Bergeh, n°5
Alan Rona
Bergeh
Xwendevanên Hêja,
Di vê hejmara kovara Bergehê de çend nivîsar, ji ber giringbûna krîza Iraq-Kuveytê çawa hûn dibînin, li ser vê babetê hatine amade kirin. Yek ji vana bi navê kovarê hatîye nivîsandin, yek ji alîyê Xalit Sınan, ya mayîn hevalekî ji Anqarê şandîye. Ji alîye din nivîsareke rojnamevanekî Swêdî-Anders Forsström jî, li ser vê êrîşa Iraqê, di kovarê de cîh girtîye. Em hêvî dikin wekî ev nivîsarana di warê vekirina "Dosya Iraqê" de, wek gaveke giring bên hesibandin.
Li Kurdistanê mercên pêkanîna partîke legal çi ye? Heval Alan Rona ...
Nivîsarên vê hejmarê
Di vê hêjmarê de / 1
Körfez bunalımı ve Kürt sorunu / 3
Ortadoğu bunalımı ve Kürtler / 8
Körfez krizi üzerine / 13
Kötülüğe kimlik kazandırma sanatı / 21
12 Eylül darbesinin 10. yılı ve Kürt sorunu / 24
Deng dergisi / 30
Reformek pêwîst e (V) / 43
SHP'nin Güneydoğu raporu / 51
Legal Parti ve Sorunlar / 61
Li Ser Helbestvanîya "Mîrê Kurd" Gunnar Ekelöf / 68
Bir Anı: Almışbeş Yıl Önce Diyarbakır'da Ermeni Kıyımı / 85
Kürt ve Ermeni Edebi ilişkileri / 88
Bir Metod Sorunu Olarak Kürtlerde Tarih / 96
Direncin ve Umudun Ozanı Cigerxwîn Usta Yaşıyor / 102
BerxadanaKarkerên Kurd (1914) / 107
Ağrı İsyanının Romanı: Dağlarda Savaş / 111
DinyaWeşanan / 114
DI VÊ HÊJMARÊ DE
Xwendevanên Hêja,
Di vê hejmara kovara Bergehê de çend nivîsar, ji ber giringbûna krîza Iraq-Kuveytê çawa hûn dibînin, li ser vê babetê hatine amade kirin. Yek ji vana bi navê kovarê hatîye nivîsandin, yek ji alîyê Xalit Sınan, ya mayîn hevalekî ji Anqarê şandîye. Ji alîye din nivîsareke rojnamevanekî Swêdî-Anders Forsström jî, li ser vê êrîşa Iraqê, di kovarê de cîh girtîye. Em hêvî dikin wekî ev nivîsarana di warê vekirina "Dosya Iraqê" de, wek gaveke giring bên hesibandin.
Li Kurdistanê mercên pêkanîna partîke legal çi ye? Heval Alan Rona di nivîsara xwe de pey bersîva vê pirsê ketîye. Çawa tê zanîn isal darbeya 12-ê îlonê-1980 deh salîya xwe tijî dike, heval B.Ayaz di vê hejmarê de li ser van deh salên rabihurî disekine.
Ji xwendevanên me Hesen Yildîz li ser giringîya lêkolînên dîrokî û Mahmud Ferhad jî, di derheqa helbestvanê Kurd Cigerxwin de bawerîyên xwe di vê hejmarê de pêşkêş dikin.
Heval Nacî Kutlay di lêkolîneke xwe de wek dokumenteke dîrokî naveroka du hejmarên kovara Deng(1963) analîz dike. Dokumenteke mayîn jî, li ser berxwedaneke karkerên Kurd e, ku di sala 1914'an de bi destê Lawrence hatîye nivîsîn.
Heval Rohat, di lêkolîna xwe ya dîrokî-edebî de prosesa pêkhatina motîva Kurdistanê di nav berhemên helbestvanê Swêdî Gunnar Ekelöf (1907-1968) de, raberî xwendevanan dike.
Bergeh
Körfez bunalımı ve Kürt sorunu
Irak'ın Kuveyti işgal ve ilhak etmesi ile birlikte dünyanın gündemi de doğal olarak ciddi bir değişikliğe uğradı. Batılı ülke haber ajansları ve basınının Ağustos ayına kadar sistemli bir tarzda körükleyip geliştirdikleri Sosyalist ülkelerdeki sorunların yerini bir çırpıda "Körfez bunalımı"na bıraktığı gözlemlendi. Şüphesiz ki, Irak'ın Kuvey'te müdahalesi, emperyalist ülkelerin kanla çizilen "tarihsel sınırlarına müdahale anlamına geliyor. Birinci ve İkinci Dünya Savaşlan'nm yarattığı koşullarda oluşan bir sürü "yapay devlefin varolan statülerini kaybetmesi, kendilerini Ortadoğu'da "garantör" gören Batılı ülkelerin ve başta da kendini "dünyanın tek global gücü" olarak gören Amerika'nın bölgedeki çıkarlarını "tehdit" anlamını taşıyor. Bugün başını ABD'nin çektiği bölgeye yerleşme ve yayılma stretejisinin altında yatan ana etken budur.
Ancak gelişmelerin "öznesi" durumuna gelen Irak ve onun devlet başkanı Saddam Hüseyin ise, ülkede varolan bunalımları aşmak için, "dış düşmana" karşı saldırı stratejisini sürekli düstur edindiğinden; İran'a saldırısı ve onu takip eden on yıl savaşının getirdiği siyasi ve sosyal sorunları, yeniden saldırı ve savaş stratejisi uygulayarak aşacağını hesaplamaktadır.
Irak'ın Kuvey'te saldırısının iki ana boyutunun olduğu muhakkaktır. Bunlardan biri ekonomik. Irak, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin petrol üretimini arttırarak fiyatların düşmesine yol açtıklarım belirtiyor. Diğer etken ise, iki ülke arasındaki toprak anlaşmazlığı. Irak, Kuveyt'i kendi doğal bir parçası saymaktadır. Nitekim işgal ve ilhak taaruzundan sonra Devletü'l Kuveyt varolan statüsünden, Osmanlı döneminde Basra Vilayeti'nin bir parçası olduğu "şehir" konumuna düşürülmüştür.
Bu iki belirleyici unsurun dışında, Irak'ın bölgede güçlü, süper bir güç durumuna getirilmesi ve Saddam'ın da Arap aleminin güçlü yeni Nasır'ı olma dürtüleri de kayda değer etkiler olarak kabul edilebilinir. Nitekim, Arap devletlerinin liderliği özlemini kuvveden fiile çıkaran "tarihi adımı" atmış bulunuyor.
Irak'ın işgal ve ilhak operasyonunun şimdilik başarılı olduğu; ilk tepkilerin giderek yerini daha uzlaşmacı, daha zaman alıcı bir ortama bıraktığı gözlemlenmektedir. Nitekim ...
Alan Rona
Bergeh
Bergeh
Weșanên Bergehê
Bergeh, 1990/5
Kovara siyasî - çandî - lêkolînî
Siyasi - kültür - araştırma dergisi
Berpirsîyar:
Alan Rona
Redaksiyon:
Ezîz Azad
Mehmet Berfirat
Bengîn Botanî
Kîkanê Eylo
Sêvdîn Ferman
Alan Rona
Halit Sinan
Bergeh
Box 39 122
100 54 Stockholm
Sweden
Pastgîro:
4292293-0
Abone:
100 SEK /sal -yıl
30 DM /sal -yıl
ISSN 1100-634X
Revues
