La bibliothèque numérique kurde (BNK)
Retour au resultats
Imprimer cette page

Alevilik ve Kürtler


Auteur :
Éditeur : Özge Date & Lieu : 1997, Wuppertal
Préface : Pages : 800
Traduction : ISBN :
Langue : TurcFormat : 165x245 mm
Code FIKP : Liv. Tur. Bay. Ale. N° 4313Thème : Général

Présentation
Table des Matières Introduction Identité PDF
Alevilik ve Kürtler

Alevilik ve Kürtler

Mehmet Bayrak

Özge

Cumhuriyetin ilk döneminde Kemalist yönetim, kendisine kitle tabanı yamtmak ve yeni bir tarih görüşünü ikame edebilmek için bir dizi uygulamaya girişti. Bu uygulamaların başındaysa üç ay gibi kısa bir süre içinde kitleyi önceki yazı dilinden koparıp, yeni oluşturulan Latin kökenli alfabeye ve yazı diline geçmek geliyordu.
Böylelikle insanlar, bin yıldan fazla süredir kullandıkları yazılı iletişim dilinden ve kültürel birikimden koparılıyordu. Oysa yöneticiler, özel çalışmalarında eski alfabeyi ve yazı dilini kullanmaya devam ediyordu.
Yapılan ikinci önemli uygulama, bir Türk Tarihi Encümeni kurarak yeni bir Türk tarihi yazmak oldu. Asker ve sivil bürokratlarla Kemalist yazarların oluşturduğu bu Encümenin hazırladığı yeni Türk Tarihi, artık yaşamın tüm alanlarında esas alınacak ve tabulaştırılacaktı ve öyle oldu. Türk Ocakları, ardından kurulan Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu ve Halkevleri gibi kuruluşlarla Üniversiteler, bundan böyle bu yeni resmi tarihin gönüllü propagandistleri oluyorlardı. Bu, artık tabulaştırılmış bir tarihti ve bunun dışına çıkanlar çeşitli biçimlerde cezalandırılmaya mahkûmdu.
Tabii yeni tarih tezini kabul ettirebilmek, herşeyden


Table des Matières


İçindekiler

Önsöz / 9

I. Kesim: Alevilik

I. Bölüm: İnanç Ve Kültür Kaynaklarıyla'alevilük
I. a) Resmi Tarih Anlayışı Karşısında Alevilik / 15
I.b) Kızılbaşlıksan Alevilik’e Geçişin İdeolojik Temelleri / 18
I.c) İnançlarımızı Tanıyor Muyuz / 21
I.ç) Alevilik’te Zerdüştilik İzleri / 23
I.d) Alevilik’le Yezidilik Arasında Benzer Çizgiler / 27
I.e) Alevilik’le Ahle Haqlık Arasında Benzer Çizgiler / 32
I.f) Alevilik’le Hıristiyanlık Arasında Benzer Çizgiler / 35
I.g) Orta Anadolu’nun "Kızılbaş Kürtler"i
I.ğ) Alevilik’te İnsan Yaradılışı, İnsan-Tanrı Anlayışı ve İnsan Sevgisi / 38
I. h) Alevi Toplumunda Kadının Konumu / 53

II. BÖLÜM: GÜNÜMÜZDE ALEVİLİK VE SORUNLARI

II. a) Alevilik ve Kürt Sorunu / 60
II.b) Bir Kimlik Sorunu Olarak Alevilik ve Alevi Örgütlenmesi / 66
II.c) Aleviler’in Tek Yanlı Aşkı / 76
II.ç) Alevi-Kürt Kimliğiyle Dersim’in Serüveni / 78
II.d) Türkiye’de Dini Örgütlenme / 83
II.e) Aleviliği Saptırma ve Resmileştirme Çabaları / 84
II.f) Aleviler’in Başağrısı "Milli Dede”\er / 87
II.g) Sivas Katliamı ve Alevi Dedeleri / 88
II.ğ) Osmanlı’dan Günümüze Ateşle Alevi Katliamı Yada "İhrak-ı Binnar / 90
II.h) Maraş Katliamının Düşündürdükleri / 92
II.ı) "Yalancının Mumu" Sönmeyecek Mi / 94
II.i) Alevi ve Kürt Kültüründe Ozanlık Geleneği / 96
II.j) "Alevi Kürtler’in İbadet Dili” Sorunu / 103
II.k) Kürtçe Alevi Deyişlerinden Ömçkler [Kurmanci, Zazaki Alevi Âyet ve Beyitleri; Goranice Ahle Haq Manzumeleri ve Kurmanci Yezidi Qavil ve Beyitleri] / 106

II. Kesim

Osmanlı Toplumunda Aleviler Ve Sözcüleri Pir Sultan Abdal
I- Osmanlı İmparatorluğu’nun Toplumsal Dokusu / 155
II- Osmanlı İmparatorluğu’nun İdeolojik-Kültürel Yapısı / 167
III- I6. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nun Geçirdiği
Ekonomik Bunalımın Toplumsal Yapı ve Halk Üzerindeki Etkileri / 185
IV- 16. Yüzyılda Sivas Yöresinin (Eyalet-i Rum) Özgül Koşulları / 192
V- Osmanlı Feodalizminin Yarattığı Gerilim ve Pir Sultan’m Başkaldırısı / 200
VI- Pir Sultan Abdal’ın Yaşamında "Düzmece Şah İsmail Olayı" ve Deli Hızır Paşa / 216
VII- Kaynaklar / 232
VIII-Pir Sultan Şiirinin Özellikleri / 240
IX-Pir Sultan’m Şiirinde Alevilik Yorumu Ve İki Belirleme / 247

III.Kesim

Kürtler’de Gizli Heterodoks Dinler
(K1zılb Aşlıralevil İk, Ahle Haqlk, Kakailik,Yezidilik£Erdiştîlik)

I.Bölüm: Batılı Kaynaklarda "Kızılbaş/Alevi Kürtler"
I.a) Belgelere "Giriş / 266
I.b) C.H.Wheeler: "Fırat Boylarında Krzılbaş ve Yezidi Kurtler" (1814).. 271
I.c) Campanile, Prof. G.: "Kürdistan’da Dinsel Mezhepler: Yezidiler ve Şemsiler (1818) / 275
I.ç) James B.Fraser: "Horasan’da Kızılbaşlar" (1828) / 283
I.d) G.W.Dunmore: "Protestan/Kızılbaş Kürtler" (1855) / 289
I.e) G.W.Dunmore: "Kürt Papazları Arasında Belirgin Hareketler" (1857) 293
I.f) G.W.Dunmore: "Kızılbaş Kürtler’i Ziyaret" (1858) / 297
I.g) Dr.Jewett: "Kızılbaş Kürtler" (1857) / 302
I.ğ) Ball: "Küçükasya’da Kızılbaşlar" (1857) / 307
I.h) J.W.Parsons: "İlginç Bir Kızılbaş" (1858) / 309
I.ı) Dr.G.B.Nutting: "Kızılbaş Kürtler" (1860) / 310
I.i) W.Winchester: "Kızılbaş Kürtler" (1861) / 314
I.j) W.W.Livingston: "Kızılbaş Kürtler" (1865, 1869) / 318
I.k) Herrick: "Protestan Kürtler’i Ziyaret" (1866) / 320
I.l) M.F.Gilbert: "Kürdistan’daki Tarikatlar Üzerine Not" (1873) / 323
I.m) Rev.H.N.Barnum: "Kızılbaş Kürtler" (1890) / 325
I.n) M.F.Grenard: "Küçük Asya’da Dini Bir Tarikat: Kızılbaşlar" (1904) / 328
I.o) Stephan van Rensselaer Trovvbridge: "Aleviler yada Ali’yi İlahlaştıranlar" (1909) / 335
I.ö) Agop Şahbaz: "Kızılbaş Kürtler" (1911) / 346
I.p) "Dersim Kızılbaşları" (1911 / 352
I.r) L.Molyneux-Seel: "Dersim ve Kızılbaşlık" (1911) / 358
I.s) Henry Riggs: "Dersim Kürtleri’nin Dini" (1911) / 364
I.ş) A.v.Le Coq: "Kızılbaş ve Yeşilbaşlar” (1912) / 372
I.t) Hugo Grothe: "Kürtler ve Kızılbaşlar" (1912) / 378
I.u) Melville Chater: "Kürdistaıı’ın Kızılbaş Aşiretleri" (1928) / 389
I.ü) Peter J.Bumke: "Dersim’de Kızılbaş Kürtler" (1979) / 404
I.x) Peter J.Bumke: "Kürt Alevileri" (1989) / 420
I.v) Peter Alford Andrevvs: "Alevi Kürtler" (1989) / 428
I.w) David Mcdowall: "Alevi Kürtler" (1992) / 430
I.y) Hans Lukas Kieser: "Kürt Aleviliği" (1994) / 437
I.z) Matti Moosa: "Kızılbaş Kürtler’in İnancında Ermeni Unsurları" (1988) / 451

II. Bölüm
Batılı Kaynaklarda "Ahle Haq, Kakai ve Yezidi Kürtler"
II a) Heinz Halm: "Alile Haq" / 470
II b) F.M.Stead: "İran’daki Ali-İlalıiMezhebi" (1932) / 474
II.c) V.Minorsky: "Alile Haqq Tarikatı" (1956) / 478
II.ç) C.J.Edmonds: "Irak 'tâki Ahle Haqlar’ın İnançları" (1969) / 484
II.d) C.J.Edmonds: "Kakailer" (1957) / 502
II e) A.M.Menteşaşvili: "Ehl-i Hak [Ali İlahi, Kakai] (1984) / 518
II f) Dr.Golmurad Moradi: "Ehl-i Hak’ın Kutsal Kitabı: Zebur-e Hakikat" (1996) / 523
II.g) G.R.Driver: "Kürtler’in Dini (Yezidilik)" (1922) / 549
II ğ) Tevfik Vehbi: "Irak Kürdistan’ındaki Hatra’da Mitraizm
Kalıntıları ve Yezidilikteki Etkileri” (1976) / 563
II. h) Mehrdad R.İzady: "Kürtler’in Din ve İnanç Yapısı" [İslam, Melekler Küllii, Ehl-i Haq, Alevilik, Yezidilik, Mistik Sufi Tarikatlar, Yahudilik, Hıristiyanlık, Babilik] (1992) / 573

III. Bölüm:Horasan’da Alevi ve Şii Kürtler

III a) Martin van Bruinessen: "Kuzeydoğu İran’a (Horasan) Kürt Göçü" / 620
III b) Jenny Housego: "Horasan Kürtleri" / 623
III c) Mehrdad R.İzady: "Horasan ve Albruz Dağlarında Alevi, Ahle Haq (Yarsani),
Yezidi, Şii ve Sünni Kürt Aşiretleri" / 624
III ç) W.Ivanov: "Horasan Etnolojisi Üstüne Notlar" (1926) / 629
III d) W.Ivanov: "Horasan Kürtçesi Üstüne Notlar" (1928) / 634
III e) H.Torneceııgi: "Doğu Horasan Kürtleri" / 640
III f) B.Fılad: "Horasanlı Kürt Yazar Kelimullah Tewehuri İle Bir Görüşme " / 643

IV. Bölüm: Kürtler ve Hıristiyanlık

IV.a) Athelstane Riley: "Türkiye’in Doğusundaki Hıristiyanlar ve Kürtler" (1889) / 652
IV.b) Bazil Nikitin: "Kürtler ve Hıristiyanlık" (1922) / 667

IV. Kesim
Kürtler’de Heterodoksi, Batınilik ve Tasavvuf
I a) Dr.Mohammed Mokri: "Kürt Batıniliği" (1966) / 677
I b) Mohammed Tavakkoli: "Kürdistan’da Tasavvufun Tarihi" (1989) / 702
I c) Dr.Kamuran Ali Bedirxan: "Zerdüşt ve Zerdüşt Yolu " (1935) / 719
I ç) Thomas Boıs: "Hilâl Altında Kürtler: Kürtler’in Din ve İnanç Yapısı [Paganizmden İslam’a, İslam Karşısında Kürtler, Kürdistan’da Tasavvuf, İslam’a isyan Eden Kürtler, Batıl İnançlar, Pagan İtikadları Yaşıyor Mu?] (1966) / 723
I d) H.Bengin: "Irak Kürdistanı’nda Haqe Hareketi" (1993) / 738
I e) Prof.Theodor Nöldeke: "Şark Sosyalizmi" (1879) / 760
I f) Prof.Arthur Christensen: "Mazdekçi Komünizm" (1925) / 767
I g) Prof.Dr. Ahmet Yaşar Ocak: "Tâcu’l-Arifin Seyyid Ebu’l-Vefa-yı Kürdi ve
Baba Ilyas" (1980) / 780

Kaynakça / 786




Fondation-Institut kurde de Paris © 2024
BIBLIOTHEQUE
Informations pratiques
Informations légales
PROJET
Historique
Partenaires
LISTE
Thèmes
Auteurs
Éditeurs
Langues
Revues