Jıyana rewşenbiri û siyasi ya Kurdan
Celilê Celil
Jina nû
Dr. Celilê Celil, dı sala 1936 an de lı Êrivanê jı dayika xwe bû. Xwendına xwe ya pêşin, lı Êrivanê, bı zmanê Ermeni xelaskır. Sala 1954 an dest bı Fakulta Tarixê ya Universita Êrivanê kır. Hin dı wan salan de, dı komela universitê ya Hevalbendiya Xwendekarên Ilmi de, li ser tarixa Kurdi semineran dıda. Dı sınıfa çaran de, nasbûna wi bı Prof. Yosif Orbeli; serokê lnstutiya Rojhılatnasiyê qısmê Kurdzani re çêbû. Sala 1959 an, universitê xelas kir.
Pışti vê, dı wê universitê de dest bı asistaniye kır. Dı 1963 an de heqê doktoriyê lı ser xebata xwe ya hêja, Rabûna Kurdan li Tırkiyê ya 1850-1880 i gırt. Dı sala 1964 an de vegeriya Êrivanê û dı Instutiya Rojhılatnasiyê ya Akademiya Ilmi ya Ermenistanê dı qismê Kurdnasiyê de dest bı xebatê kır. Qısmek têza (disertasyon) wi dı sala 1966 an de lı Moskovaye bı zmanê Rusi hat çapkirin. Dı sala 1973 an de, pırtûka wi ya, Kurdên Imparatoriya Osmani -Lı niveka pêşina sedsala 19'an- bi zmanê Rûsi hat çapkirin.
Ev pênc pırtûkên jêrin ji, bı birayê xwe Ordixan re amade kıriye :
1) Mesele û metelokên kurdi (bı kurdi - rûsi)
2) Çirokê cım'eta Kurda, Êrivan, 1974
3) Zargotına Kurdi (bı tipên latini) Moskova, 1978, 2 C.
4) Cardın bı vi navi, dı sala 1978 an de, lı Êrivanê bı tipên krili kıtêbek wi ya jı sê bıran pêkhati çap bû;
a) Landekok û didarok (bona zarok û lori)
b) Stranên şinê (nêziki 1200 stran-bend)
c) Qewl û beytên êzidiyan (38 poêm)
5) Gulçin (bona şagırdê dıbıstanan bıjarteyên folklori)
Dı sala 1982 an de cilda duyemin a vê pırtûkê hat çapkırın. Jı bıli van, 19 poêmên weki Zembilfıroş, Kerr û Kulık, Leyla û Mecnun, Bınefşa Narin, Mencola Yaz Begê, şêxe Sıd'aniyan û hwd. weşan çap kır. Jê pêştir, destnıvisarek bi navê; Politika Jon Turkan lı hemberi Kurda (1908-1918) ji amade kıriye. | 
