Çikûs

Çikûs

Selefxwer Harpagon çikûsekî ewende, çavê wî ji male dinyayê ter nabe û kirêt e ku perên xwe ji xwe û zarokên xwe jî vedişêre, dixe bin erdê; tevî temenê xwe yê şêst salî û keftariya xwe dixwaze dildara lawê xwe ji xwe re bîne, ji lawê xwe re jî jinebiyekê bîne û keça xwe ya ciwan jî bide kalekî dewlemend. Di mesela zewacê de jî, ji ber çavçikûsiya xwe, dike mala xwe û ya zarokên xwe jî bi destê xwe xera bike, lê jê re li hev tê û bi saya comerdiya xizmên xwe ji vê rewşa trajîkomik bi hêsanî rizgar dibe.

Kesayetiyên mezin ên Molière yên wekî; M. Jourdain, Argan, Alceste, Tartuffe û yên mayî hemî jî tevî zeafên xwe hin aliyên wan ên mirovî hene, hinekî dilê mirov bi wan dişewite û ev yek jî rê nade ku mirov bi xwe bigire bi lewçetî û qeşmeriyên wan bikene.

Harpagon kesayetiyeke wiha ye ku ji van kesayetiyên navborî hemiyan cihê ye. Ew ji hemî hîsên mirovî; yên bavîtiyê, dostaniyê, xirabî û qenciyê, mêrxasî û tirsonekiyê bêpar e. Ew bi tenê mirovekî çikûs û nekes e. Çi bikin jê, çi bê serê wî ew disa çikûs, pintî, dilkevir û selefxwer e. Mezinahî, giranî ji bo wî bêmane ye. Ew sermest û serwendayê çikûsiyê ye.

Gava kenê mirov tîne, kesek nikare rê li ber bigire û bide rawestandin. Lê ev yek ne li ser guhekî Harpagon e, ew qet li xwe jî ho venade. Wekî me got, heşê wî fikra wî her li ser çikûsiyê ye.