazılan Mektup / 163 VII-b) Kayınpederden Gelen Mektup / 164 VII-c) Müstakil Kürdistan Yaşayabilir Miydi? / 164 VII-ç) İstiklâl Mahkemesi'nde Bir Gece Celsesi / 171 VII-d) İddianâme / 176 VII-e) Doktor Fuad'ın Savunması / 177 VII-f) Mahkeme Kararı: İdam / 178 VII-g) Doktor Fuad'ın Sulh ve Selametçi Ferid Paşa'ya Kürt Sorunu Konusunda Yazdığı Mektup / 180
VIII. Bölüm: Kemal Fevzi Kimdir, Neler Yapmıştır? / 182 VIII-a) Kemal Fevzi İstiklâl Mahkemesinde / 182 VIII-b) Kemal Fevzi Kimdir? / 184 - Manda Meselesi / 186 - "Jîn" Gazetesi Çıkarken / 187 - Bir Zabitin İhbarı / 190 - İddianame ve Savûnma / 191 VIII-c) Kemal Fevzi'nin Bir Yazısı: "Kürdistan Muhtariyeti" / 192 VIII- ç) İdam Edilen Yurtsever Şair Kemal Fevzi'nin Şiirlerinden Örnekler / 194
IX. Bölüm: Diyarbakır Aydınları İstiklâl Mahkemesi'nde / 200 IX- a) Av. Hacı Ahti Mehmed Tevfik (Bave Tujo), Derikli İlyas ve Urfa Mebusu Ali Bey Yargılamaları / 200 IX- b) Urla Mebusu Ali Bey Kürtçülükle Suçlanıyor / 201 - Beraat Eden Urfa Belediye Reisinin Dikkat Çekici İfadesi / 201
X. Bölüm: Şark İstiklal Mahkemesi: "Sanıkların Başlıca Amacı Müstakil Kürdistan Teşkilidir" / 204 X- a) Seyit Abdülkadir ve Oğlu Seyit Mehmet İle Abdullah Sadi, Şair Kemal Fevzi, Av. Hacı Ahti ve Diğerleri Hakkında Verilen İdam Kararı / 204
XI. Bölüm: Çeşitli Aşama ve Yönleriyle Şeyh Sait Liderliğindeki Kürt İsyanı / 213 XI- a) İsyanı Başlatan Etkenler ve İsyan Hazırlıkları / 213 - Şeyh Said'in İsyan Bölgesinde Aylarca Dolaşarak ve Toplantılar Yaparak İsyan Hazırlıklarında Bulunması / 213 - Çan Karyesinde Kongre ve Gizli Toplantılar / 214 - Nisan Ayında İsyan Kararı ve Toplantılar / 214 - Gelişmeler İhbar Ediliyor: / 215 XI-b) Genç Eski Mebusu Hamdi Beyin İhbarları / 215 XI-c) Muallim Zeki Dündaralp'ın İhbarları / 229 - Muallim Mehmet Zeki'ye 3 Ay Hapis / 240 . - Genç Valisinin ve Çapakçur Kaymakamının Muhbirlere Karşı Tutumu / 240 - Şeyh Said'in ve Fakih Hasan'ın Temasları / 246 XI-ç) İsyana Rastlayan Günlerde Genç Vilayeti İle Komşu Vilayetlerin İdari Durumları / 249 XI-d) İsyan Hareketleri / 255 - İlk İsyan Olayı Ne Zaman ve Nasıl Başladı? / 255 - İsyan Olayı Üzerine Hükümetçe Alınan Âcil Önlemler / 257 - İsyanın Genişlemesi ve Gelişmesi Konusunda Alınan Resmî Raporlar / 260 XI-e) Meclis'te İsyan Görüşmeleri / 271 - Başvekil Fethi (Okyar) Bey: "Gerçek Amaç Kürtçülüktür" / 273 - İsyanın Mecliste ve Basında Açıklanmasından Sonra Cereyan Eden Olaylar / 278 XI-f) Meclis'te ve Cumhuriyet Halk Partisi'nde Tartışmalar ve Kabinenin Değişmesi / 281 - Cezri Tedbirler Almak Üzere Fethi Bey Yerine İsmet Paşa / 282 - İsyancıların Son Hareketleri / 283 - Başvekil İsmet Paşa'nın (İnönü) İsyanla İlgili Açıklaması / 287 - Şeyh Said'in Teslim Oluşu / 290 - Yargılamaları Yönlendiren Gizli Yazışmalar / 291 - Mustafa Kemal'in Bildirisi: "Türk" İmajı Öne Çıkmaya Başlıyor / 295 XI-g) Şeyh Said'in Anlatımıyla 1925 İsyanı / 296 XI-h) İsyancılar Ele Geçirdikleri Yerleri Nasıl Yönettiler? / 302 XI-ı) Şeyh Said ve Arkadaşlarının Yargılanması / 306 - Şeyh Said'in Muhakemesi / 306 - İddianame Özeti: "Müstakil Kürt Hükümeti" / 309 - Şeyh Said'in Sorgusu / 310 - Ş. Said'in İstiklâl Mahkemesi'nde Muhtelif Vesilelerle Sorulan Sorulara Verdiği Cevaplar / 321 XI-i) Görgü Tanığı Muhbir Binbaşı Kasım Beyin İlginç Açıklamaları: "Asıl Amaç Kürdistan İstiklâli" / 322 - Şeyh Said'in Varto Sorgu Hakimliğine Verdiği İfade / 329 XI-j) "Siyasiyun" Gruptan Hanili Salih Beyin Sorgusu / 341 - Sanıklardan Molla Emin'in Mahkemede Söyledikleri / 357 - Mahkemede Maksut Neler Söyledi / 360 - Şeyh Abdullah'ın Mahkemedeki İfadesi / 360 - Şeyh Şerifin Mahkemedeki İfadelerinden / 361 XI-k) Savcının Esas Hakkında İddianâmesi / 362 XI-1) Sanıkların Savunmaları / 372 - Hanili Salih Beyin Savunması / 372 - Melikânlı Şeyh Abdullah'ın Savunması: / 374 - Mütekait Binbaşı Vartolu Kasım Beyin Savunması / 375 XI-m) Mahkemenin Kararları / 380 - Şeyh Said ve Arkadaşları Hakkında İstiklâl Mahkemesince Verilen "Suçluluk" Kararı / 380 - Şeyh Said ve Arkadaşları Hakkında İstiklâl Mahkemesince Verilen Ceza Tayini Kararı / 383 XI-n) Şark İstiklâl Mahkemesi Savcılığının Gazeteciler Hakkındaki İddianâmesi / 394 - Savcı Vekili Avni Doğan'ın Esas Hakkındaki İddianâmesi / 397 - İstiklâl Mahkemesi'nin Gazeteciler Hakkında Verdiği Karar / 399 XI-o) İsyan Önceden Hazırlanmış mıydı, Yoksa Piran Olayı Üzerine Aniden mi Başladı? / 400 XI-ö) Şeyh Sait İsyanı Dini Midir, Milli Midir? / 404 - Kürdistan Cemiyeti Teşkili ve Kürtlük Gayesi İçin / 405 XI-p) Şeyh Sait İçin Yakılan Kürtçe Ağıtlar / 407 XI- r) 1925 Kürt İsyanı'nın Türk Basınındaki Yankıları / 412
XII. Bölüm: Dersim Eski Mebuslarından Şeyh Said İsyanı Karşıtı Demeç Alan Yönetim, Bu Defa Dersim'i "Tenkil Ve Tedip "İn Altyapısını Hazırlıyor / 422 XII- a) Dersim Kürt Aşiret Reisleri İsyan İçin Ne Diyorlar? / 422 XII-b) Gizli Hükümdarlar Yaşatan Derebeyler / 424
XIII. Bölüm: "Şeyh Sait Ayaklanmasıyla İlgili Açıklayıcı Ek Bilgiler (Uğur Mumcu'ya Cevap) / 429
XIV. Bölüm: "Şark İslahatının Dış Yüzü / 446
XIV-a) Dahiliye Vekili Cemil Bey "Şark Vilayetlerinde Tatbik Edilecek İslahatın Esasları"nı Açıklıyor / 446
XIV-b) Şark İstiklâl Mahkemesi Savcısı Süreyya Bey: "Şark Vilayetlerimizde Gizli Hükümdarlar Yaşatan Derebeylikler Sönecektir" / 448 XIV- c) Şark İstiklâl Mahkemesi'nin Kürt Üyesi Ali Saib Bey (Ursavaş) Basını Susturmanın Gerekçesini Anlatıyor / 449
XV. Bölüm: "Şark Islahat Planı"na İlişkin Gizli Raporlar / 452 XV- a) Meclis Başkanı Abdülhalik Renda'nın Raporu / 452 XV-b) Dahiliye Vekili Cemil Beyin (Uybadin) Raporu / 467 XV-c) "Şark Islahat Encümeni" Kuruluyor / 480 XV- ç) Encümen'in Hazırladığı "Şark Islahat Planı" / 481
XVI. Bölüm: "Şeyh Sait İsyanı ve Kürt Ulusal Hakları" Konusunda 1926'da Başvekil İsmet Paşa'ya Gönderilen Mektup / 490 - Cumhuriyet Tarihini Yeniden Yazmak / 490 - İsmet Paşa'nın Olaya Yaklaşımı / 491 XVI- a) Kürt Metalib-i Millisi (Kürt Ulusal İstekleri) / 493
XVII. Bölüm: Kürt Sürgünleri Türk Irkçılığıyla Yaşıttır / 501 XVII- a) Sürgünler ve Kürt Aydınları / 501 XVII-b) 1927 Tarihli "Bazı Eşhasın Şark Mıntıkalarından Garp, Vilayetlerine Nakline Dair Kanun" / 504 XVII-c) İskâna Tabi Tutulanların Türkleştirilmesine İlişkin Gizli Genelge / 506
XVIII. Bölüm: Türk Ocakları Şark Mıntıka Müfettişliğinin, Birinci Umumi Müfettiş İbrahim Tali'ye Verdiği "Türkleştirme" Raporu (1928) / 510 XIX. Bölüm: Yahudi Kökenli Resmi İdeolog Moiskohen'in (Tekin Alp) Türk Ocakları'na Sunduğu, "Türkleşme" Proğramı (1928) / 524
XX. Bölüm: Kürt Aydını Celadet Ali Bedirhan'ın Cumhuriyetin 10. Yılı Dolayısıyla Mustafa Kemal'e Gönderdiği Açık 'Mektup'tan: "Kürtler Ne İstiyorlar?" / 575
XXI. Bölüm: Kürt Derneği'nin 1945'de Sanfransisko Konferansina Gönderdiği "Muhtıra" / 580 XXI-a) Kürt Aydınlarının Demokratik Girişimleri / 580 XXI-b) Dr. Ahmet Nafiz Yekbun Kimdir? / 581 XXI-c) Kürdistan ve Kürt Milliyetçiliğinin Doktrini / 583 XXI-ç) Kürt Sorununun Çözümü / 593 XXI-d) Asuri Kürtler'in Sanfransisko Konferansı"na Verdikleri "Muhtıra" / 596
XXII. Bölüm: "Sonsöz" Yerine Bir "Savunma" ve Beraat Kararı / 599
Resim ve Fotoğraflar / 623-671 |