Bunca bilgiden sonra ne bağışlaması?

Versions

After such Knowledge, What Forgiveness ? [English, New York, 1997]

Bunca bilgiden sonra ne bağışlaması? [Türkçe, İstanbul, 1998]

كوردستان دوای ئه‌و هه‌موو زانیارییه‌ لێبووردنی چی؟ یان کلۆلی نه‌ته‌وه‌یه‌ک [Kurdî, Istanbul, 2001]

I curdi / Viaggio in un paese che non c'è [Italiano, Roma, 1998]

با این رسوائی، چه بخشایشی؟ : تحلیل مسائل سیاسی کردستان [فارسی, تهران, 2000]

Bunca bilgiden sonra ne bağışlaması ?

Jonathan C. Randal, çeyrek asrı aşkın süredir Üçüncü Dünya'da ki savaş ve iç karışıklıklarla ilgili yaptığı trajik haberlerle tanınıyor. Yıllar önce İran, Israil, Türkiye, Lübnan ve Irak'ta ele aldığı konuların bir şekilde Kürtleri ilgilendirdiğine dikkat çekerek "Orta Doğu'nun unutulmuş bu köşesine ışık tutmaya, var olmayan bir ülkeye 19. yüzyıl tipi bir yürüyüş" düzenlemeye karar verdi. Kürtler ve sorunlarını araştırmakla tam 10 yıl geçirdi. Birkaç savaş, zehirli gaz saldırıları ve sonrasında kitlesel göç. işte Kürdistan üzerine ilk elden haberleri Orta Doğuda politika ile diplomasinin trajik ve şoke edici bir anlatımı, 1990'lı yıllarda bir savaş muhabiri olma üzerine sürükleyici bir macera hikayesi.

General Barzani'nin Amerika'daki hazin günlerinden Öcalan'ın "İmralı süreci"ne, Hendrên Savaşından Kürt-israil ilişkilerine, Özal'ın "Kürt çözümü"nden Amerikan ve diğer Batılı güçlerin Kürt meselesine yaklaşımına kadar birçok konuya ışık tutan Randal, bizi Orta Doğu'daki gizli güç politikaları hikayelerine götürüyor. Kürt tarihini iyi bilmesi ile Kürt liderler, diplomatlar, bakanlar, istihbarat ajanları, savaşçılar ile gazetecilere kolay erişimi onu olayın aktarılması ve gerçeğin keşfedilmesinde eşsiz kılıyor.

"Renkli detaylar ve kişisel anekdotlarla dolu son derece ilginç bir kitap... Boyun eğmez savaşçılar olan Kürtler, savaş alanında kazandıklarını hep barış görüşmelerinde kaybettiler, ama asla yılmadılar. Randal'ın anlatacağı çok enteresan bir hikayesi var ve hiç kimse ondan daha iyi anlatmamıştır."

David Fromkin

İÇİNDEKİLER

Türkçe baskıya önsöz / 11
1. "En yakın dostunuzu biliyor musunuz ?" / 15
2. Bunca bilgiden sonra ne bağışlaması? / 25
3. Enayi yerine konmak / 49
4. 'Öldü ve cennete gitti' / 83
5. Simyacılık: Altın paradan atnalına / 147
6. Kissinger: Bir dağ aşireti arasında misyoner çalışması / 191
7. Kör dilenci: Evrensel Erbain / 239
8. Ali Kimyewi / 263
9. Türkiye'nin sosyal depremi / 323
10. Köpek kahvaltısı / 375

Son söz Haziran 2000 / 411
Notlar / 423
Bibliyografya / 443

Türkçe baskıya önsöz
 
Bu çeviri sayesinde kitabımın Türkiyeli okuyuculara ulaşmasından memnunum. Birkaç ihtarda bulunmama izin veriniz. Bu önsözü kitabı bitirdikten beş yıldan fazla bir süre sonra yazıyorum ve kitabın içerdiği bazı, belki de çoğu hükümlerin Türk halkında adaletsiz, tarihi geçmiş ya da daha kötü bir izlenim bırakacağının çok iyi farkındayım. Daha ziyade görüşlerimin artık şoke edeceğinden kuşku duyuyorum. (Özellikle en acımasız yargılarımın eski Fransız deyişi "qui aime bien chatie bien"e (Çok seven çok çektirir) uygun olarak anlaşılacağını umut ediyorum.

Ayrıca okuyucuların beni kitabı her yeni değişim ve dönüşümlere uygun olarak yeniden biçime sokma girişiminde bulunmadığım için affedeceklerine inanıyorum.* Afganistan'daki yeni savaş ve terörizme karşı daha geniş mücadelenin hâlâ devam ettiği bir dönemde yazarken ortaya çıkan olayları önceden tahmin etmeye çalışmanın ve hatta az zaman önce meydana gelmiş olanları uygun bir perspektife sokmanın tehlikeleri-ni çok iyi biliyorum. Ama yine de temel önermemin hâlâ doğru olduğundan eminim: Tüm yaşadıkları yerler içinde Kürtlerin iyi bir gelecek için en iyi şansları Türkiye'de yatmaktadır. Ard arda gelen krizler sırasında her ne kadar titrek de olsalar cumhuriyetin kurumları zaman testinde ayakta kalmayı başardılar -ve hassas Kürt sorununun üstesinden gelmek için daha vicdanlı uygulamaların yapılması yönündeki bir zamanlar belli belirsiz vaatlerine ayak dirediler.

Bu konuda yeni değilim. Yabancı bir gazeteci olarak doğru yer ve doğru zamanda bulunarak ve böylece en stresli dönemlerde Türk yönetiminin içerden nasıl işlediğinin bizzat sırdaşı olmakta ayrıcalıklıydım. Kuveyt'i Irak işgalinden kurtaracak savaştan önce, savaş esnasında ve savaştan sonra da Cumhurbaşkanı Özal ve en önemli yardımcıları Türkiye'deki Kürtler hakkında bana açıklamalarda bulunmakla bayağı zaman harcadılar. Türk demokrasisi yabancılarla beraber Türklerde de tüm yönleriyle kolay incinen, hassas bir yapı izlenimi bırakabilir. Buna rağmen, Özal'ın düşündüğü -ve 1993'teki ölümü zamanında gerçek muhalefet karşısında yasalaştırılması dengesiz biçimde gerçekleşmiş gibi görünen- tabu kırıcı reformlar artık tabu olmaktan çıkmıştır.

Aslında bunlar Türkiye'de büyük bir hararetle kamuoyunda tartışılıyor. Teoride en azından, Kürtçe eğitimle ilgili diğer kanunlar gibi radyo ve televizyon yayınında da Kürtçenin kullanılmasına izin veren kanunlar kayıtlara geçti. Kurumsal kutsiyet ve geleneğin önemini sorgulamaya neden olacak geniş ölçekli siyasal reformlara gelince, yeterince deneyimli bir gazeteci olarak bu alanda doğrusal bir ilerlemenin olacağına pek ihtimal vermiyorum. Samimi olmak gerekirse birbiri ardına gelen Türk hükümetlerinin bir adım ileri, iki adım geri yaklaşımlarını gözlemlemek her zaman kolay değildir. Geçmişte yaşanan olumsuzlukların telafi edilmesinde hükümetin adım atması Abdullah Öcalan'ın ısrarlı çabalarına ve yaranmalarına rağmen, Güneydoğu'da yaklaşık olarak 15 yıl süren savaşın olumsuz sonuçlarının ve gerekçelerinin hâlâ çok canlı olduğu söylenebilir.

Vaadedilen hükümet yatırımı çok azdır. Yerlerinden edilen milyonlarca Kürdün çok azının evlerine dönmelerine izin verildi. Ordu kendi meşhur zaferini deklare etmek istiyor havasında değil ve adil bir siyasi çözümle yaraların sarılması çabası içerisindedir. Kürtlerin politik olarak kendilerini ifade etmeleri genel olarak hâlâ engelleniyor.

Ne kadar az sayıda Türkün yabancılardan, özellikle de Batılılardan gelen eleştirileri takdirle karşıladığını anlayacak kadar Türkiye'nin genelde sancılı tarihini biliyorum. Ama Türklerin şuna inanmalarını istiyorum ki eğer onların çoğu Amerikalı ve Batılı dostları Kürt sorununu çözüme kavuşturma konusunda Türk demokrasisinin süregelen kusurlarına göz yummayı reddediyorlarsa bu tamamıyla Türkiye'nin hayati önemini sınırlarının çok ötesinde kabul ettikleri içindir. Bununla sadece onun ekonomik potansiyelini ya da çoğrafi konumunu, Orta Asya, Balkanlar veya Orta Doğu ile olan bağlarını kastetmiyorum. Asıl sözkonusu olan Türkiye'nin iyi günlerinde yaydığı demokrasi ve hoşgörü mesajıdır ve büyük bir sebatla iyi ve kötü günlerinde açık ve yüksek sesle herkese duyurabilmelidir. Türkiye Kürtlerinin nasıl bir muamele görecekleri Türk demokrasisinin geleceği ve hatta hâlâ otoriter yönetim ve baskılarla mücadele eden daha az şanslı komşu ülkelerdeki Kürtlerin nasıl bir muamele görecekleri konusunda büyük önem arzediyor.

Jonathan Randal
14 Kasım 2001

* Yazar kitabın Kürtçe (Soranice, Avesta 2001) ve Türkçe baskısı için bazı bilgileri güncelleştirdi. Sonsöz ise Haziran 2000'e kadar olan gelişmeleri ele alıyor. (-ed. n.)

avesta ACİL KİTAPLAR: 114 – 1
After Such Knowledge What Forgiveness?
My Encounters With Kurdistan (New York, 1997)
Jonathan C.Randal
İngilizceden Çeviren
Faysal Nerse

Editör : Abdullah Keskin
Kapak: Ahmet Naci Fırat
Tashih ve Mizanpaj: Avesta
Birinci Baskı: 2001, İstanbul
Baskı: Berdan Matbaacılık

© Avesta Yayınları, 1998
Tanıtım amacıyla yapılacak alıntılar dışında
yayınevinin izni olmadan hiçbir şekilde çoğaltılamaz

Bu kitabın Türkçe yayın hakları için
Farrar Strauss & Giroux Yayınevine ve
Paris Kürt Enstitüsü'ne teşekkürler

AVESTA BASIN YAYIN
REKLAM TANITIM MÜZİK DAĞITIM LTD. ŞTİ.
Meşrutiyet Caddesi
Özbek İşhanı 136 / 4
BEYOĞLU / İSTANBUL
Tel-Fax: (0212) 251 71 39
(0212) 251 44 80

Ekinciler Caddesi
Nurlan Apt. Giriş Katı, No: 2
OFİS / DİYARBAKIR
Tel-Fax: (0412) 222 64 91
ISBN: 975-8637-17-7

---

JONATHAN C. RANDAL - Buffalo, New York'ta doğdu ve Harvard Koleji'ni bitirdi. United Press, The New York Herald Tribune, Time, The New York Times'ta çalıştı ve 1969'dan beri şu anda kıdemli dış muhabiri olduğu The Washington Post'ta çalışıyor. Zamanımızın en ciddi ve belli başlı sorunlarının çoğunu işledi. 1960'larda Kongo'yu, Cezayir Savaşı, Vietnam, Polonya, Eritre, Orta Afrika Cumhuriyeti, Zaire, Şah'ın devrildiği dönemde ve rehine krizi esnasında İran'ı, iç savaş esnasında Lübnan'ı, (İsrail'in Beyrut kuşatması ile işgalinden söz etmeye gerek yok) ve Körfez Savaşı. Randal ayrıca Going Ali the Way: Christian Warlords, Israeli Adventurers, and the War in Lebanon (1983)'ın yazarıdır. Cephede olmadığı zamanlarda Paris'te yaşıyor.