La bibliothèque numérique kurde (BNK)
Retour au resultats
Imprimer cette page

Ehmedê Xanî, Mem û Zîn


Auteur :
Éditeur : Avesta Date & Lieu : 2010, İstanbul
Préface : Pages : 726
Traduction : ISBN : 978-605-5585-42-6
Langue : KurdeFormat : 135x215 mm
Code FIKP : Liv. Kur. Kl. Dos. Ehm. N° 3414Thème : Littérature

Présentation
Table des Matières Introduction Identité PDF
Ehmedê Xanî, Mem û Zîn

Versions

Ehmedêxanî, Mem û Zîn

Jan Dost

Avesta

Ehmedê Xanî (1651-1707) - Şair û mutessewif û ronakbîrê kurd yê herî navdar e di tarîxa wêjeya kurdî de. Li Bazîdê sala 1651 ji dayik bûye, serdestê çar ziman (kurdî, erebî, farisî û tirkî) û çar kulturên herêmê bû. Avakerê bingeha fikra netewî ya kurdî tê jimartin. Ji bo zarokên kurdan ferhenga xwe ya helbestî Nûbihara Biçûkan nivîsiye. Ji telebeyên medreseyan re jî Eqîdeya îmanê û dîwaneke helbestan û ji tevaya kurdan û mirovahiyê re jî Mem û Zîn nivîsîne. Ew bêtir bi şahesera xwe Mem û Zînê tê naskirin. Di vê berhema xwe de, wî hakimiyeta xwe ya li ser zimanan, felsefeya klasîk, mentiq, stêrnasî, adetên kurdan, wêjeya farisî ya klasîk, efsaneyên herêmê û ferezanîna xwe ya di her warî de û berî her mijarê kurdperweriya xwe daye xuyakirin.
Ev berhem bi kurdî gelek caran çap bûye, di yekemîn hejmara rojnameya Kurdistan de hin beş jê hatine weşandin, bi gelek zimanan wek rûsî, erebî, tirkî, ingilîzî û fransî jî çap bûye. Ehmedê Xanî ku damezrênerê ekola kurdperweriyê ye, tesîreke mezin li berhemên şairên piştî xwe kir ku heta roja îro jî ew tesîr berdewam e.
Tarîxa wefata wî, di gel ku cihê gumanê ye jî, li gor ragihandina gelek lêkolîneran sala 1707 e. Ehmedê Xanî di vî temenê xwe yê hindik de karibû di hişê netewî de şopeke kûr bikole û cihê herî berz û bilind bo xwe bidest bixe heta wê radeyê ku, mirov dikare bê dudilî behsa du qonaxan di tarîxa wêjeya kurdî de bike; qonaxa berî Ehmedê Xanî û ya piştî wî.


Jan Dost - Li binxetê, bajarê Kobanî sala 1965an ji dayik bûye. Wek lêkolîner, wergêr û romannivîs tê nasîn. Niha li Elmanyayê dijî, berhemên wî yên çapkirî ev in:
- Kela Dimdimê. Destan, Bonn 1991
- El Hedîqe El Nasiriyye. Werger ji farisî. Hewlêr 2002
- Mem û Zîn. Şam 1995/2009, Beyrût 1998, Dihok 2008, Stembol 2010-10-22
- Mijabad, roman, Diyarbekir 2004
- 3 Gav û 3darek. Roman, Stembol 2007
- Mîrname, Roman, Stembol 2008
- Adat û rusûmatnameê Ekradiyye. Lêkolîn, Stembol 2010
- Dîwana Jan. Şiir, Dubay2010
- Adat û rusûmatnameê Ekradiyye, Wergera erebî, Abû Dabî 2010


Table des Matières


Naverok

Sername / 11
Kurtejiyan / 17
Serdema Xanî / 21
Dîbace / 59
Edebiyat û asarê edebî / 59
Dîbace / 65

Ti'dadê ni'metşumarî û tikrarê şukurguzariya Barî di sûretê ayînedarî û perde perdedariya perwerdigarî da di gel ixtitama bi munacatek muxteser kurdî / 79
Di ne'ta qelemê mesnû'at û serdefterê mewcûdat û 'eqlê me'qûlat û pêşdestê mexlûqat hedretê Muhemmed e! Mustefa 'eleyhî efdelusselewat / 99
Istid'ayê şefa'et û istişfa'ê mexfirete ji cenabê sahibê serîrê şefa'et di sûreté mi'racê da bi bal hedretê 'izzete / 115
iş'ara medhiyeta tewaifêd Ekradane bi şeca'et û xîretê û izhara bedbextî û bêtali'iya wan e di gel semahet û hemiyyetê / 125
Sebebê nezma kitab e bi vî ezmanî, di sûreté şekwaya ji dewranî û giliya ji ebnayê di zemanî ku li bal wan yeksa ne hunera danayî di gel 'eyba nadanî / 141
Fihriste seraxazê kitab û eş'arê ne'tê elqab û asarê di sûreté i'tiraf û iqrara bi 'ecz û inkisarê di gel i'tizara guftarê / 153
Mebdeê meqale di ne'ta hakimê Bohtan xudan iqbal, mîr Zeyneddîn ibn mîr Ebdal di gel wesfa herdu hemşîreê di wî, di sahib cemal Zîn û Sitî dr-bê misai / 171
Tehsîna qumaş û kalayê wala yê husna hebîbane ùmûmen, cewherê buhayê cemala Sitî û Zînan e xusûsen / 187

'Etfê 'inan û licame bi serencamê kelame / 191
Destana beyana Newroza sultanî, tesmiyyeya mewsimê sirûr û şadimanî bi mersûmê qedîmê Kurdistanî ku wan digotinê sersal, 'ed dikirn bi 'îdê wisal / 197
Biderketina şehriyane bi deştê ji bo sersal û geştê / 203
Murexxesbûna wişaqane bi gulgeşta sersalê,
rexbetkirina wane bi bazara husn û cemalê / 207
Mulaqîbûna Tacdîn û Memê bi Sitî û Zînë, mustexriqiya wan e di behra eşq û evînê / 211
Hişyariya Memê û Tacdîn e ji bêhûşî û mexmûriya şeraba işqê û agahî û xeberdariya wane bi wasiteê wemqê / 227
Mu'awedeta Sitî û Zînê ji sersal û geştê, istitla'a dayeê ye li macera û sergüzeşte / 239
Tefehhus û tefaula dayeê ji remmalî ji keşfa heqîqeta ehwalî / 257
Delalet teqrîra remaliye ji bo pîrê miwafiqê mafiddemîr û muxalifê terqrîrê / 261
Hemsuhbetiya wişaqan û hemxelwetiya muştaqan û
waqifiya wê ye li ser weqtê uşaqan / 273
Tikrara istixbara dayeê ji kunha macerayê tesrîh û
teqrîra wane ji keyfiyyeta tesîra hewayê / 277

Vegeryana dayeê ve bal dildaran agehkirina wane ji ism û resmê birîndaran / 281
Şifabexşiya tebîbe li derdê 'elîlan şefqet û merhemeta mîre li halê zelîlan / 289
Êrûsiya Sitî ji bo tacdînî, tehyia esbabê şahiyê ji bo tehniya xemgînî / 307
Meqalê işti'alê şem'ê cemalê mehbûbe meqamê intiqalë iştixalê metlûbe / 325
Wusûlê ke'beê murad û tewafê husûlê meqsedê meram û zefafê / 335
Hîleperdazî û fitne-engîziya Bekir e ji hesedweriya li
Tacdîn ku bû sebbebê mîr neda Memê Zîn / 347
Naumîdiya Zînê ye ji dewleta weslet û
hedretê derdmendioza wê ye ji kerbeta hesret û firqetê / 365
Hemderdiya zînê ye di gel xeman bi sebeb nifaq û nai'timadiya hemdeman / 377
Mu'atebeya Zînê ye di gel Sitiyê gazindeya hûriyê ji bo periyê / 381
Mukalemeê hemrazê şem'e mudawemeê xûnrêzê dem'e / 385

Bilbiliya Zînê ye di gel perwaneê perwaneya wê ye di gel dîwaneê / 389
Mecnûniya Memê ye ji işqa Leylaê Wamiqiya wî ye ji derdê 'Ezraê / 395
Muxatebeya Memê ye di gel şetê Cizîrê Mucawebeya ji işqa bênezîrê / 399
Mubaheseya Memê ye di gel bayé hewadariya wî ye di gel hewayê / 403
Mucadeleya Memê ye bi dilê kul ra muharebeya perwaneê bi bilbil ra / 411
Çûna mîr Zeyniddînê bi seyd û nêçîrê azadiya Mem û Zînê ye ji qeyd û zincîrê / 425
Dastanê bostanê cennetnişan, mîrane ku bûye mecme'ul behreyna işqa herdû dilfigaran,
metle'unneyyireyna husna herdu gul-'izaran / 435
Rehaiya Zînê ye ji qeyda te'elluqa exyaran tenhayî û
tekelluma wê ye di gel belg û aran / 439
Teqadayê da'iyeê dîdarê dildar û
mulaqate ji bo Memê ra ji cenabê wahibulmeram û dî el hacate / 449
Vegeryana mîr û mîrzane ji şikarê serxweşiya Memê û

Zînê ye ji meya dîdarê bêxeberiya wane ji serdahatina mîre di weqtê êvarê / 463
Rabûna Tacdîn e ji dîwanê di wê demê da suhtina mal û
milkane di rêya Memê da / 473
Agahiya Mîre li işqbazîû yariya Mem û Zinan bi ifşa û ilqaya neyaran û
Muizebzebînan / 483
Setrencbaziya Memê û Mîr e bi şertê dilxwaz vedana damé tezwîr e
ji bo keşfa raz / 493
Xulûsiyyeta û xelasiya Memê ye di xelweta zindanê da ji sifatê heywanî, müşareket û
muşakeleya wî ye bi exlaqêd rûhanî / 509
Meyûsiya Zînê ye bi sebeb mehbûsiya Memê Menûsiya wê ye bi xem û
derd û elemê / 523
Tehewwura Tacdîn ji xîreta birayî Meşûreta di gel bira ne li xelasiya bênewayî / 533
Te'essub û tedaruka Tacdîn û bira ne bi emrê xîretêSiwariya wan e
li hespê hemiyyetê / 541

Tedbîra Bekir e ji bo def'a mezenne û 'inadê Tezwîra wî ye ji tirsa fitne û fesadê / 547
Nesîheta sahibxerezê pirmerezê dilkul Ji bo mîrê bêtemîz û sadedil / 555
Ruxsetdana mîre li dîtina dildarî Bêhişbûna zînê ye ji zewq 0 şewqa dîdarî / 563
Tewsiye û tedaruka Zînê ye ji bo sefera axretê Tehyieê esbabê cihaze ji bo 'erûsiya
cennete / S83
Peşîmaniya Mîr Zeyniddîn e li mehebbeta Mem û Zinan, merhemeta wî ye li halê
nazenînan mirina Memê ye bi axuftina birinan / 599
Te'ziyye û mersiye û şiwena Memê şehîd e mirina
Bekirê şeqî bi dest Tacdînê se'îd e / 621
İltimas û istid'aya Zînê ye ji bo Bekirê mufsid ra
Uzurxwahiya wê ye ji bo ewê muihid ra / 631
Teçhiz û tekfin û tedfîna Memê mehrûm û xemgîn e Hem nefes û
hemqefesbûna Zina nazenin û xemrevîn e / 637

Teswîlê tefawut û ixtilafê xilqet e Temsîlê teqadayê siriştê fînet û fitret e / 655
Misalê seren camé benî Adem ne bi heseb zahirê sûreté hal e,
belki mute'elliqê bati ne me'na û mewqûfê meşîetê Zulcelal e / 661
Isbatê xewas û kemalê cewherê işqe ku kîmyayê ekbere weku gerdê ehmere ji bo
xudanî, lewra behîme û dirinde û şeytanî, dikit melek di nefea İnsanî / 675
Beyanê meratib û medaricê sulûk û wusûl ile Ellah,
û merasimê fenayê fillah û beqayê billah / 683
Xatimeya kitab û nameê, di sûreté xitaba di gel xameê,
Herçendî xerez xetmê kelam e, Iakin li mutekellimî iham e / 707

Jêder û çavkanî / 721
Fihrista gişfî / 724




Fondation-Institut kurde de Paris © 2024
BIBLIOTHEQUE
Informations pratiques
Informations légales
PROJET
Historique
Partenaires
LISTE
Thèmes
Auteurs
Éditeurs
Langues
Revues