Diyarbekir ve Mırdasiler Tarihi

İçindekiler

Önsöz /11
Teşekkür/13

Giriş
Diyarbekir'in Kuzeybatısında Mırdasiler / 15

Birinci Bölüm
İlk Çağlardan Mırdasilere Kadar Yörenin Tarihine Genel Bir Bakış / 19
Hititler Dönemi /19
Mitanilerin Bölgede Konumu ve Hititler ile İlişkileri / 21
Hitit İmparatorluğunda Yeni Dönem: Tudhaliya I / II’den
Tudhaliya III'e Kadarki Dönem (Mö 1400-1344) / 27
Supiluluima'nın İktidar Dönemi ve Hattının Üstünlüğü (Mö Yaklaşık 1344-1322) / 29
Hititlerin Mitaniler ile Hesaplaşması / 30
Büyük Suriye Savaşı ve Işua Bölgesinde Hitit-Karşıtı Ayaklanma / 30
Asurların Bölgeye Yerleşmesi ve Urartular İle İlişkileri / 34
Urartu (Vannik) Krallığının Kronolojisi / 43
Bölgeye Yerleşen Medlerin Tarihine Genel Bir Bakış / 45
Med Devletinin Külleri Üzerine Kurulan Akmenid Pers İmparatorluğuna Doğru / 52
Zerdüşt Dininin Doğuşu / 58
Ksenefon ve Tarihte Anabasis
Onbinlerin Dönüşü Adıyla Bilinen Uzun Yürüyüş / 67
Sophene Krallığı/76
Sophene Prensliğinin (Krallığının) Tarihçesi / 76
Büyük Tigran Dönemi (MÖ 95-55) ve Sonrası / 85
Roma ve Bizanslar Dönemi, Romalı Komutan Lukulus
İle Tigran'ın Karşı Karşıya Gelmesi / 91
MÖ 53 Carrhae (Harran) Savaşı ve Romalılar ile Partların ilk Hesaplaşması /106
Roma İmparatorluğu ve Hıristiyanlık / 137
Doğu'da Partların Yerine Geçen Sasaniler ile
Bizanslılar Arasındaki Münasebetler / 142
Amida’nın Şahpur II Tarafından Alınışı / 147
Amida şehri hakkında bilgi ve orada konuşlanan Roma süvari alayları hakkında / 154
Şahpur Amida önlerinde /155
Ursicinus piyade birliklerin komutanı Sabinianus'un karşı çıkmasına rağmen düşmana geceleym başarısız bir sürpriz yapma girişimi /159
Gallik Alaylarının Sasanilere Karşı Etkileyici Akınları /161
Firdevsi Şahpur'u Anlatıyor /169
Islamiyetin Doğuşu / Müslümanlar İle Bizanslılar Arasındaki İlişkiler /173
Islamın Altın Çağı Abbasiler Dönemi /176
Abbasi Halifelerinin Kronolojisi /181
Abbasiler Döneminde Diğer Etnik Gruplara Gösterilen İlgi / 182
Bağdat'ta Etnik Gruplar Arasında Başgösteren Sürtüşmeler
Ve Türklerin Samara’ya Nakli / 183
Kuzey Mezopotamya'da Demografik Değişim / 187
Mervani Kürd Devleti Miladi (959-10851/187
El Malik Ebu Ali Dönemi/190
El Malik Ebu Mansur Said Dönemi / 191
El Melik Nasıruddevle Ahmed Dönemi /192
Nizamuddevle Kasım Ebu Nasır Dönemi Ve Selçuklu Saldırıları /195
Nasruddevle Ebu Muzaffer Mansur Dönemi Ve Mervani Devletinin Yıkılışı / 200
Kürt Buveyhoğulları Devleti (M. 934 - 10621/203
Kürt Hasanveyh Devleri (Miladi 950-1121)/ 203
İkinci Bölüm
Mırdasilerin Sophene Bölgesine Gelişi/209
Pir Mansur'un Piran’a Gelişi / 219
Pir Mansur’un Şeceresinden Alıntılar / 224
Pir Musa Dönemi/231
Çevredeki Yerleşim Yerlerinin Bu Pirler İle İlişkileri / 233
Gîl’in (Eğil) Fethi İle Mirdasi Devletinin Temelinin Atılması
Ve Pir Bedir Dönemiyle İlgili Görüşler / 234
Mırdasilerin Gîl'deki (Eğil) İlk Eserlerinden Pir Bedir Camii / 241
Tekke Köyü Medresesi / 243
Pir Bulduk Dönemi Ve Mırdasllerden Buldukanilere Geçiş / 245
Emir İbrahim Dönemi/247
Eyyûbilerin Amid’ı Alışı Ve Nisanoğullarının Sonu,
Mırdasilerin Bölgede Tekrar Etkin Hale Gelmesi / 250
Emir (Mir) Muhammed Dönemi / 258
Emir Isa Bin Emir Muhammed / 260
Moğolların Kuzey Mezopotamya’ya Akınları ve Bölgede Yarattıkları Tahribat/261
Devlet Şah Beg Bin Emir İsa Dönemi Tatar Timur’un Bölgeye Saldırısı Ve Bölgedeki
Karakoyunlu Akkoyunlu Çekişmesi / 262
Tatar Timur’un Bölgeye Gelişi / 268
1433/809 Yılında Memluklar İle Akkoyunlular Arasında Yapılan Antlaşma / 279
Gîl’de (Eğil) Iı. İsa İle Bağın’de Hüseyin Beg Bin Mir Hamza Dönemi Ve Dicle Savaşı / 281
Kürd Yönetimleri - Karakoyunlular İle Akkoyunlular Arasında 11 Haziran 1457’de
Cereyan Eden Dicle Savaşı / 287
Şah Muhammed Bin Emir İsa / 301
İsfendiyar Bin Emir İsa Dönemi ve Dulkadiroğullarının Yöreyi İşgali / 301
Mırdasilerin Bağin’deki Yöneticilerinin Fetih Hareketleri
Ve Pale'nin (Palu) Alınışı / 303
Hüseyin Beg Bin Mir Hamza Dönemi Ve Ergani Saldırısı / 304
Safevi Devletinin Kuruluşu Ve Kürdistan’ın İşgali / 306
Şah İsmail’in Safevi Devletinin Temelini Attıktan Sonra
Kürdistan Yöneticilerini Tutuklatması / 308
Safevilerin Kürdistan'ı İşgali Üzerine Kürdistan Yöneticilerinin
Hasankeyf’te Yaptığı Acil Toplantı / 312
Kürdistan Yöneticilerinin Safevi İşgaline Karşı Osmanlı Devletiyle İttifak
Girişimleri Ve Yavuz Sultan Selim’e Yazılan Arzuhal/ 314
1514çaldıran Meydan Savaşı / 317 .
Amid’in Safevi Ablukasından Kurtarılışı Kasım Beg
İle Cimşit Beg Güçlerinin Oynadığı Rol / 320
Dedekargın Meydan Savaşı İle Safevilerin Bölgeden Atılması Gîl (Eğil) Ve Pale'nin
(Palu) Bağımsız Hükümetler, Çermog’un (Çermik) De Ekrad Sancağı
Statüsüne Kavuşması / 323
Mırdasilerin Kasım Beg Ve Çimşit Beg Önderliğinde Kurdukları Gîl (Eğil)
Ve Pale (Palu) Hükümetleri / 329
Klasik Ekrad Sancağı Olan Çermog (Çermik) İle Gîl (Eğil) Ve Pale (Palu) Hükümetleri Arasında Hukuksal.İdari Ve Vergilendirme Farkı / 334
16. Yüzyılda Önemli Mırdasi Hükümdarlarının Hayatı Ve İmar Faaliyetleri / 337
Lala Kasım Beg'in Hayatı / 337
Lala Kasım Beg'in Bölgedeki İmar Faaliyetleri, Amid’de (Diyarbekir) Kendi Adıyla
Anılan Mahalledeki Lala Beg Camii / 329
Lala Kasım Beg'in Yaptırdığı Türbe / 342
Cimşit Beg'in Hayatı / 343
Cimşit Beg'in Bölgedeki İmar Faaliyetleri / 345
Cimşit Beg’in Palu’daki İmar Faaliyetleri / 346
Ciımşit Beg Camii / 346
Cimşit Beg Türbesi / 347
Cimşit Beg Medresesi / 349
Cimşit Beg’in Harput'taki Eserleri / 350
Cimşit Beg'in Amid'deki (Diyarbekir) Eserleri / 350
Şah Ali Beg’in Hayatı ve Çermog'ta (Çermik) İmar Faaliyetleri,
Şah Ali Beg’in Hayatı / 352
Şah Ali Beg’in Çermog’taki (Çermik) İmar Faaliyetleri / 352
Şah Ali Beg Camii/352
Çermog (Çermik) Beyler Sarayı / 353
Çermog (Çermik) Saray Hamamı / 354
Çermog (Çermik) Hanı / 357
16. Yüzyılın Ortalarından İtibaren Gîl (Eğil) Hükümetinin Yeni Merkezi Şerbetin Köyü Murat Beg'in Hayatı ve Buradaki İmar Faaliyetleri / 357
Murat Beg’in Hayatı / 357
Şerercan'ın Minyatür Sanatı / 358
Murat Beg Yönetiminin Yeni Merkezi Şerbetin Köyündeki İmar Faaliyetleri /361
Murat Beg’in Şerbetinde Yaptırdığı Lala Kasım Beg Kümbeti / 364
Murat Beg Hanı / 366
Murat Beg Camii / 367
16. Yüzyılın Sonlarına Doğru Mırdasi Hükümetleri ile Osmanlı Devleti Arasındaki İlişkiler / 369
Pale (Palu) Hükümetine İlk Osmanlı Müdahalesi / 369
Cafer Beg’in Gîl’oeki (Eğil) Yönetimi / 371
Şerbetin Köyündeki Cafer Beg Kümbeti / 373
17. Yüzyılın Ortalarına Doğru Bölgedeki Gelişmeler / 375
18. Yüzyılın Başlarında Bölgedeki Gelişmeler Ve Gîl’de (Eğil) Hükümetin Başında Bulunan Hüseyin Beg Yönetimine Osmanlı Devletinin Direkt Müdahalesi / 380
18. Yüzyılın Başlarında Pale'de (Palu) Durum / 391
Aynı Tarihlerde Çermog’ta (Çermik) Durum / 395
Osmanlı Devletinde II. Mahmut Dönemi ve Kürdistan'da Toprak Reformu / 396
Küçük Tayfur Beg İdaresinde Gîl (Eğil) Ve Bu Dönemdeki İmar Faaliyetleri / 401
19. Yüzyılın Başlarında Gîl’de (Eğil) İmar Faaliyetleri ve Tayfur Beg Konağı / 405
Küçük Tayfur Beg’in Konağı / 407
Tayfur Beg Köşkü / 409
Kürdistan'da Kanunsuzluğun Hüküm Sürdüğü Aşiretler
Dönemi ve Şeyhlerin Ortaya Çıkışı / 411
Diyarbekir'de Konsolosluk Yapan ve Gîl'ı de Ziyaret Eden
Sır Telford Vvaugh'un Gözlemleri / 415

Bibliyografya / 431