İngiliz Belgelerinde Atatürk II
Bilâl N. Şimşir
TTKY
Ingiliz Belgelerinde Atatürk dizisinin ilk cildi, Türkiye Cumhuriyetinin ellinci yıldönümünde yayınlanmış ve Türk Kurtuluş Savaşımn Nisan 1919 — Mart 1920 dönemiyle ilgili belgeleri içine almıştı. Yani, Atatürk’ün Samsun’a çıkışı arifesinden başlayıp başkent İstanbul’un İtilâf Devletlerince resmen işgaline kadar gelmişti.
Dizinin bu ikinci cildi. İstanbul’un işgalinden sonraki dokuz aylık dönemi kapsamaktadır. 1 Nisan 1920’den 31 Aralık 1920’ye kadar gelmektedir. Bu kısa dönemde önemli gelişmeler vardir.
İngiltere'nin Türkiye politikası bakımından 1920 yılı, “Sèvres yılı” demektir. Kitabın kapsadığı dokuz aylık dönemin ortasında, 10 Ağustos 1920 günü, Sèvres barış andlaşması İstanbul ...
İçindekiler
Önsöz / IX
Kısaltmalar / X
Belgelerin Listesi ve özetleri / XVII
Belgeler / 1
Nisan 1920 (No. 1-24) / 3
Mayıs „ (No. 25-36) / 86
Haziran „ (No. 37-62) / 121
Temmuz „ (No. 63-87) / 175
Ağustos „ (No. 88-105) / 248
Eylül „ (No. 106-122) / 290
Ekim „ (No. 123-157) / 333
Kasım „ (No. 158-188) / 389
Aralık „ (No. 189-218) / 432
Kaynaklar / 521
Dizinler / 523
Kişi adları dizini / 525
Yer adları dizini / 541
Düzeltmeler / 551
Tıpkıbasımlar / 553
ÖNSÖZ
Ingiliz Belgelerinde Atatürk dizisinin ilk cildi, Türkiye Cumhuriyetinin ellinci yıldönümünde yayınlanmış ve Türk Kurtuluş Savaşımn Nisan 1919 — Mart 1920 dönemiyle ilgili belgeleri içine almıştı. Yani, Atatürk’ün Samsun’a çıkışı arifesinden başlayıp başkent İstanbul’un İtilâf Devletlerince resmen işgaline kadar gelmişti.
Dizinin bu ikinci cildi. İstanbul’un işgalinden sonraki dokuz aylık dönemi kapsamaktadır. 1 Nisan 1920’den 31 Aralık 1920’ye kadar gelmektedir. Bu kısa dönemde önemli gelişmeler vardir.
İngiltere'nin Türkiye politikası bakımından 1920 yılı, “Sèvres yılı” demektir. Kitabın kapsadığı dokuz aylık dönemin ortasında, 10 Ağustos 1920 günü, Sèvres barış andlaşması İstanbul Hükümetine imzalatılmıştır. Olaylar, Sèvres mihveri etrafında dönmektedir. Dokuz ayın yarısı barış andlaşmasııu Tıirklere imzalatma uğrundaki askerî-siyasî tedbirlerle, ikinci yarısı da andlaşmayı onaylatıp yürürlüğe koyma çabalarıyla geçmektedir.
Türkiye bakımından ise 1920 yılı. Mustafa Kemal Paşa’nın “Devlet kurucusu”- olarak ortaya-çıktığı yıldır. Bu yıl içindedir ki, yeni Türkiye Devleti tarih sahnesine çıkmıştır. Ulusal Kongreler döneminden Türkiye Büyük Millet Meclisi dönemine geçilmiştir. Müdafaa-i Hukuk örgütü Heyet-i Temsiliyesinin yerini. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti 'almıştır. Kuva-i Milliye, düzenli orduya dönüşmeğe doğru gitmiştir. Yasama, yürütme, yargı güçleriyle tam bir Devlet. Anadolu’da otoritesini kurmuş, dış ilişkilerini geliştirmeğe koyulmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, Türkiye'nin tek meşru hükümeti olduğunu,- ülkenin kaderini eline aldığını dünyaya ilân etmiştir. Ve bu yeni Hükümet, bütün gücüyle Sèvres andlaşmasının karşısına dikilmiştir.
Kitabın kapsadığı dönemin üçte ikisinde, İstanbul Hükümetinin başında Damat Ferit Paşa vardır. Aslında “iki değirmen taşı arasında” sıkışıp kalmış, otoritesi İstanbul belediye sınırlarına adar daralmış olmakla birlikte İstanbul Hükümeti, HalifePadlşahm manevi nüfuzundan yararlanıyor, bu nüfuzu Anadolu’daki yeni Türk Hükümetine karşı kullanıyordu. Damat Ferit Paşa Hükümeti, İngilizlerle fiilî bir koalisyon halinde, Anadolu’ya karşı yürüttüğü savaşı bu dönemde zenit noktasına çıkarmıştır.
.....
Bilâl N. Şimşir
İngiliz Belgelerinde Atatürk II
TTKY
Türk Tarih Kurumu Yayınları
İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938) II
British Documents on Atatürk (1919-1938) II
Bilâl N. Şimşir
Türk Tarih Kurumu Yayınlarınde
XVI. Dizi Sa. 15e
Türk Tarih Kurumu Basımevi
Ankara
1975
